Vitaliteitscoaching deel 3: Voorbij de oppervlakte

Er zijn vele opleiders die een curriculum aanbieden voor vitaliteitscoaches. De verschillen zijn groot en zelfs daar waar ze elkaar lijken te overlappen zijn de overeenkomsten oppervlakkig. In dit artikel gaan we daarom vitaliteit en het landschap van aanbieders in perspectief zetten. Het betekent dat we de oppervlakte voorbij moeten.

In geen enkele formele definitie wordt vitaliteit in direct verband gebracht met gezondheid

Een theoretisch perspectief

Vitaliteitscoaching bij Chivo is niet een samenraapsel van interventies die je in de leefstijl- en lifecoachhoek aantreft, maar het is gefundeerd op en geïntegreerd met diverse leidende- en aanvullende theorieën. Dit is belangrijk, omdat de uitkomsten beter voorspelbaar worden met een theorie. Het voortbouwen op stevige theorie is dus heel praktisch, als we psycholoog Kurt Lewin mogen parafraseren. Het vak vitaliteit is ingebed in de volgende theorieën:

Elke theorie vormt een penseelstreek van een integrale visie

• Zelfdeterminatie
• Goal pursuit
• Schaarste
• Theorie van geconstrueerde emoties
• Pijn-neuromatrix
• Voorspellende interoceptie
• Sociale ecologie

De geïnformeerde lezer zal niet alleen weten dat de lijst van theorieën strekt van het sociale, psychologische tot het meer lichamelijke domein, maar ook de synergie ervan herkennen waarmee kunstmatige grenzen worden opgeheven. Voorbeelden zijn emoties, welke een lichamelijke sensatie is, maar ze worden traditioneel geschaard onder het psychosociale domein. Een ander voorbeeld is pijn, welke dominant wordt toegeschreven aan lichamelijke factoren, ondanks dat deze heel duidelijk psychosociale componenten bevat. Elk van de genoemde theorieen is een in wetenschap gefundeerde penseelstreek en samen schetsen ze de contouren van het vitaliteitsvak. Bij Chivo hebben we het afgelopen decennium deze contouren ingekleurd met een integraal werkmodel en op basis daarvan interventies geselecteerd gecontroleerd bewijs voor is. Werken vanuit een integraal mensbeeld is dus geen holle intuïtief-klinkende frase, maar een duidelijk op theorieën gefundeerde visie, die vertaald is tot een praktisch werkmodel en dat maakt vitaliteitswerk beduidend anders dan dat van lifecoaches, psychologen en leefstijlcoaches. De oppervlakkige gelijkenis heeft vooral te maken met overeenkomsten in de interventiesfeer, maar dat betekent niet dat de beroepen vergelijkbaar zijn. Dat vergelijk is net zo zinvol als het werk van een chirurg en een timmerman op een hoop gooien, omdat beiden een zaag hanteren. Het is daarom noodzakelijk om ook bij de interventies de oppervlakte te passeren.

Een praktisch perspectief

De Chivo vitaliteitsprofessional wordt geassocieerd met de termen coachen, bewegen en voeden, waardoor de gelijkenis met leefstijlcoaching wordt uitgelokt. Bij leefstijl is men met bewegen gericht op fysieke activiteit om een positieve invloed uit te oefenen op de metabole indicatoren zoals bloeddruk of glucosehuishouding, of mentale energie, stemming en soms nog veel platter, simpelweg gewichtsverlies. Vitaliteitsprofessionals zijn daar zeker niet mee bezig, aangezien zij bewegen gebruiken in situaties waarin men het moeilijk vindt om zich emotioneel uit te drukken. Men is dus meer geïnteresseerd in emoveren (in beweging zetten) dan bewegen. Ook blijkt dat men bij veranderen soms tegen obstakels aanloopt die fysiek veel gemakkelijker uit te lokken zijn dan via gespreksvoering of via huiswerkopdrachten. De doelstellingen met bewegen zijn fundamenteel anders dan die van een gezondheidsgerichte aanpak.

Niet iedereen kan emoties uitdrukken via gesprekken

Als het gaat om voeden is de vitaliteitsprofessional vooral geïnteresseerd in eetmotieven en voedselkeuzes vanwege bijvoorbeeld een negatief lichaamsbeeld of als gevolg van een verstoorde relatie met voeding. Kennis hebben van voeding is handig om cliënten gerust te kunnen stellen, maar verder is het voor onze vitaliteitsprofessionals aanzienlijk minder interessant. De praktische vertaling van het vak vitaliteit sluit daarmee uitstekend aan op de voorgenoemde theorieën. Het doel en het werk van de vitaliteitsprofessional heeft nauwelijks overlap met die van de leefstijlcoach.

Het coachen lijkt het meest raakvlak te hebben met psychologen en lifecoaches, maar de vitaliteitsprofessional is intiem bekend met de invloed van (voorspellende) lichaamsprocessen op keuzes en motivatie. De naadloze integratie van kennis over celbiologie, bioregulatie tot psychologie maakt het werk van de vitaliteitsprofessional anders de genoemde beroepen. En natuurlijk zijn er psychologen die lichaamswerk doen, net als dat er ongetwijfeld lifecoaches zijn die iets weten over het menselijk lichaam, maar zij hebben niet dezelfde theoretische grondslag en ze zijn niet representatief voor hun vakgebied. Bij de Chivo vitaliteitsprofessional is deze integrale visie het uitgangspunt.

Conclusie

Het begrip vitaliteit begint flink tractie te krijgen onder consumenten en in het bedrijfsleven, maar wordt uitgehold omdat men het niet duidelijk kadert. Voor de Chivo vitaliteitsprofessional betekent vitaliteit gewoon levendig, een drang hebben om te leven. Bij die drang hoort ook doelen willen halen en de vitaliteitsprofessional assisteert daarbij vanuit een integraal werkmodel,. In dit model wordt fysieke sensorische informatie opgelijnd met verwachtingen en herinneringen, om de eigen constructen aan te passen waarmee men met de wereld interacteert. Deze visie en werkwijze zijn stevig genesteld in leidende- en aanvullende theorieën die het sociale, psychologische en fysieke domein overstijgen en verbinden. Dat maakt elke gelijkenis met aanverwante beroepen zoals lifecoaches, psychologen en leefstijlcoaches weinig zinvol. Nu je door de oppervlakte heen bent, dan kun je je verder verdiepen in het vak vitaliteit.

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

• Geraadpleegde bronnen in dit artikel zijn direct ingelinkt of bij naam genoemd