De Australische (suiker)paradox leidt tot een heksenjacht

In 2011 publiceerden hoogleraar Jennie Brand-Miller en dr. Alan Barclay, beiden vooral bekend van hun werk met betrekking tot de glykemische index, een controversiële publicatie genaamd de Australische paradox (Barclay AW 2011). Op basis van de data kwamen zij tot de conclusie dat obesitas weliswaar toenam in Australië, maar de suikerconsumptie in diezelfde periode afnam. Het leidde tot een ware heksenjacht op de twee wetenschappers.

Als suiker de obesitasepidemie veroorzaakt, dan zou de suikerinname moeten stijgen, toch?

De Australische paradox
In de periode dat het draagvlak toenam om suiker als zondebok aanvaarden voor de obesitasepidemie, viel het twee gerenommeerde onderzoekers op, dat in het Verenigd Koninkrijk de suikerconsumptie niet was gestegen, maar de obesitasprevalentie wel. In Australië bleek de suikerconsumptie in diezelfde periode zelfs 16 procent te dalen, een fenomeen dat de Australische paradox werd gedoopt.

Internetheksenjacht op onderzoekers die durven te twijfelen aan het suikerkwaad

Voeding en emotie
Onderwerpen over voeding gaan steeds vaker gepaard met enorme emotie. Het radicalisme lijkt hoogtij te vieren, zo bemerken wij al jaren in discussies op sociale media. Deze publicatie werd dan ook niet met open armen ontvangen en er ontketende zich een ware internetheksenjacht op de twee onderzoekers. Ze werden beschuldigd van het vervalsen van data, van roekeloosheid en een gevaar voor de publieke gezondheid genoemd. Uiteraard werd er geïnsinueerd dat ze werkten voor de voedingsindustrie. Een argument dat weinig waarde heeft, aangezien onderzoek van de industrie over suiker van betere kwaliteit is dan zogenaamd onafhankelijk onderzoek. Let wel, we hebben het hier over gezaghebbende onderzoekers met een onberispelijke staat van dienst, die hun conclusies baseerden op data. De weerstand daarentegen was alleen maar gebaseerd op een mening. Toch waren de beschuldigingen voldoende om een officieel onderzoek te initiëren.

Meningen op het internet raken de onderzoekers persoonlijk

De uitkomst
Vorige maand verscheen uiteindelijk het 86 pagina’s tellend rapport van een externe onafhankelijke auditeur die de zaak 6 maanden lang onderzocht. De conclusies uit het persbericht (UoS 2014):

• A formal inquiry into allegations brought against a University of Sydney academic and her research collaborator has found no research misconduct occurred.
• There was no breach of the University’s research code of conduct or of the Australian Code for the Responsible Conduct of Research.
• Consequently, there is no basis for further investigation and the allegations have been dismissed.

Geen basis voor de beschuldigingen dus. In het rapport treffen we ook nog de mening van de auditeur:

“It is my view that, at interview, Professor Brand-Miller and Dr Barclay presented as open, honest, and well-intentioned academics … The stress resulting from the impact of the Complainant’s allegations on their scientific integrity was apparent. They each expressed the view that over the past few years they had effectively undergone ‘trial by internet’ due to the manner in which the Complainant had aired the allegations in the public domain.”

De beschuldingen hebben volgens de auditeur een verregaand persoonlijk effect gehad op de onderzoekers, mede door de internetveroordelingen.

Onderzoek op basis van hysterische beschuldigingen en suggestieve veronderstellingen

Overwegingen
Het is duidelijk dat er geen enkele basis is voor de beschuldigingen, maar het heeft een formeel onderzoek niet in de weg gestaan. Hoewel sommigen dat toejuichen, weerspiegelt het een tijdsgeest die zorgen baart. Wie eist bewijst, is nogal altijd het uitgangspunt en zo’n onderzoek had, omdat er geen concrete aanwijzingen waren, daarom nooit plaats mogen vinden. Er waren namelijk alleen hysterische beschuldigingen op basis van suggestieve veronderstellingen.

Meer bewijs
Eenmaal vrijgesproken, zijn de onderzoekers verder gaan spitten. Drie jaar later publiceerden zij een nieuw rapport (Brand-Miller JC 2017). Zij vonden uit vier onafhankelijke Australische datasets, dezelfde trend. Suikerinname en de obesitastrend staan haaks op elkaar. Met een daling van 10 tot 26 procent van de suikerconsumptie, afhankelijk van de periode waarin gemeten is, blijft de Australische paradox overeind. Deze dalende trend is ook aangetroffen in de frisdrankconsumptie.

Voeding is emotie, maar professionals houden het bij de feiten

Conclusie
Gerenommeerde onderzoekers Jennie Brand-Miller en Alan Barclay vonden een opvallende correlatie die de Australische paradox wordt genoemd. Het leidde tot wilde beschuldigingen, een onderzoek en een vrijspraak van een vermeende misdaad waar geen enkele aanwijzing voor was. Voeding is emotie, zoveel is duidelijk, maar wel ten koste van alle redelijkheid. Inmiddels blijven de bewijzen opstapelen waaruit blijkt dat de obesitasepidemie niet te wijten kan zijn aan suikertoename.

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

• Artikel geupdate met bevestiging van de Australische paradox in 2017 onder kopje ‘Meer bewijs’
• Het originele artikel is gepubliceerd op 21 juni 2014

Geraadpleegde bron(nen)

• Barclay AW (2011), Brand-Miller J. The Australian paradox: a substantial decline in sugars intake over the same timeframe that overweight and obesity have increased. Nutrients. 2011 Apr;3(4):491-504.
• Brand-Miller JC (2017), Barclay AW. Declining consumption of added sugars and sugar-sweetened beverages in Australia: a challenge for obesity prevention. Am J Clin Nutr. 2017 Apr;105(4):854-863.
• UoS (2014) University of Sydney. Outcome of inquiry into ‘Australian Paradox’ research. Press release: 18 July 2014