Hoe gezond is vaping met de elektronische sigaret?

Vaping, ofwel het roken van de damp (vapor) van elektronische sigaretten, wordt steeds populairder als vervanging van de standaardsigaretten, vooral onder de jonge rokers. Ze worden gepromoot als het gezondere alternatief en inmiddels wordt er steeds meer wetenschappelijk onderzoek naar gedaan.

De vervanger van de sigaret en de nicotinepleister

E-sigaretten kunnen de sigaret en de nicotinepleister vervangen en er zijn inmiddels honderden van dit soort apparaten op de markt (Zhu S-H 2014). De meeste van dit soort apparaten bestaan uit vier componenten:

• Een reservoir voor vloeibare nicotine, smaak- en overige stoffen
• Een verhittingselement
• Een batterij
• Een mondstuk om te inhaleren

Vaping is mede aantrekkelijk vanwege de diverse smaken

Meestal zal het zuigen aan het mondstuk leiden tot het activeren van het apparaat die de vloeistof uit het reservoir verdampt (vaporising), zodat je het in kunt ademen. Deze damp, vapor in het Engels, heeft geleid tot de term vaping. Het is steeds populairder onder jongere rokers, die de verschillende smaken kunnen waarderen (Huang LL 2016). Een saillant detail is dat het toevoegen van smaken aan gewone sigaretten, buiten menthol, verboden is. Men is in de veronderstelling dat vaping minder ongezond is dan het roken van sigaretten. Of dat echt zo is, kunnen we nog niet met voldoende zekerheid stellen.

Valse beschuldigingen?

In de literatuur is een publicatie (Jensen RP 2015) te vinden waaruit zou moeten blijken dat e-sigaretten leiden tot een substantiële afgifte van formaldehyde, een giftige stof die als carcinogeen (kankerverwekkend) wordt beschouwd. Het leidde tot nogal wat commotie, maar het bleek echter te gaan om een enkel apparaat met wisselende voltages die alleen in de hoogste voltages tot deze afgifte leidde. Een vervolgonderzoek (Farsalinos KE 2015) toonde aan dat de concentraties laag tot afwezig waren, behalve als de temperaturen zover opliepen dat de vloeistof verbrandt, zoals bij extreem hoge voltages. Dit lijkt niet representatief te zijn voor de honderden apparaten die op de markt verschenen zijn.

Minder schadelijke stoffen dan echte sigaretten?

E-sigaretten kunnen wel leiden tot irritatie, misselijkheid, hoofdpijn en hoesten, maar in veel mindere mate dan echte sigaretten (Gualano MR 2014). In een middellang termijnonderzoek, waarin deelnemers voor een periode van 17 maanden zijn gevolgd, bleek dat de 26 stoffen die zijn gemonitord veel lagere concentraties hadden dan bij rokers van echte sigaretten (Shahab L 2017). De concentratie van deze stoffen komen overeen met het gebruik van nicotinepleisters, een weinig populair alternatief. Vaping lijkt nu al veel meer gebruikt te worden dan deze nicotinepleisters. Roken is niet alleen een middel om nicotine te verkrijgen, maar ook een sociale bezigheid en een activiteit waarmee tijd gedood kan worden.

Toch nog zorgen

Toch zijn er ook zorgen, aangezien onderzoekers in petrieschaaltjes hebben waargenomen, dat de e-sigaret-damp invloed heeft op de ontwikkeling van fibroblasten (Lei W 2017). Concreet betekent dit dat wondgenezing geremd werd. Of dit daadwerkelijk in menselijke longen gebeurd is nog onbekend. Naast deze meer moleculaire vinding is in een onderzoek onder 500 vapors gevonden dat zij die de afgelopen 30 dagen e-sigaretten hadden gerookt, een twee keer grotere kans hadden op hoestfrequenties die duiden op chronische bronchitis (McConnell R 2017). Er zijn ook niet-navulbare e-sigaretten en die blijken na controle hogere metaalconcentraties te hebben (Hess CA 2017). Hoeveel daarvan in de damp terecht komt is onduidelijk, want dat is nog niet getest, maar het zit duidelijk in de vloeistof. Ook is benzeen in de damp aangetroffen bij diverse merken e-sigaretten (Pankow JF 2017). Dit was over het gemiddelde lager dan in echte sigaretten, maar benzeen wordt gezien als een van de meest kankerverwekkende stoffen in sigaretten. In zijn algemeenheid mag gesteld worden dat hoe heter de damp wordt, hoe groter de concentraties zullen zijn van ongewenste stoffen, ook al zijn deze lager dan in echte sigaretten.

Vaping is geen duidelijk beter alternatief

Conclusie
Vaping wordt gepromoot als een gezonder alternatief voor de sigaret en als een gedoseerde manier om te stoppen. Of het gezonder is, zal nog moeten blijken, aangezien de technologie nog jong is en goed onderzoek schaars. Als gedoseerde manier van stoppen met roken, lijkt het redelijk kansloos, omdat roken veel meer is dan alleen een fysiologische verslaving, het is ook een socioculturele beleving die door vaping niet alleen in stand wordt gehouden, maar mogelijk ook versterkt. Stoppen met roken lijkt nog het beste en bij voorkeur met hulp van een nicotinepleister of een ander middel dat aangeraden wordt door de huisarts. Dit is hard nodig, aangezien een op de vier Nederlanders boven de 12 jaar rookt en dat lijkt niet te minderen!

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Geraadpleegde bron(nen)

• Farsalinos KE (2015), Voudris V, Poulas K. E-cigarettes generate high levels of aldehydes only in ‘dry puff’ conditions. Addiction. 2015 Aug;110(8):1352-6.
• Gualano MR, Passi S, Bert F, La Torre G, Scaioli G, Siliquini R. Electronic cigarettes: assessing the efficacy and the adverse effects through a systematic review of published studies. J Public Health (Oxf). 2015 Sep;37(3):488-97.
• Hess CA (2017), Olmedo P, Navas-Acien A, Goessler W, e.a. E-cigarettes as a source of toxic and potentially carcinogenic metals. Environ Res. 2017 Jan;152:221-225.
• Huang LL (2016), Baker HM, Meernik C, Ranney LM, e.a. Impact of non-menthol flavours in tobacco products on perceptions and use among youth, young adults and adults: a systematic review.Tob Control. 2016 Nov 21. pii: tobaccocontrol-2016-053196
• Jensen RP (2015), Luo W, Pankow JF, e.a. Hidden formaldehyde in e-cigarette aerosols. N Engl J Med. 2015 Jan 22;372(4):392-4.
• Lei W, Lerner C, Sundar IK, Rahman I. Myofibroblast differentiation and its functional properties are inhibited by nicotine and e-cigarette via mitochondrial OXPHOS complex III. Sci Rep. 2017 Mar 3;7:43213.
• McConnell R (2017), Barrington-Trimis JL, Wang K, e.a. Electronic Cigarette Use and Respiratory Symptoms in Adolescents. Am J Respir Crit Care Med. 2017 Apr 15;195(8):1043-1049
• Pankow JF (2017), Kim K, McWhirter KJ, Luo W, e.a. Benzene formation in electronic cigarettes. PLoS One. 2017 Mar 8;12(3):e0173055
• Shahab L (2017), Goniewicz ML, Blount BC, e.a. (2017). Nicotine, Carcinogen, and Toxin Exposure in Long-Term E-Cigarette and Nicotine Replacement Therapy Users. Annals of Internal Medicine
• Zhu S-H (2014), Sun JY, Bonnevie E, et al. Four hundred and sixty brands of e-cigarettes and counting: implications for product regulation. Tob Control. 2014;23 Suppl 3:iii3-iii9.