Alexithymie en interoceptie

Interoceptie

Wij zijn allemaal bekend met de 5 zintuigen en soms voegen we daar ook nog het evenwichtsorgaan aan toe en propriocepsis. Die laatste laat zich vertalen naar het gewrichtsgevoel, waardoor je weet in welke stand een gewricht staat zonder te kijken. Wij hebben echter nog een achtste zintuig en dat wordt interoceptie genoemd. Daarmee word je bewust van wat zich afspeelt in je lichaam en het is daarmee te omschrijven als een interne zintuig. Gevoelens, emoties en zelfbewustzijn worden mogelijk gemaakt via interoceptie. Alexithymie gaat gepaard met een verstoring van dat systeem.

 

Interoceptief bewustzijn
Veel voelen betekent nog niet dat men ook nauwkeurig voelt. Er wordt daarom onderscheid gemaakt tussen interoceptieve sensitiviteit en nauwkeurigheid. De meest gebruikte methode is hartslagbewustzijn. Kan men de hartslag voelen zonder de hand op de borst te leggen of de pols te voelen? Als dit het geval is, dan is de vraag of men het ook nauwkeurig kan voelen door de hartslagen te tellen. Heel vaak faalt men op deze testen. Het interessante is echter dat de mensen met alexithymie die deze testen goed uitvoeren, niet zeker zijn dat ze het goed voelen. Het betekent dat de sensitiviteit en de nauwkeurigheid er mogelijk is, maar niet het bewustzijn.

 

Meerdere vormen
Niet iedereen met alexithemie voelt en reageert op dezelfde wijze, blijkt uit clusteranalyse. Zo zijn er subtypes die moeite hebben met gevoelens differentiëren en duiden, maar niet gericht zijn op externe prikkels. Anderzijds is er een subtype dat beter gevoelens kan differentiëren en duiden, maar vooral gericht is op externe prikkels. Het derde subtype scoort op alle drie hoog, dus slecht differentiëren, slecht duiden en sterk gericht op externe prikkels. Het is nog onduidelijk of de verschillende subtypes een andere aanpak vereisen.

Depressie en burnout

Al meerdere malen is geconstateerd dat mensen met depressie en burnout minder goed zijn in het differentiëren en duiden van hun gevoelens. Ze scoren vaak hoog op alexithymietesten. Het is nog onduidelijk of alexithymie de gevoeligheid van deze aandoeningen verhoogt of dat deze aandoeningen alexithymie als gevolg hebben van het ziektebeeld. Aangezien alexithymie veelal bestaat zonder depressie of burnout, is het waarschijnlijk vooral een risicofactor voor deze aandoeningen. Interoceptietraining draagt gelukkig wel bij aan verlichting van de symptomen.

Het mysterie van het interne gevoelsleven wordt steeds meer ontwart en dan blijkt dat veel kenmerken en aandoeningen een basis met elkaar delen, namelijk interoceptie. Alexithymie is daarop geen uitzondering. De verbinding met interoceptie ligt voor de hand, aangezien interoceptie gevoelens, emoties en zelfbewustzijn mogelijk maakt. Het bewustzijn, de gevoeligheid en de nauwkeurigheid zijn allemaal trainbaar gebleken en het betekent dat ook mensen met alexithymie meer emotioneel bewust kunnen raken en daarmee beter hun emoties kunnen reguleren.