Alexithymie en interoceptie
We hebben geen 5, 6 of 7, maar 8 zintuigen
Interoceptie
Wij zijn allemaal bekend met de 5 zintuigen en soms voegen we daar ook nog het evenwichtsorgaan aan toe en propriocepsis. Die laatste laat zich vertalen naar het gewrichtsgevoel, waardoor je weet in welke stand een gewricht staat zonder te kijken. Wij hebben echter nog een achtste zintuig en dat wordt interoceptie genoemd. Daarmee word je bewust van wat zich afspeelt in je lichaam en het is daarmee te omschrijven als een interne zintuig. Gevoelens, emoties en zelfbewustzijn worden mogelijk gemaakt via interoceptie. Alexithymie gaat gepaard met een verstoring van dat systeem.
Onbewust van gevoelens
Interoceptief bewustzijn
Veel voelen betekent nog niet dat men ook nauwkeurig voelt. Er wordt daarom onderscheid gemaakt tussen interoceptieve sensitiviteit en nauwkeurigheid. De meest gebruikte methode is hartslagbewustzijn. Kan men de hartslag voelen zonder de hand op de borst te leggen of de pols te voelen? Als dit het geval is, dan is de vraag of men het ook nauwkeurig kan voelen door de hartslagen te tellen. Heel vaak faalt men op deze testen. Het interessante is echter dat de mensen met alexithymie die deze testen goed uitvoeren, niet zeker zijn dat ze het goed voelen. Het betekent dat de sensitiviteit en de nauwkeurigheid er mogelijk is, maar niet het bewustzijn.
Een greep van de gerapporteerde symptomen
Trainbaar
We weten dat interoceptief bewustzijn trainbaar is. Elke vitaliteitskundige is er in opgeleid omdat het een belangrijk aspect is van emotieregulatie. De vraag is of het ook geldt voor mensen met alexythymie. Daar is experimenteel bewijs voor. In een negen maanden training werd het interoceptieve bewustzijn getraind en dat leidde tot meer emotioneel bewustzijn. Ook dat gebeurde met een hartslagtraining en de resultaten waren bescheiden. Onze ervaring is echter dat hartslagtraining in een groot deel van de populatie heel lastig is. Aangezien 40 procent van de bevolking naar schatting problemen heeft met emotieregulatie, hebben we verschillende werkvormen ontwikkeld op basis van de wetenschappelijke literatuur. Dit is nog belangrijker gebleken voor de klinische vitaliteitskundige die ook te maken heeft met bijvoorbeeld angst en depressie.
Meer of minder voelen en met de buitenwereld bezig zijn
Meerdere vormen
Niet iedereen met alexithemie voelt en reageert op dezelfde wijze, blijkt uit clusteranalyse. Zo zijn er subtypes die moeite hebben met gevoelens differentiëren en duiden, maar niet gericht zijn op externe prikkels. Anderzijds is er een subtype dat beter gevoelens kan differentiëren en duiden, maar vooral gericht is op externe prikkels. Het derde subtype scoort op alle drie hoog, dus slecht differentiëren, slecht duiden en sterk gericht op externe prikkels. Het is nog onduidelijk of de verschillende subtypes een andere aanpak vereisen.
Interoceptieverstoringen ziet men bij veel psychiatrische aandoeningen
Depressie en burnout
Al meerdere malen is geconstateerd dat mensen met depressie en burnout minder goed zijn in het differentiëren en duiden van hun gevoelens. Ze scoren vaak hoog op alexithymietesten. Het is nog onduidelijk of alexithymie de gevoeligheid van deze aandoeningen verhoogt of dat deze aandoeningen alexithymie als gevolg hebben van het ziektebeeld. Aangezien alexithymie veelal bestaat zonder depressie of burnout, is het waarschijnlijk vooral een risicofactor voor deze aandoeningen. Interoceptietraining draagt gelukkig wel bij aan verlichting van de symptomen.
Meer lezen uit deze categorie 'Coachen':
Clip: Meer kritiek op mindfulness meditatie in de media
Mindfulness is een hype, maar is dat terecht? Er is namelijk steeds meer kritiek vanuit de media op het fenomeen dat een industrie is geworden. Een clip is een kort item over een onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp,...
Vitaliteitscoaching deel 2: Chronische stress is niet het probleem
In Nederland, maar ook in de rest van de wereld, gaan er zaken mis. Overgewicht, chronische ziekten en kennelijk nemen ook burn-out/depressie de overhand. Volgens sommigen heeft dat alles te maken chronische stress die het moderne leven met zich meebrengt waar we...
Coachen in perspectief deel 6: Kanttekeningen bij Motivational Interviewing (MI)
Motiverende gespreksvoering, vooral bekend onder de Engelse benaming Motivational Interviewing (MI), wordt breed gedragen in de zorg als een preferente keuze voor gespreksvoering tussen de professional en de cliënt. Met de toegenomen interesse voor leefstijl lijkt het...
Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:
Meer lezen uit overige (kennisbank) categorieën:
Hoe effectief is de gecombineerde leefstijl interventie (GLI)
*** Dit artikel stamt uit 2019, maar is in dec 2022 geactualiseerd.Begin 2019 werd de gecombineerde leefstijl interventie (GLI) beschikbaar voor Nederland en het is tijd voor een tussentijdse evaluatie. Dit doen we aan de hand van een aantal recente Nederlandse...
Chivo Vitaliteitskundige, aangenaam!
Het vak vitaliteit heeft zich bij Chivo de afgelopen jaren op bijzondere wijze ontwikkeld. De ontkoppeling met leefstijl, de toevoeging van ethiek en de concentratie van gevoelens in een meer neurofysiologisch aanpak heeft het vak een nieuw platform geboden waarmee we...
Opfrisweek vitaliteitsvak
Het vak vitaliteit is constant in ontwikkeling en oud-studenten geven regelmatig aan dat ze de opleiding wel eens helemaal opnieuw zouden willen doen. Voor die mensen hebben we een opfrisweek vitaliteitstherapie en een opfrisweek vitaliteitsfundament. Dat is 5 dagen...
Redactionele noot
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Geraadpleegde bron(nen)
-
De bronnen staan als links in de tekst