Remt ultrabewerkt voedsel de groei van het embryo?

Ultrabewerkt voedsel, ook wel in de literatuur afgekort tot UPF (ultraprocessed foods), neemt een steeds groter aandeel in het voedingspatronen van mensen. Dit heeft een negatieve invloed op de inname van voedingsvezels, maar ook vaak eiwit, terwijl ze vaak wel calorierijk zijn. Onderzoekers aan de Erasmus universiteit waren benieuwd of dit een mogelijk verband zou hebben op de ontwikkeling van het embryo (Smith AJP et al 2022).

De onderzoekers gebruikten data van het Rotterdams PREDICT (periconceptual cohort) onderzoek dat in 2015 is gestart. Het doorlopend onderzoek heeft als doel om de omgevingsinvloeden op zwangerschap en kindontwikkeling bloot te leggen. Daarbij zijn grote groepen vrouwen gevolgd waarbij testen en echo’s zijn afgenomen. Daarbij zijn 3 echo’s per kind geanalyseerd om de groeicurve vast te stellen van uiteindelijk 701 zwangerschappen. Het eetpatroon werd met behulp van een FFQ vragenlijst afgenomen, een veel gebruikt, maar weinig betrouwbare methode. Daaruit bleek dat de vrouwen tussen de 16 tot wel 88 procent van hun energie uit UPF’s haalden en dat het de groei leek te beperken. De media gingen ermee aan de haal en rapporteerden dat ultrabewerkt voedsel net zo schadelijk voor het embryo is als roken.

De onderzoekers probeerde het effect van roken, fysieke activiteit en opleidingsniveau te corrigeren, om eventuele gevolgen van ultrabewerkt voedsel te isoleren. Er bleek geen correlatie gevonden te worden. Pas toen men corrigeerden op suppletie van vitamines en mineralen zoals B en zink, werd een correlatie gevonden. Die additionele correctie valt te verdedigen, omdat ze onderdeel uitmaken van het eetpatroon. Het effect verdwijnt als er gesuppleerd wordt, maar dat is niet exclusief voor ultrabewerkt voedsel. Ook als men een exclusief plantaardig dieet volgt, dient met te suppleren. De kop zou moeten zijn dat een nutriëntentekort de groei remt van het ongeboren kind. 

Een groter probleem is echter dat bekende factoren die invloed hebben op de gezondheid niet worden besproken. Men kan weliswaar niet corrigeren op iets dat niet gemeten is, maar men kan het wel in de discussiesectie bespreken. Een voorbeeld van een bekende factor die invloed heeft op conceptie en kindontwikkeling is slaapkwaliteit. Een systematisch overzichtsartikel, ook uit de koker van de Erasmus universiteit geeft daar aanwijzingen voor (Bais B et al 2022). Daarnaast lijkt subjectieve sociale status, ook wel de subjectieve SES genoemd, invloed te hebben op gezondheid en bijvoorbeeld de allostatische flexibiliteit van jonge moeders, los van de objectieve economische status zoals opleiding, inkomen en beroep (Guardino C 2022). In dit onderzoek is alleen via opleidingsniveau een aanname gemaakt over de objectieve sociale status, maar niet de subjectieve sociale status. Daarnaast heeft ook de subjectieve SES een invloed op de slaapkwaliteit. Als extra complicerende factor zal slaapdeprivatie ook de behoefte aan ultrabewerkt voedsel vergroten (Bhutani S et al 2019). Er zijn dus onafhankelijke factoren die daarnaast ook nog een indirect effect hebben waar niet op gecorrigeerd is. 

Conclusie

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Een clip is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden.

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

• De relevante bronnen zijn opgenomen in de tekst met hyperlinks