De rol van GABA bij chronische pijn

Stress is de reactie die het lichaam geeft op prikkels die belastend zijn. Deze reactie wordt gereguleerd door het autonoom zenuwstelsel, hypothalamus, hypofyse en de bijnier(schors), ook wel de HHB-as genoemd. Chronische stress wordt gecorreleerd met meer pijn en dat is opmerkelijk aangezien, stress pijnstillend werkt.

Chronische pijn
Pijn is soms functioneel als er sprake is van fysieke schade, maar in veel gevallen is dat niet het geval en dat maakt het een complex probleem. We hebben geen pijnsensoren en we hebben ook geen pijncentrum in de hersenen. Pijn is een construct dat opgebouwd wordt door een netwerk van hersendelen dat per individu uniek is gebleken. Dat maakt het nog ongrijpbaarder. Pijn is een sterk beperkende factor van vitaliteit en daarom een specialisatie van de vitaliteitstherapeut. Als het systeem van slag is, dan kan het leiden tot verkeerde informatie en daarmee tot onverklaarbare (chronische) pijn. Er zijn talloze factoren en die een bijdrage leveren aan pijn en het is daarom niet terug te brengen tot een enkel stofje of een oorzaak. Het is dan ook om die reden dat we vaak pleiten voor een psychoneurobiologische aanpak. Met die beperking gaan we ons toch richten op stress, aangezien deze het pijnsysteem kan verstoren.

Stress
Via de HHB-as worden adrenaline en cortisol geproduceerd en beiden hebben een pijnstillend effect. De neurotransmittervariant van adrenaline, genaamd noradrenaline, zal via de afdalende banen van het brein kunnen bijdragen aan het dempen van pijn. Ter hoogte van het ruggenmerg kan cortisol binden op de glucocorticoidreceptoren van de dorsale hoornneuronen, die de pijnstillende actie van cortisol verklaart. Dit effect staat los van de ontstekingsremmende werking, maar is wel vaak synergetisch met dit anti-inflammotoire effect. Het is logisch dat stress het gevoel van pijn kan dempen, aangezien overleven voorrang heeft boven schade. Als er echter constant pijn is zonder aanwijsbare reden, dan is dit mechanisme niet meer adequaat. Een verklaring kan gevonden worden in de beschikbaarheid van de neurotransmitter GABA.

GABA
Gamma-aminoboterzuur (GABA) is een van de voornaamste pijndempende neurotransmitters in ons zenuwstelsel. Verminderde beschikbaarheid verhoogt de prikkelbaarheid van ons brein. Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek bij dieren leert ons dat de aanhoudende en ernstige vorm van stress ervoor zorgen er minder GABA beschikbaar is. Er is dan ook farmacologische belangstelling voor GABA en een stof zoals pregabalaine is een stof die biochemisch verwant is aan GABA. Het is een GABA agonist die bindt aan de periferere zenuwen, waardoor plaatselijk minder glutamaat, noradrenaline en substance P worden vrijgegeven, die stimuleren en de pijn kunnen verergeren.

Conclusie
Hoewel stress doorgaans stoffen oplevert die de pijn dempen, lijkt chronische stress juist de pijn te versterken. Er zijn diverse mechanismen die dat kunnen verklaren, maar uit diverse onderzoeken is inmiddels duidelijk dat stress de beschikbaarheid van de neurotransmitter GABA kan minderen. GABA is een van de voornaamste dempers van het pijnsysteem en hoewel dat zeker niet het enige pad is waardoor pijn kan toenemen, is het duidelijk dat stressmanagement een cruciaal onderdeel kan zijn bij de begeleiding van chronische pijn.

Meer artikelen uit deze categorie 'Klinische leefstijl':

Dit onderwerp wordt behandeld in de opleidingen:

Recente artikelen (Kennisbank) uit overige categorieën:

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

• McLean SA (2005), Clauw DJ, Abelson JL, Liberzon I. The development of persistent pain and psychological morbidity after motor vehicle collision: integrating the potential role of stress response systems into a biopsychosocial model. Psychosom Med. 2005 Sep-Oct;67(5):783-90. Review.
• Quintero L (2011), Cardenas R, Suarez-Roca H. Stress-induced hyperalgesia is associated with a reduced and delayed GABA inhibitory control that enhances post-synaptic NMDA receptor activation in the spinal cord. Pain. 2011 Aug;152(8):1909-22
• Suarez-Roca H (2008), Leal L, Silva JA, e.a. Reduced GABA neurotransmission underlies hyperalgesia induced by repeated forced swimming stress. Behav Brain Res. 2008 May 16;189(1):159-69