Doelen halen: Volg je hart, stuur met je hoofd

In een wereld vol mogelijkheden is het bepalen van richting misschien nog wel het allermoeilijkst. Hoe maak je de juiste keuzes? Veelal wordt aangeraden om te vertrouwen op je gevoel. Volg je hart is dan het advies en andere vinden dat je vooral verstandig moet zijn, maar hoe effectief zijn deze adviezen?

Er is al vaker onderzoek gedaan naar de effecten van intuïtieve keuzes en in een serie van recente experimenten (Woolley K 2017) is aangetoond dat een sterke intuïtieve voorkeur leidt tot informatievermijdend gedrag dat in strijd is met de voorkeur. Het meest interessante is dat men wel geïnteresseerd blijft in de informatie, maar vooral achteraf, als de keuze al gemaakt is. Het suggereert dat men dan op zoek is naar informatie waarmee ze hun keuzes kunnen verantwoorden. Elke goede marketeer is bekend met dit fenomeen aangezien de zogenaamde Unique Selling Points (USP’s) vooral bedoeld zijn voor de niet-bestaande klant, namelijk een rationele. De klanten heeft doorgaans al op basis van heel veel anderen factoren besloten om tot koop over te gaan. De USP’s blijven belangrijk, omdat de koper zijn of haar keuze kan verantwoorden naar zichzelf en naar anderen. Volg je hart leidt dus meestal niet per se tot de best mogelijke keuzes, simpelweg omdat een kritische houding afneemt. Daarnaast is het volgen van het hart lastig, als emoties fluctueren. Je kunt niet altijd boos zijn of altijd blij. Je kunt ook niet altijd iets blijven begeren. Als je impulsief van aard bent, betekent het volgen van je hart dat je nooit iets gaat volhouden en de kans dat je iets bereikt dat waar je trots op kunt zijn is dan heel lastig.

De intuïtieve keuze is dus zelden betrouwbaar en de vraag is natuurlijk of het hoofd het beter doet. We hebben het dan over keurig afzetten van voors- en tegens om vervolgens een keuze te maken waar men met vastberadenheid voor gaat. Dit is geen nieuw idee, maar het heeft redelijk recent een nieuw jasje gekregen in de voor van grit. Vastberadenheid zou volgens onderzoeker Angela Duckworth meer op te leveren dan IQ, maar de onderbouwing is nogal zwak. Het wil niet zeggen dat vastberadenheid niet bestaat, maar de kans dat het meer voorspelt dan IQ wordt betwijfeld. Sterker nog, mensen die bovengemiddeld vastberaden zijn, blijken daar zelf nogal last van te hebben, zo is uit het verleden gebleken. In een onderzoek waarin ruim 3.000 deelnemers voor een periode van 25 werden gevolgd bleek dat extreme vastberadenheid te correleren met een hoger risico op vaatlijden, hogere bloeddruk en 25 jaar later slechtere cognitieve prestaties, slechter geheugen en minder concentratievermogen (Albanese E 2016). Alleen met je hoofd werkt kennelijk ook niet.

Het is zonder meer dat emoties ons in beweging kunnen zetten en het woord is dan ook niet voor niets afgeleid van het Latijnse emoveren, wat zoveel betekent als in beweging zetten. Bewegen, betekent echt niet per definitie dat het in de juiste richting gaat en de emotie mag dan gezien worden als de motor of als brandstof, maar we hebben een stuur nodig. We hebben een realistisch plan nodig, als we doelen willen bereiken. Onderdeel van dat realistisch doel is inzien dat er problemen onderweg kunnen ontstaan en scenario’s bedenken hoe je dat op kunt lossen. Dit wordt mental contrasting genoemd en als dit leidt tot realistische scenario’s om eventuele obstakels op te lossen dan geeft dit energie (Oettingen G 2009).

Passie en iets echt graag willen, betekenen niet automatisch dat je het doel ook kunt behalen. Je hebt een realistisch plan nodig, maar het betekent niet dat gaan voor zekerheid zonder dat je daar iets bij voelt, je voldoende energie geeft. De combinatie van de twee is belangrijk gebleken en het betekent dat je luistert naar je gevoel, maar (zelf)kritisch openstaat voor relevante informatie. Het betekent ook dat je realistische plannen hebt om voorziene problemen op te lossen. Volg daarom je hart, maar stuur met je hoofd. Een vitaliteitscoach weet hoe je dat het beste kan.