Alexithymie en interoceptie
We hebben geen 5, 6 of 7, maar 8 zintuigen
Interoceptie
Wij zijn allemaal bekend met de 5 zintuigen en soms voegen we daar ook nog het evenwichtsorgaan aan toe en propriocepsis. Die laatste laat zich vertalen naar het gewrichtsgevoel, waardoor je weet in welke stand een gewricht staat zonder te kijken. Wij hebben echter nog een achtste zintuig en dat wordt interoceptie genoemd. Daarmee word je bewust van wat zich afspeelt in je lichaam en het is daarmee te omschrijven als een interne zintuig. Gevoelens, emoties en zelfbewustzijn worden mogelijk gemaakt via interoceptie. Alexithymie gaat gepaard met een verstoring van dat systeem.
Onbewust van gevoelens
Interoceptief bewustzijn
Veel voelen betekent nog niet dat men ook nauwkeurig voelt. Er wordt daarom onderscheid gemaakt tussen interoceptieve sensitiviteit en nauwkeurigheid. De meest gebruikte methode is hartslagbewustzijn. Kan men de hartslag voelen zonder de hand op de borst te leggen of de pols te voelen? Als dit het geval is, dan is de vraag of men het ook nauwkeurig kan voelen door de hartslagen te tellen. Heel vaak faalt men op deze testen. Het interessante is echter dat de mensen met alexithymie die deze testen goed uitvoeren, niet zeker zijn dat ze het goed voelen. Het betekent dat de sensitiviteit en de nauwkeurigheid er mogelijk is, maar niet het bewustzijn.
Een greep van de gerapporteerde symptomen
Trainbaar
We weten dat interoceptief bewustzijn trainbaar is. Elke vitaliteitskundige is er in opgeleid omdat het een belangrijk aspect is van emotieregulatie. De vraag is of het ook geldt voor mensen met alexythymie. Daar is experimenteel bewijs voor. In een negen maanden training werd het interoceptieve bewustzijn getraind en dat leidde tot meer emotioneel bewustzijn. Ook dat gebeurde met een hartslagtraining en de resultaten waren bescheiden. Onze ervaring is echter dat hartslagtraining in een groot deel van de populatie heel lastig is. Aangezien 40 procent van de bevolking naar schatting problemen heeft met emotieregulatie, hebben we verschillende werkvormen ontwikkeld op basis van de wetenschappelijke literatuur. Dit is nog belangrijker gebleken voor de klinische vitaliteitskundige die ook te maken heeft met bijvoorbeeld angst en depressie.
Meer of minder voelen en met de buitenwereld bezig zijn
Meerdere vormen
Niet iedereen met alexithemie voelt en reageert op dezelfde wijze, blijkt uit clusteranalyse. Zo zijn er subtypes die moeite hebben met gevoelens differentiëren en duiden, maar niet gericht zijn op externe prikkels. Anderzijds is er een subtype dat beter gevoelens kan differentiëren en duiden, maar vooral gericht is op externe prikkels. Het derde subtype scoort op alle drie hoog, dus slecht differentiëren, slecht duiden en sterk gericht op externe prikkels. Het is nog onduidelijk of de verschillende subtypes een andere aanpak vereisen.
Interoceptieverstoringen ziet men bij veel psychiatrische aandoeningen
Depressie en burnout
Al meerdere malen is geconstateerd dat mensen met depressie en burnout minder goed zijn in het differentiëren en duiden van hun gevoelens. Ze scoren vaak hoog op alexithymietesten. Het is nog onduidelijk of alexithymie de gevoeligheid van deze aandoeningen verhoogt of dat deze aandoeningen alexithymie als gevolg hebben van het ziektebeeld. Aangezien alexithymie veelal bestaat zonder depressie of burnout, is het waarschijnlijk vooral een risicofactor voor deze aandoeningen. Interoceptietraining draagt gelukkig wel bij aan verlichting van de symptomen.
Meer lezen uit deze categorie 'Coachen':
Hoe effectief is mindfulness meditatie? Een meta-analyse
Regelmatig lees je dat mindfulness meditatie effectief is tegen stress, overeten of een angststoornis. Het koesteren van het moment en de roots in het boeddhisme spreken tot de verbeelding. Binnen onze organisatie zijn we er goed bekend mee, maar we hebben nog onze...
Positieve psychologie deel 2: De nalatenschap van Chris Peterson
Christopher Peterson, professor aan de universiteit van Michigan en een van de 100 meest geciteerde psychologen ter wereld, overleed 9 oktober 2012. Zijn werk op het gebied van optimisme, gezondheid en welbevinden zijn uiteindelijk samengetrokken tot een bijbel van...
Positieve psychologie deel 1: Boekrecensie ‘Flourish’
De positieve psychologie neemt een hoge vlucht en grondlegger Martin Seligman heeft een nieuw boek gepubliceerd over het onderwerp, genaamd Flourish. Het is een visie over de stand van zaken en over richtingen in de toekomst, bezien vanuit de ogen van een visionair,...
Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:
Meer lezen uit overige (kennisbank) categorieën:
Meer koolhydraten effectief bij diabetes
Met al het lowcarb-geweld in het nieuws lijkt het alsof afslanken meer met koolhydraten te maken heeft dan met de energiebalans. Men lijkt er zelfs van overtuigd dat lowcarb de enige optie is bij diabetes type 2. Dit is echter in strijd met al het bewijs. Koolhydraten...
Trumpiaans debatteren over gezondheid
De wijze waarop Donald Trump politiek bedrijft kan volgens de meeste mensen, als de we doorlopende enquêtes mogen geloven, geen goedkeuring wegdragen. Vooral de manier waarop Trump debatteert, is ronduit bizar en kunnen we alleen maar Trumpiaans noemen. Als het gaat...
Is emotie-eten een zinloos begrip?
We kennen allemaal het clichébeeld van de emotie-eter, die zijn of haar troost vindt in eten. Ook zijn er diverse onderzoeken, die een jeugdtrauma associëren met een verhoogd risico op obesitas. Het sterkt het beeld dat negatieve emoties en stress de oorzaak zijn van...
Redactionele noot
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Geraadpleegde bron(nen)
-
De bronnen staan als links in de tekst