Alexithymie en interoceptie
We hebben geen 5, 6 of 7, maar 8 zintuigen
Interoceptie
Wij zijn allemaal bekend met de 5 zintuigen en soms voegen we daar ook nog het evenwichtsorgaan aan toe en propriocepsis. Die laatste laat zich vertalen naar het gewrichtsgevoel, waardoor je weet in welke stand een gewricht staat zonder te kijken. Wij hebben echter nog een achtste zintuig en dat wordt interoceptie genoemd. Daarmee word je bewust van wat zich afspeelt in je lichaam en het is daarmee te omschrijven als een interne zintuig. Gevoelens, emoties en zelfbewustzijn worden mogelijk gemaakt via interoceptie. Alexithymie gaat gepaard met een verstoring van dat systeem.
Onbewust van gevoelens
Interoceptief bewustzijn
Veel voelen betekent nog niet dat men ook nauwkeurig voelt. Er wordt daarom onderscheid gemaakt tussen interoceptieve sensitiviteit en nauwkeurigheid. De meest gebruikte methode is hartslagbewustzijn. Kan men de hartslag voelen zonder de hand op de borst te leggen of de pols te voelen? Als dit het geval is, dan is de vraag of men het ook nauwkeurig kan voelen door de hartslagen te tellen. Heel vaak faalt men op deze testen. Het interessante is echter dat de mensen met alexithymie die deze testen goed uitvoeren, niet zeker zijn dat ze het goed voelen. Het betekent dat de sensitiviteit en de nauwkeurigheid er mogelijk is, maar niet het bewustzijn.
Een greep van de gerapporteerde symptomen
Trainbaar
We weten dat interoceptief bewustzijn trainbaar is. Elke vitaliteitskundige is er in opgeleid omdat het een belangrijk aspect is van emotieregulatie. De vraag is of het ook geldt voor mensen met alexythymie. Daar is experimenteel bewijs voor. In een negen maanden training werd het interoceptieve bewustzijn getraind en dat leidde tot meer emotioneel bewustzijn. Ook dat gebeurde met een hartslagtraining en de resultaten waren bescheiden. Onze ervaring is echter dat hartslagtraining in een groot deel van de populatie heel lastig is. Aangezien 40 procent van de bevolking naar schatting problemen heeft met emotieregulatie, hebben we verschillende werkvormen ontwikkeld op basis van de wetenschappelijke literatuur. Dit is nog belangrijker gebleken voor de klinische vitaliteitskundige die ook te maken heeft met bijvoorbeeld angst en depressie.
Meer of minder voelen en met de buitenwereld bezig zijn
Meerdere vormen
Niet iedereen met alexithemie voelt en reageert op dezelfde wijze, blijkt uit clusteranalyse. Zo zijn er subtypes die moeite hebben met gevoelens differentiëren en duiden, maar niet gericht zijn op externe prikkels. Anderzijds is er een subtype dat beter gevoelens kan differentiëren en duiden, maar vooral gericht is op externe prikkels. Het derde subtype scoort op alle drie hoog, dus slecht differentiëren, slecht duiden en sterk gericht op externe prikkels. Het is nog onduidelijk of de verschillende subtypes een andere aanpak vereisen.
Interoceptieverstoringen ziet men bij veel psychiatrische aandoeningen
Depressie en burnout
Al meerdere malen is geconstateerd dat mensen met depressie en burnout minder goed zijn in het differentiëren en duiden van hun gevoelens. Ze scoren vaak hoog op alexithymietesten. Het is nog onduidelijk of alexithymie de gevoeligheid van deze aandoeningen verhoogt of dat deze aandoeningen alexithymie als gevolg hebben van het ziektebeeld. Aangezien alexithymie veelal bestaat zonder depressie of burnout, is het waarschijnlijk vooral een risicofactor voor deze aandoeningen. Interoceptietraining draagt gelukkig wel bij aan verlichting van de symptomen.
Meer lezen uit deze categorie 'Coachen':
Positieve psychologie deel 6: Verblind door liefde (Barbara Fredrickson)
Dr. Barbara Fredrickson is een van de meest aaibare wetenschappers uit de positieve psychologie, die geniale hypotheses weet te verbinden met fascinerend onderzoek. Haar werk met betrekking tot positieve emoties is baanbrekend en haar aandacht voor liefde heeft...
Het Dunning-Kruger effect onbegrepen
De talloze discussies op televisie, op verjaardagfeestjes en vooral op sociale media, wekken de indruk dat iedereen zich expert waant. De overtuiging waarmee argumenten worden geserveerd lijkt geen tred te houden met het daadwerkelijke kennisniveau. Sterker nog,...
Coachen in perspectief deel 4: Bruikbaarheid van Maslow en het Transtheoretisch model
Het leven is dynamisch en verandering is daarom onvermijdelijk. Sommige veranderingen zijn het gevolg van bewuste keuzes en andere van onbewuste en mogelijk dieperliggende drijfveren. Coaches helpen met veranderen en het is nuttig om meer te weten over de...
Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:
Meer lezen uit overige (kennisbank) categorieën:
Is leefstijlgeneeskunde beter?
Ruim 30 geneeskundigen, hoogleraren en economen pleiten voor een radicale verandering in de gezondheidszorg om de diabetesepidemie te keren. Ze ondertekenden een brief die gepubliceerd werd in de NRC, waarin ze beschrijven hoe het breed implementeren van...
Hoe effectief is Acceptance and Commitment Therapy (ACT) bij chronische pijn?
Volgens de klinische afdeling van de APA (American Psychology Association) is er overtuigend bewijs voor Acceptance and Commitment Therapy bij de behandeling van chronische pijn. Het is echter onduidelijk waar dit standpunt op gebaseerd is. Oorsprong Acceptance and...
Clip: Koolhydraatarm dieet niet nodig voor diabetes type 2
In de gezondheidszorg lijkt men ervan overtuigd dat koolhydraatarm ook wel bekend als lowcarb noodzakelijk is bij de bestrijding van diabetes type 2 Een clip is een kort item over een onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het...
Redactionele noot
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Geraadpleegde bron(nen)
-
De bronnen staan als links in de tekst