Leefstijl als medicijn? Alleen als men volhoudt!

door | apr 20, 2017 | Klinische leefstijl, Leefstijl

Nederland is er klaar voor. Leefstijl staat volop in de belangstelling van zorgprofessionals, beleidsmakers, zorgverzekeraars en patiënten. Die laatste groep wil meer regie over de eigen gezondheid en dat betekent de leefstijl aanpassen. Leefstijl is een parapluterm voor al het gedrag dat van invloed is op de gezondheid. Het betekent beter, maar toch vooral minder eten. Het betekent meer bewegen, stoppen met roken en beter slapen. Volgens het RIVM eet Nederland te weinig groente, fruit en vis. Geen pillen, maar paprika riep de huisarts Tamara de Weijer recent strijdlustig in de NRC. De huisarts zou mensen naar de groenteboer moeten sturen in plaats van naar de apotheker. Het klinkt allemaal zinvol, maar de vraag is of het werkt.
Intentie leidt niet tot resultaat
Motivatie is onvoldoende
Leefstijl is niet nieuw en voor ons al helemaal niet, aangezien het een van onze kerncompetenties is. Met ruim 15 jaar ervaring kennen we de dramatische effecten die een leefstijlverandering kan bewerkstelligen. Wat wij vooral willen benadrukken is dat leefstijl meer omvat dan het advies om de groenteboer te terroriseren, zoals we ook al beschreven hebben in ons artikel ‘Schieten op de Schijf van Vijf‘. Het is weliswaar goed advies, maar een die alleen op korte termijn resultaat biedt. De intentie hebben is namelijk niet genoeg. Willen is niet kunnen gebleken. De huidige modellen en technieken zoals de ASE (attitude, sociale invloed en eigen effectiviteit) en motiverende gespreksvoering schieten dan ook tekort. Zij zijn namelijk allemaal gericht op het veranderen van de intentie, de motivatie. Uit een meta-analyse met 30 onderzoeken blijkt echter dat de intentie niet leidt tot resultaat. Gedragsonderzoekers hebben daarom recent een lijst samengesteld van aandachtsgebieden die noodzakelijk zijn om leefstijlinterventies succesvol te ondersteunen. Motiverende gespreksvoering is slechts 1 van de 9 factoren.
 Welke van deze 9 maken onderdeel uit van jouw aanpak?
1.    Zelfmonitoring
2.    Stimuluscontrole
3.    Motiverende gespreksvoering
4.    Gedragscontract
5.    Cognitieve herstructurering
6.    Dissociatie
7.    Zelfmotivering
8.    Crisispreventie en -management
9.    Doelen stellen

Wat als mensen struikelen over het leven?

Van veranderen naar volhouden
Het beste dieet, slaap of beweegprogramma is weinig waard als men het niet volhoudt. Wij juichen daarom elk initiatief toe waarin men de regie over eigen gezondheid terug kan geven, maar onze ervaring en de wetenschappelijke literatuur laten heel duidelijk zien dat er meer nodig is dan advies. Iemand naar de groenteboer sturen in plaats van de apotheek, zorgt er nog niet voor dat iemand ook gaat. En ook al zou iemand gaan, wil het nog niet zeggen dat hij of zij het gaat volhouden. Dan hebben we het nog niet eens over alle mogelijke hindernissen en blokkades. Gezondheid dient te worden bezien vanuit een biopsychosociaal perspectief en het betekent dat de mens veranderen zonder de omgeving te veranderen, erg lastig is. Daarnaast blijken mensen vast te lopen met stress, met werk of te struikelen over het leven, waardoor ze succesvolle trajecten afbreken. Deze mensen hebben geen leefstijladvies nodig, maar een vitaliteitscoach, die in eerste instantie helemaal niet geinteresseerd is in gezondheid, maar helpt ontdekken wat het leven de moeite van het leven waard maakt.

Inschrijven nieuwsbrief #35

Schrijf je in voor één of beide nieuwsbrieven

Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit en/of leefstijl. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun onderaan de nieuwsbrief met een paar klikken uitschrijven.


Verander jezelf of de omgeving om beter vol te kunnen houden

Conclusie
Leefstijl is een parapluterm voor al het gedrag dat invloed op de gezondheid heeft. Er is al aardig wat van bekend en de meeste Nederlanders weten in grote lijnen wel wat ze moeten doen, maar ze doen het niet of ze kunnen het niet volhouden. Als we leefstijl serieus willen implementeren, dan zullen we verder moeten gaan dan advies. Sterker nog, we moeten verder dan motiveren. We moeten zelfmanagement bevorderen door mensen vaardigheden bij te brengen, waarmee ze zichzelf of de omgeving zo kunnen veranderen dat het gemakkelijker wordt om vol te houden. Dat is niet een kwestie van het uitdelen van een tip, het is een vak. Welkom bij in ons vakgebied!

Meer lezen uit deze categorie 'Klinische Leefstijl':

Remt ultrabewerkt voedsel de groei van het embryo?

Remt ultrabewerkt voedsel de groei van het embryo?

Ultrabewerkt voedsel, ook wel in de literatuur afgekort tot UPF (ultraprocessed foods), neemt een steeds groter aandeel in het voedingspatronen van mensen. Dit heeft een negatieve invloed op de inname van voedingsvezels, maar ook vaak eiwit, terwijl ze vaak wel...

Hoe effectief is de gecombineerde leefstijl interventie (GLI)

Hoe effectief is de gecombineerde leefstijl interventie (GLI)

*** Dit artikel stamt uit 2019, maar is in dec 2022 geactualiseerd.Begin 2019 werd de gecombineerde leefstijl interventie (GLI) beschikbaar voor Nederland en het is tijd voor een tussentijdse evaluatie. Dit doen we aan de hand van een aantal recente Nederlandse...

Hoe effectief is vitamine D tegen COVID-19

Hoe effectief is vitamine D tegen COVID-19

De coronapandemie heeft geleid tot diverse ongegronde of sterk overdreven claims van potentiële interventies ter preventie of behandeling van COVID-19. Een van die controversiële middelen betreft vitamine D. Het heeft deels te maken met het gegeven dat lage vitamine...

Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

Recente artikelen (kennisbank) uit overige categorieën:

Problemen met en oplossingen voor ACT

Problemen met en oplossingen voor ACT

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v202301010)Met Acceptance Commitment Therapy (ACT) weet je feitelijk niet wat het doet, je weet niet waarom je het doet, en ook niet of je rapportages kloppen. Er zijn mensen voor minder ontslagen,...

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens...

Introductie Chivo kompas

Introductie Chivo kompas

Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.  Het Chivo kompas Het kompas is opgebouwd uit vier...

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Geraadpleegde bron(nen)

  • Burgess E (2017), Hassmén P, Welvaert M, Pumpa KL. Behavioural treatment strategies improve adherence to lifestyle intervention programmes in adults with obesity: a systematic review and meta-analysis. Clin Obes. 2017 Apr;7(2):105-114.