Kahnemanmodel te simpel, intuïtie is eveneens logisch

Hoe minder tijd er is voor een beslissing, hoe meer men op het ‘domme’ systeem 1 terug moet vallen

De duale verwerkingstheorie
De laureaat Kahneman maakt in zijn theorie onderscheid tussen het ervarende zelf (systeem 1) en het herinnerende zelf (systeem 2). Het eerste zou intuïtief en snel zijn, maar weinig logisch en wordt regelmatig gecorrigeerd door systeem 2. Deze duale verwerkingstheorie wordt in verschillende varianten aanvaard door het veld van psychologen en is dan ook in talloze experimenten bevestigd. De tijd die men krijgt om een probleem op te lossen is een cruciale factor in de dominantie van een van beide systemen. Hoe minder tijd, des te dominanter wordt het snelle en domme systeem 1. Kahneman stelt dat systeem 1, vooral bevooroordeeld is en niet in staat tot logisch redeneren en reflectie. Het klinkt volstrekt intuïtief, maar toch komt het model nu onder vuur te liggen.

In slechts tien procent van de uitdagingen, moest systeem 2, de beoordeling van systeem 1 corrigeren

Snelle logica
Hoe meer tijd gegund wordt om een antwoord te formuleren of een probleem op te lossen, hoe groter de kans is dat systeem 2 ingezet gaat worden. Onderzoekers gingen aan de slag met honderden deelnemers die onder hoge druk allerlei problemen moesten oplossen. Opdrachten hadden deadlines van enkele seconden of er was sprake van multitasking, waarbij er ook uit het geheugen geput moest worden om het langzame systeem bezig te houden. In alle gevallen bleek dat er logica ingezet moest zijn om de problemen op te lossen, ondanks de isolatiemaatregelen van systeem 1. In slechts 10 procent van de gevallen bleek systeem 2, de beslissing van systeem 1 te moeten corrigeren.

Het model van Kahneman is op zijn gunstigst, een overgesimplificeerde weergave van de werkelijkheid

Conclusie
In de neurobiologie is men gewend om te denken in snelle en langzame systemen, waarbij het snelle systeem grof en onnauwkeurig is, maar gemaakt is om het overleven in gevaarlijke situaties te bevorderen. Het langzame systeem zou eventueel verkeerde inschattingen moeten corrigeren. Het systeem van Kahneman is niet anders, maar nu blijkt dat grof en snel, buitengewoon nauwkeurig is. Het model van Kahneman is op zijn minst overgesimplificeerd, maar mogelijk zelfs verkeerd. Ook het snelle systeem heeft toegang tot logisch redeneren en dat betekent dat intuïtie wel eens vaker gelijk kan krijgen dan je op basis van toeval zou verwachten.

Meer lezen uit deze categorie 'Coachen':

Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

Meer lezen uit overige (kennisbank) categorieën:

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

• Bago B (2017), Neys d W. Fast logic?: Examining the time course assumption of dual process theory. Cognition Volume 158, January 2017, Pages 90–109