Volgens Brosschot Jos, assistent hoogleraar psychologie, hoeft er geen sprake te zijn van een directe trigger om stress te ervaren. Stress staat altijd aan totdat het veilig is, zo formuleert hij dat in dit blog als uitleg van hun Generalized Unsafety Theory of Stress (GUTS).

https://t.ly/YdvrT

Een dergelijke theorie past binnen grotere raamwerken, zoals predictive coding, het idee dat het brein constant bezig is met voorspellen aan de hand van een mentaal model van de wereld. Het brein staat altijd ‘aan’. Als de voorspelling leidt tot de conclusie dat het urgent is, dan produceert het lichaam affect. Dat is een basisgevoel dat plezierig, onplezierig, activerend of kalmerend kan zijn. Daarmee word je bewust van een voorspelling.

De ervaring van stress is het gevolg van een conclusie, het idee dat moet motiveren tot actie. Het suggereert dat stress daarin bijzonder is, maar dat is het niet. We hebben immers positief en negatief affect. De vraag is dan hoe we GUTS kunnen plaatsen in het totale raamwerk, want dat is namelijk wat wij doen. We spannen ons in om voor elk puzzelstukje de juiste plek te vinden om te voorkomen dat we van hype naar hype gaan.

Daarbij moeten we terugvallen op psychologische basisbehoeften, namelijk autonomie, verbondenheid, bekwaamheid en door ons voorgestelde kandidaat rechtvaardigheid. Opvallend is dat veiligheid niet in dat rijtje staat. Dat komt omdat een construct, dat uitsluitend relevant is bij de afwezigheid van andere basisbehoeften, geen basisbehoefte is.

https://t.ly/zhRb0

Veiligheid draagt zeker bij aan welbevinden net als positieve emoties, maar het is onvoldoende. Men is namelijk bereid om veiligheid op te offeren om psychologische basisbehoeften te bevredigen. Anders kan men niet verklaren waarom iemand een isoleercel wil mijden, ondanks dat het veel veiliger is, zowel fysiek als psychologisch. Het kan ook niet verklaren waarom iemand een vast contract opzegt om te gaan werken bij een start-up of waarom iemand überhaupt een onderneming start.

Het bevredigen van basisbehoeften drijft mensen en heeft een groter effect op het welbevinden dan veiligheid, maar ook op motivatie, toewijding aan het werk, etc., zo blijkt uit diverse analyses:

https://t.ly/KLVGk
https://t.ly/FhYrv

Zowel veiligheid als gezondheid dragen bij aan het welbevinden, maar zijn geen belangrijke determinanten van wat het leven de moeite van het leven waard maakt. Gebrek aan veiligheid en gezondheid zijn eigenlijk vooral obstakels op de weg naar het bevredigen van psychologische basisbehoeften.

Los van het waardevolle GUTS inzicht moeten we bepalen wat we hiermee doen. Richt je je op (psychologische) veiligheid? Nee, richt je bijvoorbeeld als ouder, leerkracht of leidinggevende op het bevredigen van basisbehoeften. In bijna alle gevallen neemt de veiligheid automatisch toe.

Heb je interesse in onderwerpen als motivatie, energie en veerkracht, dan kun je je hier abonneren op onze nieuwsbrief VisieVitaal:

Volgens Brosschot Jos, assistent hoogleraar psychologie, hoeft er geen sprake te zijn van een directe trigger om stress te ervaren. Stress staat altijd aan totdat het veilig is, zo formuleert hij dat in dit blog als uitleg van hun Generalized Unsafety Theory of Stress (GUTS).https://t.ly/YdvrTEen dergelijke theorie past binnen grotere…Read More– Redactie Chivo (@redactiechivo) 23 oktober 2023

#stress #guts #veiligheid #psychologischeveiligheid