Er is weinig twijfel over dat veel symptomen biopsychosociaal zijn. Het exacte mechanisme is wat lastiger te duiden, maar het is overduidelijk dat interoceptie daar een deel van uitmaakt. Het wordt wel het achtste zintuig genoemd en kan het beste worden omschreven als een netwerk dat het behoeftenbudget in het lichaam bewaakt via allostase.

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0301051121002350

Interoceptie is vooral bekend geworden door het werk van Lisa Feldman-Barrett, een emotie- en neurowetenschapper, die interoceptie als uitgangspunt ziet voor emoties. Een behoefte die door interoceptie wordt waargenomen, leidt tot affect (basisgevoel). Als we dat affect betekenis geven dan kan dat zich ontvouwen tot een emotie. Het gevoel is er voor de cognitieve betekenis er is. Dit sluit aan op de stelling van William James over wegrennen van de beer (1884). Het meest intuïtieve standpunt is dat je een beer ziet, angst voelt en begint te rennen. James redeneerde echter anders. Je ziet de beer, je zet het op het rennen en pas later realiseer je dat het gaat om de beer en dan pas ervaar je angst. Recent onderzoek naar interoceptie steunt de stelling van James.

https://psycnet.apa.org/record/1998-12402-003

Als lichaamsgevoelens (affect) de basis vormen van emotie, dan kan het uitschakelen van dit soort gevoelens bijdragen aan emotieregulatie. Een interessante observatie onder 1.4 miljoen Zweden laat bijvoorbeeld zien dat de mensen die betablokkers gebruiken in die periode minder vaak betrokken zijn bij geweldsdelicten. Als je het affect niet voelt, dan kun je er ook geen betekenis aan geven en word je ook niet boos.

https://journals.plos.org/plosmedicine/article?id=10.1371/journal.pmed.1004164

Waar wij als (klinisch) vitaliteitskundigen in geintereseerd zijn, is wat er misgaat als de nauwkeurigheid van de interoceptie afneemt. Je voelt van alles, maar dat gevoel is niet nauwkeurig. Dat gevoel kan verstoord geraakt zijn door bijvoorbeeld een interactie met het immuunsysteem. Die infectie kan verdwenen zijn of nog juist actief. Het is mogelijk de basis voor veel psychiatrische aandoeningen.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5995132/

Inmiddels is duidelijk dat die nauwkeurigheid ontbreekt bij obesitas, angststoornissen, alexithymie, etc. De wetenschappelijke belangstelling is de afgelopen 15 jaar flink toegenomen (blauwe lijn), maar ook interoceptiegerelateerd onderzoek (oranje lijn) wordt al een halve eeuw multidisicplinair opgepakt. Inmiddels zijn er ook al succesvolle experimenten uitgevoerd. Soms farmaceutisch (betablokkers, bv) en soms door nauwkeurigheidstraining. Als de emotieregulatie ongecontroleerd is (men voelt niets of disproportioneel veel) dan checken we en trainen eventueel eerst de nauwkeurigheid. Vervolgens kijken we naar andere storingsbronnen. Het is ook een brug naar het sociale domein, omdat co-regulatie van interoceptie verstoord kan zijn. Integraal betekent niet dat je erop los hoeft te fantaseren met een polyvagaaltheorie. Er is gewoon solide wetenschap en het is een ‘brave new world’.

Meer leren kun je in de opleiding Klinisch vitaliteitskundige.

Opleiding Klinisch vitaliteitskundige

#interoceptie #emotie #inflammatie #ALK #SOLK