De onverwachte relatie tussen lichaamshouding en emotie
Een groot deel van communicatie kun je toekennen aan lichaamstaal, en dat begint al bij de lichaamshouding. Onderzoek bevestigt steeds vaker dat er een kern van waarheid zit in de wederzijdse beïnvloeding van houding en emotie. Toch blijkt er een kleine verrassing te schuilen in de uitkomst.
Is de lichaamstaal van trots en teleurstelling universeel?
Observaties
In een onderzoek (Oosterwijk S 2009) ging men te werk met een opdracht om lijstjes te maken van woorden, die een relatie hadden met trots, teleurstelling, keuken en badkamer. Zonder dat de deelnemers dit doorhadden, werden ze gefilmd en daaruit kon men opmaken dat werken aan de lijst ‘trots’ leidde tot een verlenging van het postuur, terwijl ‘teleurstelling’ juist een lichte inzakking tot gevolg had. Of dit voor alle mensen geldt, is natuurlijk niet uit dit onderzoek op te maken, maar een gerelateerd onderzoek naar emotionele expressie van atleten tijdens de Olympische spelen, suggereert dat de lichaamstaal van trots en teleurstelling universeel is (Tracy JL 2008).
Vergroot rechtop zitten het zelfvertrouwen?
Interventie
In een ander onderzoek (Bril P 2009) werden 71 studenten gevraagd om deel te nemen aan twee onderzoeken, namelijk één voor een zakelijke school en één voor de kunstacademie. De studenten werden ingedeeld in een groep die rechtop moest blijven zitten en een groep die licht ineengedoken moest werken. Voor het zakelijke deel werd een ergonomische reden opgegeven, terwijl voor het kunstgedeelte verteld werd dat de houding betrekking had op de beweegvorm. In een van de toegewezen houdingen, moesten de deelnemers drie positieve en drie negatieve eigenschappen opschrijven in relatie tot het succesvol zijn in een toekomstige baan. Het resultaat was zeer interessant te noemen. Volkswijsheid zou namelijk leiden tot de conclusie dat zij die rechtop zaten, positiever zouden zijn over zichzelf, maar dat bleek niet het geval te zijn. Ze bleken echter wel veel zekerder over en extremer in hun antwoorden. Zowel in positieve als in negatieve zin, waren de deelnemers die rechtop zaten overtuigender in hun bewoordingen. De deelnemers in een ingezakte positie bleken veel minder expliciet in hun antwoorden te zijn. Het postuur werd dus niet gecorreleerd aan zelfvertrouwen, maar wel in het vertrouwen in de antwoorden. Dit was zo opvallend, dat de onderzoekers met een andere groep studenten een soortgelijk experiment uitvoerden, waaruit bleek dat rechtop zitten niet leidde tot meer zelfvertrouwen.
Houding heeft invloed op de overtuiging
Overwegingen
Dat de houding iets zegt over wat er van binnen speelt, daar zinspelen we al heel lang op. Juist omdat dit idee zo wijd verbreid geaccepteerd is, maakt dat het onderzoeken altijd lastig, omdat de proefpersonen wellicht alleen maar doen wat er van ze verlangd worden. De deelnemers moeten daarom ook altijd vals worden geïnstrueerd, om te voorkomen dat ze sociaal gewenst gedrag gaan vertonen. Zeer opvallend is dat trots weliswaar leidt tot een rechtere houding (Oosterijk S 2009), maar dat een rechte houding niet per definitie leidt tot meer zelfvertrouwen (Bril P 2009). Sterker nog, als de deelnemer een negatief zelfbeeld heeft, dan wordt dit met een zogenaamd rechte, trotse houding zelfs versterkt. De houding heeft dus voornamelijk invloed op de overtuiging. Hier zie je dat onderzoek leidt tot details, die anekdotisch nooit zijn vastgesteld.
Negatief is ook wel eens goed
In de praktijk
Tijdens het begeleiden van cliënten hebben we vaak de neiging om voorbij te gaan aan negatieve gevoelens. Dit is niet altijd goed, want negatieve emoties uiten hoort bij zelfheling en het heeft dus een plek in het proces. Om kunnen gaan met negatieve emoties hoort bij vitaliteit. Na deze fase moet je vervolgens natuurlijk wel door met opbouwen. In die tweede fase, de positieve fase, is het goed om rechtop te zitten. Een houdingscorrectie in de negatieve fase kan wellicht het best worden vermeden, aangezien teleurstelling doorgaans automatisch zal leiden tot een ingezakte houding en dus een verminderde overtuiging van het negatieve zelfbeeld.
Wetenschappelijk onderzoek biedt soms veel extra ten opzichte van volkswijsheid
Dat houding en emotie een relatie hebben, daar is iedereen van overtuigd en dat blijkt ook uit deze onderzoeken. Gevoelens van trots gaan gepaard met rechter zitten en gevoelens van teleurstelling met het inzakken van de houding. Recht op zitten heeft echter ook een effect op onze gedachten en emoties. De bijzondere conclusie van het onderzoek is dat het niet leidt tot meer trots of zelfverzekerdheid, maar wel tot meer overtuiging van de gedachten die men al heeft.
Meer relevante artikelen uit deze categorie 'Bewegen'
De haklanding in perspectief
De bekende professor Daniel Lieberman levert met een nieuwe publicatie, aanvullende inzichten in het ontstaan van loopblessures. Hij kan biomechanisch aannemelijk maken, dat een haklanding, het risico op blessures vergroot. Deze overtuiging werd tot nu toe niet...
Spelen deel 2: Stoeien
Spelen is veel meer dan tijdverdrijf voor kinderen. Het lijkt onderdeel te zijn van de gezonde ontwikkeling, maar ook van onderhoud van lichaam en geest. Binnen het thema spelen lijkt het stoeien een eigen categorie te vormen, die mogelijk op unieke wijze bijdraagt...
Hoe blessuregevoelig is yoga?
Yoga is doorgaans een relatief rustige vorm van bewegen met veel eindstandige gewrichtsposities. Het statische en vaak spirituele karakter vereist focus en de combinatie met meditatie leidt veelal tot ontspanning. Yoga heeft mede daarom de reputatie heilzaam te zijn...
Dit onderwerp wordt behandeld in de volgende opleidingen:
Recente artikelen (kennisbank) uit overige categorieën:
Het echte verhaal over Ikigai
Op de foto zie je Mieko Kamiya, een Japanse psychiater en auteur van het boek 'Ikigai ni Tsuite' (Over de zin van het leven). Hoewel ze ze wordt beschouwd als de geestelijke moeder van Ikigai, bestaat het concept al heel lang. Er zijn heel veel misverstanden over...
Problemen met en oplossingen voor ACT
Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v202301010)Met Acceptance Commitment Therapy (ACT) weet je feitelijk niet wat het doet, je weet niet waarom je het doet, en ook niet of je rapportages kloppen. Er zijn mensen voor minder ontslagen,...
Bestaanszekerheid is onvoldoende
Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens...
Redactionele noot
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
- Dit is een repost van 15 nov 2011
Geraadpleegde bron(nen)
- Bril P (2009), Petty RE, Wagner B. Body posture effects on self-evaluation: A self-validation approach. European Journal of Social Psychology. Volume 39, Issue 6, pages 1053–1064, October 2009
- Oosterwijk S (2009), Rotteveel M. Embodied emotion concepts: How generating words about pride and and disappointment influences posture. European Journal of Social Psychology Volume 39, Issue 3, pages 457:466, April 2009
- Tracy JL (2008), Matsumoto D. The spontaneous expression of pride and shame: evidence for biologically innate nonverbal displays. Proc Natl Acad Sci U S A. 2008 Aug 19;105(33):11655-60. Epub 2008 Aug 11. Erratum in: Proc Natl Acad Sci U S A. 2008 Dec 16;105(50):20044.