Gaat het al bewegen buiten sporten om (NEAT of NEPA genoemd) ons helpen bij afslanken?

Is NEAT ophogen de sleutel voor een gezond gewicht?

door Chivo | mei 14, 2017 | Bewegen, Leefstijl

Sportscholen zitten vol met mensen die niet af lijken te slanken. Het zou daarom vooral gaan om de fysieke activiteit buiten het sporten om, de zogenaamde NEAT (non-exercise activity thermogenesis). Als dat zo is, dan gaat bewegen integreren in de leefstsijl een belangrijkere rol spelen in leefstijlbegeleiding. Het is daarom zinvol om de meest recente wetenschappelijke inzichten te raadplegen.

De ACSM die pro-bewegen is, blijft behouden in haar uitspraken

Sporten, NEAT en NEPA

Bewegen om af te slanken wordt geassocieerd met sporten. De Amerikaanse vereniging voor sportherapeuten (ACSM) is echter heel voorzichtig met haar uitspraken en steekt vooral in op gezondheid. Ook een recente meta-analyse met daarin 23 experimenten toont aan dat sporten alleen zeer beperkt bijdraagt aan afslanken en dat het effect na 12 maanden volledig verdwenen is (Westerterp K 2018). Men moet echter onevenredig veel bewegen, wil men echt afslanken, maar het leidt wel tot een betere lichaamscompositie.

NEAT is niet hetzelfde als NEPA

Aangezien sporten weinig zoden aan de dijk zet is men gaan zoeken naar activiteiten buiten het sporten om, de zogenaamde NEAT (non-excercise thermogenesis) en soms ook non-exercise physical activity genoemd afgekort tot NEPA. De NEAT en de NEPA lijken uitwisselbaar, maar toch is er een verschil. Een goed voorbeeld is de 10.000 stappen per dag regel. De NEPA gaat over die stappen, terwijl de NEAT vooral gaat over de energie die men gebruikt voor die activiteit. In eerste instantie gaan die gelijk op, maar na verloop van tijd gaat men steeds efficienter bewegen, waardoor de NEAT afneemt terwijl de NEPA (10.000 stappen) gelijk blijft. Het verklaart waarom bewegen steeds minder gaat opleveren. Toch suggereren auteurs van een recente meta-analyse dat NEAT daadwerkelijk bijdraagt aan additionele energie-uitgave (Silva AM 2018). Een nadere bestudering van de analyse toon echter aan dat er verschillende meetmethodieken zijn gehanteerd. De dubbelgemerkte watertechniek die de gouden standaard is, toont geen effect van NEAT, terwijl de mindere betrouwbare technieken zoals stappentellers dat wel doen. De conclusie is dus nogal voorbarig.

Wearables registreren onder ander stappen en verdiepingen die men aflegt

Wearables

Het gegeven dat fysieke activiteit beperkt bijdraagt aan gewichtsregulatie of afslanken is niet nieuw. Emeritus hoogleraar Klaas Terpstra predikt hier al jaren over en onderbouwt dat met data uit bijvoorbeeld dubbelgemerkte watertechniek. Deze techniek meet simpel gesteld de CO2 die een persoon over een periode van twee weken uitademt en met wat ingewikkeld rekenwerk kun je vaststellen wat hij verbrandt. Hoe meer activiteit, hoe meer CO2 het lichaam heeft verlaten. Het idee dat fysieke activiteit weinig bijdraagt aan gewichtsregulatie is zo contra-intuitief en de meettechniek is zo abstract dat het niet lijkt te landen. Met de komst van wearables wordt het al een stuk concreter, aangezien die vertelt hoeveel stappen je hebt genomen en vaak zelfs hoeveel verdiepingen je hebt gelopen. Een wearable draag je doorgaans 24 uur per dag om je arm, soms zelfs tijdens het douchen. Het kan bewegingen in 3D registreren en vertalen in stappen en verdiepingen. Dat is natuurlijk niet supernauwkeurig, maar het geeft wel een beeld en een trendmeting. Inmiddels hebben al talloze onderzoeken plaatsgevonden waarin men het effect van fysieke activiteit met wearables analyseert in relatie tot het gewicht.

Wat zeggen de korte termijn onderzoeken

De onderzoeken

Er zijn inmiddels voldoende onderzoeken om een zogenaamde meta-analyse te maken en die is recent gepubliceerd (Visser HHJ 2016). Op basis van de wearables data blijkt dat de fysieke activiteit in deze onderzoeken toeneemt over een periode van 4 tot en met 12 weken, voldoende om een negatieve energiebalans af te dwingen. Toch blijkt dit niet te leiden tot gewichtsverlies. De kritiek is dat de tijdsduur te kort is en daarom is het goed dat er een langerdurend onderzoek is gepubliceerd.

Wat zegt een lange termijn onderzoek

In dit onderzoek (Jakicic JM 2016) dat twee jaar in beslag nam, dienden de deelnemers eerst 6 maanden af te slanken om vervolgens een opdracht te krijgen om het gewicht op peil te houden voor een periode van anderhalf jaar. Daartoe werden twee groepen gemaakt, waarbij de eerste regelmatig een elektronisch dagboek in moest vullen, terwijl de andere groep een wearable kreeg die de deelnemers eraan herinnerden hoeveel stappen ze nog moesten lopen. Beiden groepen kregen overigens telefonische ondersteuning. Na twee jaar bleek dat de meeste deelnemers al in gewicht waren toegenomen en een saillant detail is dat de groep die wearables droeg nog het meest. De wearablesgroep bewoog na 2 jaar nog steeds meer dan bij de start, maar dat heeft niet bijgedragen aan het keren van terugval.

Gerelateerde artikelen:

Bewegen voor je gezondheid, voeding voor de lijn

Conclusie
De eeuwige discussie over voeding versus bewegen zal nog wel blijven voortduren en neemt soms ook in wetenschappelijke kringen nog felle vormen aan. Het idee dat ‘normaal’ bewegen weinig bijdraagt aan gewichtsregulatie is contra-intuitief, maar het is vooral theorie. Het hebben van een theorie is natuurlijk goed, maar het hebben van data is beter. Het zijn de data die uitwijzen dat bewegen belangrijk is voor de gezondheid, maar dat men voor de lijn vooral op voeding moet letten.

Meer lezen uit deze categorie 'Klinische Leefstijl':

Remt ultrabewerkt voedsel de groei van het embryo?

dec 29, 2022

Ultrabewerkt voedsel, ook wel in de literatuur afgekort tot UPF (ultraprocessed foods), neemt een steeds groter aandeel in het voedingspatronen van mensen. Dit heeft een negatieve invloed op de inname van voedingsvezels, maar ook vaak eiwit, terwijl ze vaak wel...

Hoe effectief is de gecombineerde leefstijl interventie (GLI)

dec 9, 2022

*** Dit artikel stamt uit 2019, maar is in dec 2022 geactualiseerd.Begin 2019 werd de gecombineerde leefstijl interventie (GLI) beschikbaar voor Nederland en het is tijd voor een tussentijdse evaluatie. Dit doen we aan de hand van een aantal recente Nederlandse...

Hoe effectief is vitamine D tegen COVID-19

apr 16, 2021

De coronapandemie heeft geleid tot diverse ongegronde of sterk overdreven claims van potentiële interventies ter preventie of behandeling van COVID-19. Een van die controversiële middelen betreft vitamine D. Het heeft deels te maken met het gegeven dat lage vitamine...

Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

Recente artikelen (kennisbank) uit overige categorieën:

Het echte verhaal over Ikigai

jan 12, 2024

Op de foto zie je Mieko Kamiya, een Japanse psychiater en auteur van het boek 'Ikigai ni Tsuite' (Over de zin van het leven). Hoewel ze ze wordt beschouwd als de geestelijke moeder van Ikigai, bestaat het concept al heel lang. Er zijn heel veel misverstanden over...

Problemen met en oplossingen voor ACT

nov 4, 2023

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v202301010)Met Acceptance Commitment Therapy (ACT) weet je feitelijk niet wat het doet, je weet niet waarom je het doet, en ook niet of je rapportages kloppen. Er zijn mensen voor minder ontslagen,...

Bestaanszekerheid is onvoldoende

sep 21, 2023

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens...

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen.

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

Jakicic JM (2016), Davis KK, Rogers RJ, .e.a. Effect of Wearable Technology Combined With a Lifestyle Intervention on Long-term Weight Loss. JAMA September 20, 2016, Vol 316, No. 11
Silva AM (2018), Júdice PB, Carraça EV, e.a. What is the effect of diet and/or exercise interventions on behavioural compensation in non-exercise physical activity and related energy expenditure of free-living adults? A systematic review.Br J Nutr. 2018 Jun;119(12):1327-1345.
Westerterp KR (2018) Exercise, energy balance and body composition.Exercise, energy balance and body composition. Eur J Clin Nutr. 2018 Sep;72(9):1246-1250. doi: 10.1038/s41430-018-0180-4. Epub 2018 Sep 5. Review.
Vries HJ de (2016), Kooiman TJM, Ittersum MW van, e.a. Do activity monitors increase physical activity in adults with overweight or obesity? A systematic review and meta-analysis. Volume 24, Issue 10 October 2016 Pages 2078–2091