Stop met het nastreven van eigenwaarde

door | nov 11, 2019 | Veranderkunde, Vitaliteitscoach

Het onderwerp eigenwaarde heeft veel psychologen beziggehouden en mag zich tot één van de meest omvangrijke dossiers in de psychologie rekenen. Het wordt ook wel zelfwaarde, zelfliefde, zelfwaardering en eigendunk genoemd en het is veel beschreven als de emotionele evaluatie van waarde die men heeft over zichzelf. Er is al veel onderzoek naar gedaan en al dit onderzoek leidt tot de conclusie dat we misschien het dossier eigenwaarde moeten sluiten.

 

 

De eigenwaardebeweging

Het boek ‘De psychologie van eigenwaarde’ uit 1969 van Nathaniel Branden (1930-1994) trapte de start van een complete eigenwaardebeweging af. Onderzoek daaropvolgend leek het idee te valideren, aangezien een hogere eigenwaarde een buffer lijkt te zijn voor moeilijke tijden en leidt tot langer behoud van zelfregulatie (Baumeister 2003). Het werd het onderwerp van motivatiegoeroes en bijna een op zichzelf staande boekcategorie. De maatschappelijke invloed van de beweging was merkbaar op scholen en hoe ouders hun kinderen opvoedden. Het geven van prijzen voor meedoen in plaats van winnen werd eerder regel dan uitzondering. Het zou geleid hebben tot een zwakke, narcistische generatie, hoewel dat natuurlijk buitengewoon ongenuanceerd en generaliserend is.
 

Onderzoek

Er is in die tussentijd veel onderzocht op het gebied van eigenwaarde. Zo blijkt uit een uitgebreide literatuuranalyse (Baumeister 2003) dat de mate van eigenwaarde niet correleert met betere schoolprestaties en het verhindert kinderen niet om te roken, om te drinken of om drugs te gebruiken. Eigenwaarde wordt ook wel zelfliefde genoemd en het sluit perfect aan op het idee dat je alleen maar van een ander kunt houden als je van jezelf houdt. Maar als eigenwaarde en van jezelf houden hetzelfde zijn, dan blijkt uit diezelfde analyse dat hoog in eigenwaarde scoren niet beschermt tegen ongezonde relaties. Aandacht vestigen op eigenwaarde leidt regelmatig tot overspel, liegen, verbergen, smoesjes, vermijden van uitdagingen en problemen, zelfmedelijden, het neerhalen van anderen en een disproportionele negatieve reactie op kritiek (Crocker 2004/2010). Positieve zelfaffirmaties bij mensen met een lage eigenwaarde leidde in een experiment alleen maar tot een slechtere gemoedstoestand (Wood  2009).
 

Geen basisbehoefte

Eigenwaarde is nog steeds belangrijk, aangezien mensen met lage eigenwaarde ook bij succes nerveuzer worden, meer nog dan bij verlies (Wood J 2005). Succes is onvoldoende om verminderde eigenwaarde te keren, aangezien succes de aandacht op hen vestigt en de kans op falen in de toekomst daarmee vergroot. Het probleem met eigenwaarde nastreven is dat het leidt tot zelffocus en kan ontpoppen tot een chronisch actief zelfsysteem. Zelffocus versterkt negatieve emoties. Eigenwaarde is zowel een deel van de persoonlijkheid als een proces. De potentiële beïnvloeding kan daarom per individu verschillen en soms marginaal zijn. Belangrijker nog is dat eigenwaarde vooral het gevolg lijkt te zijn van bevredigde basisbehoeften. Een lage eigenwaarde is het gevolg van een tekort, niet de oorzaak van een tekort, zo suggereert het overgrote deel van het bewijs. Daarom is het nastreven van eigenwaarde weinig zinvol.
 

Inschrijven nieuwsbrief #35

Schrijf je in voor één of beide nieuwsbrieven

Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit en/of leefstijl. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun onderaan de nieuwsbrief met een paar klikken uitschrijven.


Conclusie

Een lage eigenwaarde heeft een negatieve invloed op het welbevinden, maar daarmee is niet gezegd dat men zich op eigenwaarde moet richten. In veel gevallen verergert dat de problemen, omdat de aandacht richten op jezelf, veelal de vloed aan negatieve emoties vergroot. Het vermindert de autonomie en heeft daarom invloed op de vitaliteit. Het is daarom handiger om te achterhalen aan welke andere basisbehoeften men tekort heeft, zodat men zich richt op het leven in plaats van zichzelf.
 

Meer lezen uit deze categorie 'Coachen:

Oxytocine, het knuffelhormoon? Is de liefde over?

Oxytocine, het knuffelhormoon? Is de liefde over?

aIn 2010 werd het hormoon oxytocine wereldwijd populair. De auteurs van een baanbrekend onderzoek concludeerden dat het mensen zou helpen om elkaar meer te vertrouwen en daarmee meer te binden. In een 2011 TED talk gaf Paul Zak, een van de auteurs, een recept mee....

Lessen over veerkracht van David Goggins

Lessen over veerkracht van David Goggins

David Goggins is een voormalig Navy seal, ultramarathonloper en motiverende spreker. Hij claimt geen bijzondere talenten te hebben, maar wel ontdekt te hebben hoe hij belemmerende gedachten kan overwinnen waardoor hij deze onmenselijke prestaties heeft neer kunnen...

Zijn familieopstellingen effectief?

Zijn familieopstellingen effectief?

Familie-opstellingen zijn populair onder coaches en therapeuten. Het is een therapeutische sessie waarbij een deelnemer een vraagstuk inbrengt waar hij of zij helderheid over wil krijgen. Voor de hoofdrolspelers in dat vraagstuk, vaak familieleden van degene die het...

Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

Recente artikelen (kennisbank) uit overige categorieën:

Problemen met en oplossingen voor ACT

Problemen met en oplossingen voor ACT

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v202301010)Met Acceptance Commitment Therapy (ACT) weet je feitelijk niet wat het doet, je weet niet waarom je het doet, en ook niet of je rapportages kloppen. Er zijn mensen voor minder ontslagen,...

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens...

Introductie Chivo kompas

Introductie Chivo kompas

Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.  Het Chivo kompas Het kompas is opgebouwd uit vier...

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

  • Baumeister RF (2003), Campbell JD, Krueger JI, Vohs KD. Does High Self-Esteem Cause Better Performance, Interpersonal Success, Happiness, or Healthier Lifestyles? Psychol Sci Public Interest. 2003 May;4(1):1-44
  • Blackhart, G. C., Nelson, B. C., Knowles, M. L. & Baumeister, R. F. (2009). Rejection elicits emotional reactions but neither causes immediate distress nor lowers self-esteem: A meta-analytic review of 192 Studies on Social Exclusion. Personality and Social Psychology Review, 13, 269-309.
  • Crocker J (2010), Canevello A, Breines JG, & Flynn H. Interpersonal goals and change in anxiety and dysphoria: Effects of compassionate and self-image goals. Journal of Personality and Social Psychology, 98, 1009-1024.
  • Crocker J (2004), & Park LE. The costly pursuit of self-esteem. Psychological Bulletin, 130, 392-414. 
  • Ryan RM (2001) & Deci EL. On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52, 141–166