Zorgt de haklanding voor blessures en zijn ze nodig voor prestaties?

De haklanding in perspectief

door Chivo | jul 28, 2018 | Bewegen, Fitness

De bekende professor Daniel Lieberman levert met een nieuwe publicatie, aanvullende inzichten in het ontstaan van loopblessures. Hij kan biomechanisch aannemelijk maken, dat een haklanding, het risico op blessures vergroot. Deze overtuiging werd tot nu toe niet onderbouwd met objectieve data, maar daar begint verandering in te komen.

Het onderzoek

In totaal werden 52 ervaren crosscountry hardlopers gevolgd over een periode van 2006 tot 2011 (Daoud AI 2012). Met een videocamera werden de loopstijlen van de deelnemers geregistreerd op verschillende ondergronden en vervolgens ingedeeld in haklanders of voorvoetlanders. Het overgrote deel (36) bleek een voorkeur te hebben voor de haklanding. Gedurende een periode van 4,5 jaar liepen alle deelnemers een vergelijkbaar programma, dat een volume kende van 65 tot 75 km per week. Daarbij werden alle blessures in kaart gebracht, die tijdens een totaal volume van 16.000 kilometer zijn opgelopen.

Haklanders hadden meer blessures

Het resultaat

Gemiddeld rapporteerden 75 procent van alle deelnemers, een of meerdere blessures per jaar. Opvallend was dat de haklanders een verdubbeld risico hadden op blessures, vooral aan heup, knie, lage rug, fascia plantaris (onderkant voetzool). De voorvoetlopers hadden weliswaar ook achillespeesblessures, maar niet meer dan de haklandingsgroep. Vrouwen bleken iets gevoeliger te zijn voor blessures dan mannen en verder bleek volume een factor te zijn, evenals leeftijd, die het risico op blessures verhoogde.

Daniel Lieberman, de hoogleraar van Harvard pleit voor barefoot running

Een parodie op de bizarre uitspraken van barefootrunners

Overwegingen

Het resultaat van dit onderzoek was voor liefhebbers van de loopstijlen Pose, Chi en barefoot running, een bevestiging van hun overtuiging. Velen van hen zijn omgeschakeld naar deze alternatieve stijlen als gevolg van blessures. Ze hebben er in de praktijk veel baat bij gehad en sommigen hebben er fanatiek hun leefstijl van gemaakt. We weten uit observaties en uit experimenten, dat de regels waarmee hardloopschoenen nu worden aanbevolen, niet helpen tegen blessures. In deze publicatie is er wel een halvering van de blessures waargenomen. Er moeten echter kanttekeningen worden geplaatst bij dit resultaat. Allereerst gaat het hier om observaties en dat wil helemaal niet zeggen, dat iemand die omschakelt van een haklandingspatroon naar een voorvoet landing, automatisch zijn of haar blessures gaat halveren. Het vergelijk gaat bijvoorbeeld op met de praktijkwijsheid, dat je volume met maximaal 10% toe mag laten nemen, de zogenaamde 10-procent regel. Dit moet blessures voorkomen, maar dat kon in een experiment van eigen bodem niet worden vastgesteld (Buist I 2008). Een soortgelijk experiment ontbreekt dan ook voor landingspatronen en is wel nodig om meer zekerheid te krijgen.

Hebben Pose, Chi en barefoorunners gelijk?

Daarnaast konden we uit de publicatie niet opmaken, hoe snel de lopers waren. Een voorvoetlanding leidt vaak tot meer stappen, wat ongunstig kan zijn voor de efficiency. Het overgrote deel van de elite lopers heeft een haklandingspatroon. Het is onduidelijk of zij eenzelfde prestatie kunnen neerzetten met een voorvoetlanding. Een interessante vinding was dan ook, dat de voorvoetlanding door recreatieve tlopers, niet een hele marathon vol gehouden kan worden (Larson P 2011). Iedereen die met een voorvoet- of middenvoet landing werd geregistreerd tijdens de 10 km markering bleek dat niet meer te doen bij 32 km in de race. Het suggereert dat dit patroon meer energie kost. Dat is ook gebleken uit een experimenteel onderzoek onder leiding van Tim Noakes en waar Pose-running uitvinder Romanov bij betrokken was (Arendse SE 2004). Als een voor- of middenvoetlanding al minder blessures zou oplopen dan is het nog maar de vraag of het niet leidt tot minder prestaties.

Van haklanden naar hakvoelen

Als laatste mag nog gesteld worden dat de term haklanding op zich niet zoveel zegt. Het is namelijk heel goed mogelijk om een haklanding te maken zonder de bijhorende klappen. Dit wordt ook wel een proprioceptieve haklanding genoemd en kenmerkt zich door een relatief hoog zwaartepunt. Er is meer sprake van hakvoelen, dan van haklanding, ofwel heeltouch in plaats van een heelstrike. De klap van een middenvoet landing is daarnaast ook niet echt minder, maar hooguit iets vertraagd. Het verschil zit vooral in de richting van de klap. Een ervaren loper met haklanding, maar zonder noemenswaardige blessures, hoeft dus zeker niet zomaar van patroon te veranderen. Ook al zou deze loper dit doen, dan zijn er nog geen garanties dat het helpt.

Track & Field WK London 2017

Tijdens het WK atletiek in Londen hadden onderzoekers 49 hoge snelheidscamera’s opgesteld rond de baan en daar buiten voor de marathonopnames. De marathonlopers werden 4 maal gefilmd tijdens de race, terwijl de 10K lopers in 100 meter intervallen werden vastgelegd. Het betreft de absolute elite van de wereld en het leidde tot interessante observaties (IAAF 2017). Tijdens de laatste kwart van de marathon landde 47 van de mannelijke toplopers op de hakken (67 procent), 21 op de middenvoet (30 procent) en slechts 2 op de voorvoet (3 procent). Bij vrouwen was het niet veel anders. Ook de afkomst bleek geen duidelijke correlaties te vertonen met de landingsvoorkeur. De top 3 lopers die uit Kenia, Ethopië en Tanzania kwamen, bleken allen haklanders. Overigens gaf Lieberman in 2014 tijdens een interview in Runner’s World aan, dat de vertaling van zijn bevindingen om over te gaan op voorvoetlanding, buitengewoon slecht advies is.

De top 3 marathonlopers waren haklanders

Vermoeidheid had invloed op het looppatroon en sommigen lopers zoals Rose Chemilio en Daniel Wanjiru begonnen als haklanders en eindigden als middenvoetlanders. Chemilio accelereerde echter, terwijl Wanjiru juist langzamer ging lopen. Ook opvallend was de toename van asymmetrie in paslengte tussen de benen die door vermoeidheid verdubbelde. Alamz Ayana, goed voor goud op de 10K had echter vanaf de start al asymmetrie van 17 centimeter paslengte tussen de benen, die liep tegen het einde van de race op tot 20 centimeter. Het is overduidelijk dat er geen algemene conclusies en adviezen verbonden kunnen worden op basis van het totaal aan bewijs.

Meer relevante artikelen uit deze categorie 'Fitness'

Personal training deel 1: Definitie- en opleidingsniveau

dec 14, 2018

Personal training (PT) is ontstaan in de vorige eeuw, maar het is het laatste decennium als beroep doorgebroken in Nederland. Het wordt door fitnessorganisaties over de hele wereld gezien als één van de belangrijkste aandachtspunten en in Nederland hebben diverse...

Spierhypertrofie deel 4: Meer schade, meer spiergroei?

aug 14, 2018

De zoektocht naar efficiëntere manieren van het bereiken van spierhypertrofie heeft drie mechanismen blootgelegd, namelijk trainingsvolume, metabole stress en spierschade. Wat is de rol van de laatste en is het überhaupt noodzakelijk?Groei zonder schade Om...

Supplement HMB voor (half)gevorderde krachtsporters

nov 14, 2017

Het effect van β-hydroxy-β-methylbutyrate (HMB), een metaboliet dat gevormd wordt uit het aminozuur leucine, is populair onder de sporters die de meest effectieve route zoeken om spiermassa te vergroten, vetmassa te minderen en sterker te worden. Maakt HMB een...

Dit onderwerp wordt behandeld in de volgende opleidingen:

Module Functioneel Trainen – Brace for IMPACT!
€1.099,00

Recente artikelen (kennisbank) uit overige categorieën:

Connect community, welkom!

feb 27, 2023

Chivo heeft altijd actief geïnteracteerd met (aspirant)professionals, omdat kennis delen en verantwoording afleggen voor claims behoren tot de kernwaarden. We zullen dit blijven voortzetten en gaan dat doen op ons nieuwe communityplatform genaamd Connect, dat volledig...

Oxytocine, het knuffelhormoon? Is de liefde over?

jan 29, 2023

aIn 2010 werd het hormoon oxytocine wereldwijd populair. De auteurs van een baanbrekend onderzoek concludeerden dat het mensen zou helpen om elkaar meer te vertrouwen en daarmee meer te binden. In een 2011 TED talk gaf Paul Zak, een van de auteurs, een recept mee....

Bestaat voedselverslaving?

jan 17, 2023

In een recente wetenschappelijke publicatie komt men tot de conclusie dat er weinig tot geen bewijs is voor de gehypte voedselverslaving (Hebebranda J 2014). Het veronderstelde fenomeen is daarnaast slecht begrepen, aangezien men geen onderscheid maakt tussen de...

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Een clip is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden.

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan het community platform van Chivo. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Artikel werd voor het eerst gepubliceerd op 13 maart 2012, maar is op 28 juli 2018 aangevuld met resultaten uit de biomechanische analyse uit het WK atletiek in Londen 2017. Ook de conclusie is aangepast.

Geraadpleegde bron(nen)

Arendse RE (2004), Noakes TD, Azevedo LB, e.a. Reduced eccentric loading of the knee with the pose running method. Med Sci Sports Exerc. 2004 Feb;36(2):272-7.
Buist I (2008), Bredeweg SW, van Mechelen W, Lemmink KA, Pepping GJ, Diercks RL. No effect of a graded training program on the number of running-related injuries in novice runners: a randomized controlled trial. Am J Sports Med. 2008 Jan;36(1):33-9. Epub 2007 Oct 16.
Daoud AI (2012), Geissler GJ, Wang F, Saretsky J, Daoud YA, Lieberman DE. Foot Strike and Injury Rates in Endurance Runners: a retrospective study. Med Sci Sports Exerc. 2012 Jan 3.
IAAF (2017) World Championships biomechanics study
Larson P (2011), Higgins E, Kaminski J, Decker T, Preble J, Lyons D, McIntyre K, Normile A. Foot strike patterns of recreational and sub-elite runners in a long-distance road race. J Sports Sci. 2011 Dec;29(15):1665-73. Epub 2011 Nov 18.