EQ een factor in vitaliteitsmanagement?

In 1995 nam het begrip emotionele intelligentie een enorme vlucht met de publicatie van het zelfhulpboek van psycholoog Daniel Goleman. Emotionele intelligentie of EQ zoals we het zullen afkorten, zou volgens Goleman voor zakelijk en privé succes, belangrijker zijn dan het IQ. Een bedrijf dat vitaler wil worden, zou daar mogelijk baat bij hebben.

Volgens Daniel Goleman is EQ belangrijker dan IQ in het zakenleven

Wat is emotionele intelligentie?
De term emotionele intelligentie verscheen waarschijnlijk voor het eerst in een publicatie van Michael Beidoch uit 1964 en zelfs in een titel van een publicatie uit 1966 genaamd ‘Emotional intelligence and emancipation’ (Hunt J 2013). In 1983 publiceerde Howard Gardner over het controversiële concept van meervoudige intelligenties en daarin werd ook intrapersoonlijke- en interpersoonlijke intelligentie als categorie aangemerkt. Emoties herkennen van jezelf wordt ook wel intrapersoonlijke intelligentie genoemd, terwijl het herkennen van emoties van anderen behoort tot het domein van interpersoonlijke intelligentie. Bondig beschreven zou emotionele intelligentie het vermogen zijn om emoties van jezelf en anderen te herkennen om vervolgens deze informatie te gebruiken om het eigen gedrag en het denken te leiden. Het is ongetwijfeld een nuttige vaardigheid, die ook intelligentie vereist, maar dat maakt het nog niet per se een vorm van intelligentie. In 1987 verscheen voor het eerst het begrip EQ als tegenhanger van IQ in het Britse Mensa magazine. Mensa is de organisatie waar je lid van kunt worden als je hoogbegaafd bent, hetgeen zoveel betekent dat je een IQ hebt van 130 of hoger. Het begrip emotionele intelligentie werd gemeengoed met de publicatie van het boek van Goleman in 1995, die daaropvolgend nog meerdere boeken schreef over hetzelfde onderwerp.

Poppsychologie
Hoewel er meerdere modellen zijn voor emotionele intelligentie, concentreren we ons vooral op Daniel Goleman. Dit vanwege de bekendheid, waardoor managementgoeroes hem zijn gaan citeren of het EQ zelfs zijn gaan verwerken in hun leiderschapsmodellen zoals Stephen Covey (EQ, FQ, MQ en SQ). Hoewel Goleman claimt onderzoek te hebben gedaan bij 200 bedrijven voor hij het boek publiceerde, is het nog maar de vraag wat dat betekent zonder solide theoretisch raamwerk.  Dat is belangrijk, want zonder een theorie, maakt niet uit of je 1 of 200 bedrijven hebt onderzocht, aangezien je dan vooral ziet wat je zoekt. Het weerhield Goleman niet van claimen dat EQ belangrijker is dan IQ als je succesvol wilt zijn in het zakenleven. Daarna werd het EO volop ingezet in leiderschapstrajecten, vitaliteitsmanagement en prestatiecoaching. Wetenschappers hadden echter al snel door dat de data van Goleman niet zoveel voorstelden en het was ook al duidelijk dat er geen sprake was van een aparte vorm van intelligentie. Analisten noemde het vooral poppsychologie (Mayer JD 2008). Ruim twintig jaar na de publicatie van het boek is er meer bekend.

Vitaliteitsmanagement
Een vitaal bedrijf zou leiders moeten hebben die inspireren en de veiligheid kunnen waarborgen, waardoor werknemers flexibeler worden. Het is daarom interessant om te bekijken in hoeverre het EQ daar een bijdrage aan levert. Er zijn diverse meetinstrumenten en ook diverse modellen. In een onderzoek werden bijvoorbeeld de uitslagen van EQ testen (ability model) van 111 zakenleiders vergeleken met de beschrijvingen van hun ondergeschikten. Daarbij werd vooral gekeken naar empathie, het vermogen om te motiveren en leiderschapseffectiviteit. Er bleek geen enkele relatie te zijn tussen de uitkomsten van de test en de waardering van de ondergeschikten.

Emotionele intelligentietesten voorspellen na correctie nog minder dan nul

In een recent onderzoek besloot men de test te gebruiken van Goleman zelf. Deze test is problematisch, omdat het van alles meet. De onderzoekers (Joseph DL 2015) analyseerden 15 publicaties die de kwaliteitsnorm haalden en kwamen tot de conlusie dat het EQ een voorspellende waarde suggereert. Het zou voor acht procent bijdragen aan de prestaties. Vervolgens keken ze naar overlap en identificeerden 7 zeven factoren, namelijk neurotisme, consciëntie, extraversie, het ability model, cognitieve capaciteit, algemene eigen effectiviteit, zelfwaardering van werkprestaties. Deze blijken eveneens te worden gemeten in de EQ test van Goleman, maar behoren niet tot het domein van emotionele intelligentie. Men dient dit dus te corrigeren, om het daadwerkelijke effect van emotionele intelligentie vast te stellen. Toen men het prestatievoordeel, dat toegeschreven kan worden aan een of meerdere van deze zeven overlapfactoren verwijderde, bleek emotionele intelligentie -0,2 procent van de prestaties te kunnen voorspellen, minder dan nul dus. Het grootste deel van de prestatiewinst is terug te leiden naar persoonlijkheidstrekken zoals bijvoorbeeld neurotisme en consciëntie en niet zozeer naar het vermeende EQ. Het is onwaarschijnlijk dat sturen op EQ van enige toegevoegde waarde is.

Meer lezen uit deze categorie 'Vitaliteitsmanagement':

Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

Meer lezen uit overige (kennisbank) categorieën:

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

• Hunt J (2013) Fitzgerald M, The relationship between emotional intelligence and transformational leadership: An investigation and review of competing claims in the literature”. American International Journal of Social Science. 2 (8): 30–38.
• Joseph DL (2010), Newman DA. Emotional intelligence: an integrative meta-analysis and cascading model. J Appl Psychol. 2010 Jan;95(1):54-78
• Joseph DL (2015), Jin J, Newman DA, O’Boyle EH. Why does self-reported emotional intelligence predict job performance? A meta-analytic investigation of mixed EI. J Appl Psychol. 2015 Mar;100(2):298-342
• Mayer JD (2003), Salovey P, Caruso DR. Measuring emotional intelligence with the MSCEIT V2.0. Emotion. 3: 97–105.
• Mayer JD (2008), Roberts RD, Barsade SG. Human Abilities: Emotional Intelligence. Annual Review of Psychology. Vol. 59:507-536 (Volume publication date January 2008)
• Murphy KRA (2014) critique of emotional intelligence: what are the problems and how can they be fixed?. Psychology Press, 2014