Het echte verhaal over Ikigai

Op de foto zie je Mieko Kamiya, een Japanse psychiater en auteur van het boek ‘Ikigai ni Tsuite’ (Over de zin van het leven). Hoewel ze ze wordt beschouwd als de geestelijke moeder van Ikigai, bestaat het concept al heel lang. Er zijn heel veel misverstanden over Ikigai en een ervan is dat iets te maken heeft met de Blue Zones, dat overigens gebaseerd is op meerdere mythes. Kamiya komt echter niet uit Okinawa, en daarom heeft Ikigai ook niets te maken met de Blue Zones. Ook het overbekende venndiagram blijkt helemaal niet representatief voor het werk van Kamiya.

Ikigai betekent de reden om uit bed te komen, en dat kan elke reden zijn. Kamiya beschreef er echter zeven, en niet slechts vier, namelijk:

1. Tevreden zijn met het leven.
2. Verandering en groei.
3. Een optimistische toekomst.
4. Resonantie en interpersoonlijke relaties.
5. Autonomie.
6. Zelfontplooiing.
7. Betekenis en waarde

Dit past inderdaad niet in het overbekende venndiagram, omdat het niet van haar afkomstig is. Het is bedacht door de Spaanse psycholoog en astroloog Andres Zuzunaga in 2011. Het had ook niets te maken met Ikigai, maar was een ‘purpose’  model. Ondernemer Mar Winn besloot het echter in 2014 te vereenzelvigen met Ikigai en zette dat ook nog pontificaal in het middel van het diagram. Dat de indruk wekt dat Ikigai te vinden is in het midden van die vier cirkels. Dat is echter niet wat Mieko Kamiya bedoelde. Je kunt namelijk Ikigai vinden in de kleine dagelijks dingen. Daarnaast is het bekende venndiagram heel duidelijk gericht op het individu en ook dat heeft Kamiya nooit zo bedoeld. Wij zeggen intern dan ook wel eens dat de westerse Ikigai gespeld zou moeten worden als IK-igai.

Shiawase

Japan kent twee veelvoorkomende woorden, ‘shiawase’ en ‘ikigai’, die vergelijkbaar zijn met het concept van welzijn. Japanse taalwoordenboeken definiëren ‘shiawase’ als een gevoel gezegend te zijn in het leven zonder enige zorg of angst, en als een staat van tevredenheid en voldoening. ‘Shiawase’ wordt in Japans-Engelse woordenboeken meestal vertaald als ‘happiness’. Aan de andere kant drukt ‘ikigai’, een unieke term, het belangrijke Japanse concept uit van het bereiken van een beter en meer vervullend leven. Japanse taalwoordenboeken definiëren ‘ikigai’ als iets om voor te leven, de vreugde en het doel van het leven, een leven dat de moeite waard is, en het geluk en de voordelen van het in leven zijn. Hoewel sommige Engelse termen verwant zijn aan ‘ikigai’, is er geen precieze Engelse woord of uitdrukking die de betekenis van ‘ikigai’ volledig dekt.

Kamiya (1966), die de studie van ‘ikigai’ initieerde, betoogde dat ‘ikigai’ een veelomvattend concept is dat wordt gekenmerkt door ambiguïteit, en dat het minder filosofisch en meer intuïtief, irrationeel en gecompliceerd in zijn nuances is dan andere gerelateerde termen in westerse talen. Zoals cultureel antropoloog Mathews (1996a) ook opmerkte, heeft het Engels geen duidelijk equivalent voor deze term. Ondanks het ontbreken van een duidelijk equivalent, toonde Mathews aan dat ‘ikigai’ niet alleen een Japans cultureel concept is, maar ook een intercultureel concept dat toepasbaar is op zowel Amerikaanse als Japanse levens.

Over het algemeen wordt aanvaard dat het gevoel van ‘shiawase’ overeen komt met positieve en negatieve gevoelens en levenstevredenheid, en het gevoel van ‘ikigai’ komt overeen met eudaimonisch welbevinden en levensbeoordeling, zoals gedefinieerd door de OESO (2013). 

Welke factoren zijn betrokken bij shiawase en ikigai? Michiko Kumano (2018) deed er onderzoek naar en publiceerde dit diagram dat kleine zaken bevat als ‘inspannen’, ‘betekenisvolle relaties’ en ‘kind opvoeden’. De kleine dingen in het leven die leiden tot ikigai, zoals Mieko Kamiya ook heeft beschreven.

Achtergrond Mieko Kamiya

Mieko Kamiya (神谷 美恵子, Kamiya Mieko, 12 januari 1914 – 22 oktober 1979) behandelde als psychiater, leprapatiënten in het Nagashima Aiseien Sanatorium. Ze stond bekend om het vertalen van filosofische boeken. Na de Tweede Wereldoorlog werkte ze als medisch dokter op de afdeling Psychiatrie van de Universiteit van Tokio. Ze heeft naar verluidt grote steun geboden aan het Ministerie van Onderwijs en het Algemeen Hoofdkwartier, waar de opperbevelhebber van de geallieerde strijdkrachten verbleef, in haar rol als Engelssprekende secretaresse, en diende als adviseur voor keizerin Michiko. Als hoogopgeleide, meertalige persoon schreef ze vele boeken; een van haar boeken, getiteld “Over de Betekenis van het Leven” (Ikigai Ni Tsuite in het Japans), gebaseerd op haar ervaringen met leprapatiënten, trok veel lezers. Haar meesterwerk is nooit vertaald. In het boek verwijst ze ook naar het werk van Viktor Frankl, dus ze was zeer belezen en goed geïnformeerd. Ze is uiteindelijk op 65-jarige leeftijd overleden en zou vandaag, op 12 januari, 110 jaar zijn geworden.

Meer lezen uit deze categorie 'Coachen':

Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

Meer lezen uit overige (kennisbank) categorieën:

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

• Het oorspronkelijke artikel werd gepubliceerd op 12 januari 2024 op LinkedIn, maar op 23 april 2024 geactualiseerd overgezet op chivo.nl met een aanvulling van het Kumano onderzoek uit 2018.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

• Staan in de tekst