Bovennatuurlijke energie

Hoe betrouwbaar zijn energetische-therapieën?

door | dec 1, 2017 | Klinisch vitaliteitskundige

Energetische therapieën gaan uit van energie, die we niet kunnen meten en ook niet passen in alles wat we weten over energie. Het is daarmee een bovennatuurlijk fenomeen en de vraag is hoe plausibel therapieën zijn, die gebaseerd zijn op energie die niet te vinden is?

 

 

Levensenergie
De vitalisten geloofden dat er zoiets was als levensenergie, maar dat was in een tijd waarin men leven niet eens had gedefinieerd. Tegenwoordig is de definitie van leven dat het gaat om organisch materiaal dat DNA instructies bevat om zich voort te kunnen planten. Ten tijde van de vitalisten wist men niet wat DNA was en had men bovendien geen apparatuur om energie daadwerkelijk te meten. In 2010 wist de biotechgigant synthetisch leven te creëren door in het laboratorium DNA te construeren dat niet uit de gebruikelijke 4 letters bestaat, maar uit 6. Deze op E-coli bacterie gebaseerde levensvorm, Synthia genoemd, plant zich lustig voort, maar is nog op zoek naar een baan. Een dergelijke bacterie, die een slordige 40 miljoen dollar ontwikkelingskosten had, moet nuttige eiwitten produceren voor bijvoorbeeld de farmaceutische industrie. Dat is tot nu toe nog niet gelukt, maar het idee dat een organisme niet synthetisch geproduceerd kan worden is wel van de baan.
Hebben we echt vlinders in onze buik?
Meridianen
Een oude bekende in de wereld van energetische therapieën is het model van meridianen. Dit zouden energiebanen zijn, die tot op heden niet gevonden zijn, maar eenmaal geblokkeerd leiden tot ziekten. Deze ideeën en de complete kaart van meridianen die door het lichaam trekken, zijn ontstaan in een periode waarin men nagenoeg niets wist van anatomie en fysiologie. Men voelde bijvoorbeeld iets in de maag en dat werd een punt op de meridianenkaart. Dat men iets voelt, wil nog niet zeggen dat de meridianen er ook daadwerkelijk zijn. In het Nederlands hebben we uitspraken als ‘vlinders in de buik’ en de ‘maag keert om’. Het gegeven dat we deze uitspraken hebben betekent niet dat we dat letterlijk moeten nemen. Nu kan men als argument opwerpen dat de meridianenhypothese gesterkt wordt door successen in acupunctuuronderzoek, maar dat onderzoek is nogal matig van kwaliteit. De onderzoeken die een uitstekende kwaliteit hebben, laten namelijk geen effect zien. En als het werkt, dan wil het nog niet zeggen dat het komt door meridianen.
De 9-jarige wetenschapper
Therapeutic touch
Op negenjarige leeftijd zag Emily Rosa een film over therapeutic touch (TT), waarin beoefenaars claimden dat zij het menselijk energieveld konden voelen. Zij zette met hulp een experiment op waarin TT beoefenaars hun handen door een ondoorzichtig scherm moesten steken om de locatie van de handen van Emily op te sporen. Zij konden dus niet zien waar Emily haar hand had, maar als zij menselijke energie konden voelen, dan moest dat een koud kunstje zijn. Ze kregen allen tien pogingen en het lukte hen 4,4 keer, wat veel te laag is als men de energie kan voelen. Dit experiment was bedoeld voor de wetenschapsdag op school, maar als snel volgde een tweede experiment met hulp van de hoofdredacteur Quackwatch, Stephen Barrett. Daarin werd van te voren is eerst bepaald welke hand volgens de TT beoefenaar het sterkste energieveld had. Ook dat hielp niet. De bevindingen werden aangeboden aan het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift JAMA en geaccepteerd. Daarmee is Emily Rosa, de jongste wetenschapper ooit die peerreviewed gepubliceerd heeft.
What the bleep?
IJskristallen van Emoto
De wijlen Japanner Emoto is wereldberoemd geworden met de foto’s van ijskristallen die hun karakteristieke vorm zouden hebben gekregen door woorden die op het glas waren geschreven. Woorden als Hitler en haat zouden gezorgd hebben veel lelijke asymmetrische ijskristallen, terwijl worden als liefde en mooi, juist prachtige platen op zouden leveren. Het werd wereldberoemd door een vermelding in de ‘documentaire’ What the Bleep. Het zou betekenen dat woorden energie zouden bevatten en dat water zich er naar vormt. Het probleem is echter dat dit nog nooit onafhankelijk is bewerkstelligd, alleen door Emoto. Voormalig illusionist, James Randi, die zogenaamde paranormale fenomenen onderzocht, bood Emoto een miljoen dollar aan voor een zogenaamd gecontroleerde replicatietest. Emoto liet nooit iets van zich horen. Tot nu toe heeft niemand het experiment kunnen herhalen. Tijdens een interview werd uit de mond van Emoto overigens opgetekend, dat hij de foto’s niet zelf heeft genomen. Hij vond het veel te koud om dat te doen. In een ander interview in Good Times zei hij het volgende over de kritiek: “My theory and research is not yet reached science and I should say it is more like fantasy.” Hij acht zijn werk vooral fantasie. Sluiten we ons bij aan.
De beroemde meester Wei Lei die sterke staaltjes vertoonde in een National Geographic documentaire
Chi masters
Een van de sterkste staaltjes van energiekunsten is terug te vinden in de traditie van de Chinese vechtkunst. Men zou na tientallen jaren trainen de ‘Chi’ onder controle hebben en tegenstanders kunnen verwonden of zelfs doden zonder ze aan te raken. Bruce Lee vond het al onzin, maar recent was er een Chinese MMA vechter Xu Xiaodong die deze traditionele meesters uitdaagde. Meester Wei Lei, die al sterke staaltjes had vertoond in een National Geographic ‘documentaire’, accepteerde de uitdaging. Het gevecht dat op 27 april 2017 plaatsvond, duurde nog geen tien seconden en van een energetisch overmacht was geen sprake (zie video). Meester Wei Lei werd zonder enige moeite tegen de grond geslagen en de scheidsrechter wees de partij toe aan Xu.
Wetenschap onbegrepen
Uit de verschillende voorbeelden wordt duidelijk dat energie-therapieën weinig plausibel zijn. Het tegenargument is meestal dat niet alles met wetenschap te verklaren is. Dat  argument is lastig, omdat men namelijk heel duidelijk resultaat claimt en als het resultaat in de praktijk gevonden kan worden, dan kan het ook in de gecontroleerde praktijk worden gevonden. Het enige verschil is dan alleen dat je niet jezelf voor de gek kan houden. Daarnaast gaat wetenschap niet zozeer over bewijzen, maar over waarschijnlijkheid. Als we de voorbeelden op een rijtje zetten dan komen we tot de volgende feiten:
  • Leven kan synthetisch gecreeerd worden en dat maakt levensenergie minder waarschijnlijk
  • Meridianen kunnen niet gemeten worden en het is onduidelijk hoe deze gevonden zijn, behalve dan dat ze correleren met lichaamssensaties waar diverse cultureren compleet andere verklaringen voor hebben
  • Voorstanders van therapeutic touch waren geblindeerd niet in staat om de menselijke energie te voelen, terwijl ze beweren dat iedereen dat kan
  • Nog nooit is door iemand waargenomen dat ijskristallen van Emoto gevormd zijn door een woord in nabijheid, zelfs Emoto niet en dat terwijl diegenen die dit aan kan tonen een miljoen dollar op kan halen bij James Randi
  • Legendarische vechtkunstmeesters die bekend staan om hun bovennatuurlijke energiekrachten, blijken in een echt gevecht nog geen 10 seconden uit te houden
Als men het wetenschappelijk niet kan verklaren, dan dient men terug te grijpen naar de praktijk. Die praktijk alleen maar heel rooskleurig op basis van ongecontroleerde anekdotes. Zodra deze anekdotes worden getoetst, blijft er akelig weinig over. Het is dus zeer onwaarschijnlijk dat dit uberhaupt kan werken. Het argument dat niet alles met wetenschap te verklaren is, is daarmee compleet irrelevant.

Gerelateerde artikelen:

Inschrijven nieuwsbrief #35

Schrijf je in voor één of beide nieuwsbrieven

Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit en/of leefstijl. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun onderaan de nieuwsbrief met een paar klikken uitschrijven.

Conclusie
Energetische therapieën hebben geen plausibele verklaring voor hun werkzaamheid. Het wil niet zeggen dat ze niet kunnen werken, maar niet vanwege het vermeende mechanisme van energiebanen. In goed gecontroleerde onderzoeken doen ze het niet beter dan placebo-alternatieven en dat maakt het een psychoneurologische interventie verpakt in onnodige rituelen.

Meer artikelen uit deze categorie 'Klinische leefstijl':

Problemen met en oplossingen voor ACT

Problemen met en oplossingen voor ACT

nov 4, 2023

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v202301010)Met Acceptance Commitment Therapy (ACT) weet je feitelijk niet wat het doet, je weet niet waarom je het doet, en ook niet of je rapportages kloppen. Er zijn mensen voor minder ontslagen,...

Lessen over veerkracht van David Goggins

Lessen over veerkracht van David Goggins

jan 2, 2023

David Goggins is een voormalig Navy seal, ultramarathonloper en motiverende spreker. Hij claimt geen bijzondere talenten te hebben, maar wel ontdekt te hebben hoe hij belemmerende gedachten kan overwinnen waardoor hij deze onmenselijke prestaties heeft neer kunnen...

Maakt nociplasticiteit de pijn minder centraal?

Maakt nociplasticiteit de pijn minder centraal?

jun 23, 2019

Het lichaam zit vol zenuwuiteinden genaamd nociceptoren die gespecialiseerd zijn in het waarnemen van prikkels die een (potentieel) schadelijke invloed hebben op het lichaam. Het uitschakelen van deze nociceptie bij mensen met chronische pijn leidt vaak niet tot...

Dit onderwerp wordt behandeld in de opleidingen:

Recente artikelen (Kennisbank) uit overige categorieën:

 

Het echte verhaal over Ikigai

Het echte verhaal over Ikigai

jan 12, 2024

Op de foto zie je Mieko Kamiya, een Japanse psychiater en auteur van het boek 'Ikigai ni Tsuite' (Over de zin van het leven). Hoewel ze ze wordt beschouwd als de geestelijke moeder van Ikigai, bestaat het concept al heel lang. Er zijn heel veel misverstanden over...

Problemen met en oplossingen voor ACT

Problemen met en oplossingen voor ACT

nov 4, 2023

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v202301010)Met Acceptance Commitment Therapy (ACT) weet je feitelijk niet wat het doet, je weet niet waarom je het doet, en ook niet of je rapportages kloppen. Er zijn mensen voor minder ontslagen,...

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Bestaanszekerheid is onvoldoende

sep 21, 2023

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens...

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

  • Bechtel W (1998), Richardson RC. Vitalism. In E. Craig (Ed.), Routledge Encyclopedia of Philosophy. London: Routledge. Vitalism