Je kunt mensen ‘vaccineren’ tegen nepnieuws. Dat doe je door mensen eerst wat nepnieuws te voeden, voordat je ze laat grazen op sociale media. Het wordt prebunken genoemd, zo vertelt sociaal psycholoog Sander van der Linden, een van de ontwikkelaars.

https://www.nrc.nl/nieuws/2023/04/02/een-kleine-dosis-nepnieuws-kan-helpen-tegen-de-verspreiding-van-desinformatie-a4160955

Prebunken draait om op debatleer en bestaat uit het voorvertonen van filmpjes die draaien om argumenteerfouten, zoals claimen dat iets gezond of ongezond is omdat het natuurlijk is (naturalistische dwaling). Een andere bekende is dat het een uitspraak is van een hoogleraar, dus klopt het (autoriteitsargument), etc. Het idee is dat je gewezen wordt op dit soort manipulatietechnieken en daar bewust van wordt.

Dit is feitelijk Socrates versus de Sofisten. Die laatste groep bestond uit onderwijzers die hun clientele verwierven door het debatspel, waarbij het draaide om winnen en niet om waarheidsvinding. Ze gebruikte daarvoor allerlei manipulatieve argumenten. Socrates was er wars van en ging graag het debat aan. Socrates was echter net zo wijs als naïef.

Socrates dacht dat mensen moreel zouden leven, als ze eenmaal de waarheid begrepen. Socrates werd uiteindelijk ter dood veroordeeld door de mannen die hij moraliteit probeerde bij te brengen. Prebunken is nogal cognitief, net als Socrates. Dat zie je ook terug in het onderzoek, want de effectgroottes zijn klein (Cohens d: 0,25) en vertaalt zich naar 5%. Dat is niet veel en wat voor effect het heeft op het handelen weten we niet eens, aangezien het niet onderzocht is. Het gegeven dat je weet dat iets niet goed is, wil nog niet zeggen dat je er naar handelt. Die 5% is waarschijnlijk nog heel optimistisch.

De waarheid is dat een groot deel van de mensen reageert op autoriteit en het gewoon aanneemt. . Het wordt gevoed door ontzag en respect (voor instituten). Als het gaat om vaccineren, zie je dat veel mensen gewoon zijn gaan vaccineren. Als artsen de straat op gaan om mensen te overtuigen, dan werkt dat prima. Autoriteit werkt, logica meestal niet.

Prebunken kan nog steeds zinvol zijn, maar ik zou er geen wonderen van verwachten. De mensen die desinformatie verspreiden die zijn immuun voor prebunken en debunken. Ze worden niet gedreven door logica, maar door emotie. Aristoteles die begreep dat prima en was aanzienlijk minder naïef dan Socrates.

Er zijn twee belangrijke emotionele drijfveren die invloed hebben op het omarmen van desinformatie:

1. Machteloosheid
2. Uniek willen zijn

Mensen uit de lage SES zijn vaker gevoelig voor desinformatie en halen hun nieuws ook vooral via sociale media. En de andere groep heeft narcistische neigingen en willen vooral uniek zijn.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352250X22001051

Het is net als bij het Dunning-Kruger effect. Dat bestaat helemaal niet. Het gaat nl niet over meta-cognitie. Het gaat over emotie, zoals je hier kunt lezen.

https://chivo.nl/dk/

Onderwerpen als debatleer, waarheidsvinding, verbinden en samenwerken kun je leren in de los te volgen module Toegepaste Ethiek, onderdeel van de opleiding Vitaliteitskundige.

Toegepaste Ethiek

Opleiding Vitaliteitskundige

#complotdenken #prebunken #debatleer