Is leefstijlgeneeskunde goedkoper en beter?

Is leefstijlgeneeskunde beter?

door | mei 16, 2019 | Klinisch vitaliteitskundige, Klinische leefstijl, vitaliteit

Ruim 30 geneeskundigen, hoogleraren en economen pleiten voor een radicale verandering in de gezondheidszorg om de diabetesepidemie te keren. Ze ondertekenden een brief die gepubliceerd werd in de NRC, waarin ze beschrijven hoe het breed implementeren van leefstijlgeneeskunde 2 miljard euro per jaar kan besparen.

 

 

Het stuk bevat interessante observaties over de huidige toestand die financieel onhandig tot pervers genoemd kunnen worden. Zo zijn er allerlei budget- en marktmechanismen die leefstijlinterventies in de weg zitten. De aanpassing in de leefstijl zouden niet alleen goedkoper zijn, maar ook de daadwerkelijke oorzaak aanpakken in plaats van het pappen en nathouden van de chronische diabetespatiënt met geneesmiddelen. Er zijn echter drie zaken die besproken zouden moeten worden. 
 
 
  1. Leefstijl heeft invloed op welvaartsziekten
  2. Leefstijlinterventies hebben langdurig effect op leefstijl
  3. Leefstijlinterventies hebben geen nadelen

De eerste claim is onbetwist en we weten al decennia dat diabetes type 2 tot zekere hoogte (tijdelijk) omkeerbaar is en dat het sterk afhankelijk is van het lichamelijk gewicht. Afslanken leidt tot remissie en mogelijk zelfs tot genezing. Het grootste probleem is echter dat we niet in staat zijn om de obesitasepidemie te keren. Ruim 15 jaar na het oprichten van het Platform Overgewicht Nederland (PON) is er geen effectiviteit aangetoond. Claim 2 dat leefstijlinterventies een langdurig effect op leefstijl hebben is zeer mager. Het is zeker mogelijk om tot 2 jaar verbetering te krijgen, maar na 5 jaar en 10 jaar zijn we terug bij af. Dat zou nog steeds de moeite waard kunnen zijn, ware het niet dat er ook nadelen zijn aan leefstijlinterventies. Het vergroot namelijk stigmatisering en de kans dat terugvallers, zwaarder worden dan bij aanvang is weinig besproken, maar een consistente observatie. Men valt dus niet alleen terug, men valt omhoog. Ook is in sommige gevallen gebleken dat het niets doet voor de mortaliteit. Een klassiek onderzoek met 1.200 zakenmannen uit Helsinki, leidde tot de schokkende vinding dat men de gezondheidsindicatoren kon verbeteren, zoals bloeddruk en cholesterol, maar toch meer mensen overleden dan in de controlegroep. Dat verschil bleef overeind na 5, 10 en zelfs 15 jaar. Het is een onderzoek waar leefstijlvoorstanders liever over zwijgen. Dat gebeurt wel vaker, ook met het zogenaamde gezondheidsdorp in Leende. Het betreft een initiatief van twee artsen, waarin patiënten het advies kregen om koolhydraatarm te eten. Men viel gemiddeld heel beperkt af, maar een klein deel kwam in gewicht aan, gemiddeld 7 kg. De kans dat zij last krijgen van diabetes neemt toe en zou toe te schrijven kunnen worden aan het voedingsadvies. We betwijfelen of de kosten van gewichtstoename meegenomen zijn in de calculaties van de economen. 

Zou in die 2 miljard besparing ook de kosten zijn opgenomen van die groep die juist na het afslanken in gewicht toeneemt?

Het burgerinitiatief waar men naar refereert in de brief wordt geleid door mensen die veelal radicale standpunten innemen en die aantonen dat een klein beetje kennis gevaarlijk kan zijn. Ook hebben we wisselende ervaringen met artsen. Als je tijdens een congres Arts & Voeding uit de mond van een spreker mag optekenen dat je een debiel bent (citaat), als je een diabetespatiënt niet met lowcarb begeleid, dan geeft dat bijzonder weinig vertrouwen. Het probleem is dat de artsen een sterk voedingsgerichte voorkeur lijken te hebben en die de diëtist liever wegzetten als leefstijlcoaches. Geen van beiden lijken comfortabel te bewegen in hun nieuwe jasje. De realiteit is dat de obesitasepidemie keren meer het karakter zou moeten hebben van een project armoedebestrijding, waarvan we weten dat het niet draait om rekenlessen zodat ze kunnen budgetteren. Ondanks het bestaan van NIBUD en door de gemeente gefinancierde budgetcoaches, is de schuld per huishouden nog steeds toegenomen. Ruim 1,4 miljoen Nederlanders leeft namelijk onder de armoedegrens en het aantal langdurig armen neemt toe. Die mensen zijn vooral bezig met de dag door te komen. Een interventie die moet voorkomen dat je over tien jaar diabetes krijgt staat bij hen niet echt op de prioriteitenlijst. Laat er nu een groot overlap zitten tussen deze groep armen en diabetes. Hun echte probleem is dat ze vooral beperkt zijn in hun autonomie en de vraag is of een verdere restrictie in voeding daarin gaat bijdragen.

Gerelateerde artikelen:

Inschrijven nieuwsbrief #35

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief Chivo Connect

Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun je je zo uitschrijven.

Conclusie
Een leefstijlverandering heeft een positief effect op de gezondheid, net als dat sparen een positief effect heeft op eigen vermogen. De groep die een verhoogd risico heeft op diabetes is echter ook de groep die de grootste kans heeft om in de schulden te komen. Richten op leefstijl is daarom aanzienlijk minder gericht op de oorzaak van het probleem dan verondersteld wordt door de ondertekenaars van de brief. Er is een onderliggend probleem dat geadresseerd moet worden en dat vereist een veel bredere maatschappelijke aanpak. Een grote kwetsbare groep mensen staat in een overleefstand en die zijn niet bezig met preventie van diabetes over tien jaar. Ze zijn vooral bezig met de dag doorkomen en dat betekent dat leefstijlinterventies die gericht zijn op lange termijn weinig gehoor gaan krijgen bij de mensen die het echt nodig hebben. Het is nog maar de vraag of het huidige probleem een leefstijl of een vitaliteitsvraagstuk is.

Meer artikelen uit deze categorie 'Klinische leefstijl':

Lessen over veerkracht van David Goggins

Lessen over veerkracht van David Goggins

jan 2, 2023

David Goggins is een voormalig Navy seal, ultramarathonloper en motiverende spreker. Hij claimt geen bijzondere talenten te hebben, maar wel ontdekt te hebben hoe hij belemmerende gedachten kan overwinnen waardoor hij deze onmenselijke prestaties heeft neer kunnen...

Maakt nociplasticiteit de pijn minder centraal?

Maakt nociplasticiteit de pijn minder centraal?

jun 23, 2019

Het lichaam zit vol zenuwuiteinden genaamd nociceptoren die gespecialiseerd zijn in het waarnemen van prikkels die een (potentieel) schadelijke invloed hebben op het lichaam. Het uitschakelen van deze nociceptie bij mensen met chronische pijn leidt vaak niet tot...

Dit onderwerp wordt behandeld in de opleidingen:

Recente artikelen (Kennisbank) uit overige categorieën:

 

Polyvagaaltheorie is fictie

Polyvagaaltheorie is fictie

mrt 29, 2023

De afgelopen jaren zien we een opleving van de polyvagaaltheorie. Een verklaringsmodel waarbij men de interactie tussen lichaam en geest tastbaarder wil maken om klachten te kunnen duiden. De hypothese van bedenker Stephen Porges ligt regelmatig onder vuur, waarna hij...

Oxytocine, het knuffelhormoon? Is de liefde over?

Oxytocine, het knuffelhormoon? Is de liefde over?

jan 29, 2023

aIn 2010 werd het hormoon oxytocine wereldwijd populair. De auteurs van een baanbrekend onderzoek concludeerden dat het mensen zou helpen om elkaar meer te vertrouwen en daarmee meer te binden. In een 2011 TED talk gaf Paul Zak, een van de auteurs, een recept mee....

Bestaat voedselverslaving?

Bestaat voedselverslaving?

jan 17, 2023

In een recente wetenschappelijke publicatie komt men tot de conclusie dat er weinig tot geen bewijs is voor de gehypte voedselverslaving (Hebebranda J 2014). Het veronderstelde fenomeen is daarnaast slecht begrepen, aangezien men geen onderscheid maakt tussen de...

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Een clip is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden.

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

  • 16 mei 2019: Artikel is geupdate met een alinea voorzien van kop ‘ACT voor meer autonomie’ 
  • Oorspronkelijk artikel 3 okt 2016

Geraadpleegde bron(nen)

  • Winkelhof M van (2019), Land K van. Diabeteszorg kan beter én jaarlijks miljarden goedkoper. NRC.nl 15 mei 2019
  • Strandberg TE (2018), Räikkönen K, Salomaa V, e.a.Increased Mortality Despite Successful Multifactorial Cardiovascular Risk Reduction in Healthy Men: 40-Year Follow-Up of the Helsinki Businessmen Study Intervention Trial. J Nutr Health Aging. 2018;22(8):885-891. Strandberg TE (2018), Räikkönen K, Salomaa V, e.a.Increased Mortality Despite Successful Multifactorial Cardiovascular Risk Reduction in Healthy Men: 40-Year Follow-Up of the Helsinki Businessmen Study Intervention Trial. J Nutr Health Aging. 2018;22(8):885-891.