Hoe neurotoxisch is fluoride?

door Chivo | aug 12, 2014 | Leefstijl

Fluoride komt in allerlei vormen (natriumfluoride, calciumfluoride, etc.) voor in de natuur en staat het meest bekend om de tandversterkende eigenschappen. Het afgelopen decennium is de antifluoridebeweging flink op gang gekomen, vanwege vermeende neurotoxiteit. Deze claim zou ook nog eens bevestigd worden door een wetenschappelijke publicatie van de Harvard universiteit.

Fluoride in drinkwater

De tandversterkende eigenschappen van fluoride heeft in sommige delen van de Verenigde Staten, maar ook in Australie, geleid tot het standaard toevoegen aan het drinkwater. Net als elke andere stof is fluoride in hoge concentraties giftig en dat heeft geleid tot flink protest. Dit werd recent nog eens versterkt door een publicatie uit de koker van Harvard (Choi AL 2012), waar de zinsnede ‘The results support the possibility of an adverse effect of high fluoride exposure on children’s neurodevelopment.‘ leidde tot bevestiging van de angst.

De Harvard publicatie

In de Harvard publicatie is er sprake van een correlatie tussen fluoride en IQ. Hoe hoger de concentraties, hoe lager het IQ, hetgeen het idee van algehele neurotoxiteit voedt. Het ging echter om een analyse van uitsluitend Chinese studies, op een uitzondering na. Het betreft dan gebieden waar de fluoride concentraties van nature vele malen hoger zijn dan wat als veilig wordt geacht. Dit komt door de unieke bodemsamenstelling in combinatie met actieve mijnbouw. De gebieden met de lage concentraties lieten daarentegen helemaal geen afwijkingen zien ten opzichte van gebieden waar helemaal geen fluoride aanwezig is. Deze studie-opzet is niet echt geschikt om een verband aan te tonen, maar als deze studie iets bevestigt, dan is het wel dat fluoride in de gehanteerde concentraties gewoon veilig lijkt te zijn.

Overwegingen

Fluoride wordt dus ten onrechte gedemoniseerd en daarmee wordt geld verdiend. Boekenschrijvers, evenals producenten van fluoridevrije tandpasta, liften mee op deze slecht onderbouwde claim. De Harvardpublicatie is bovendien als vrije tekst opvraagbaar. Het betekent echter niet dat je dan niet over vaardigheden moet beschikken om deze fatsoenlijk te kunnen interpreteren en daar gaat het mis. De combinatie van de Harvardnaam, de vrije toegang en een gebrek aan getrainde vaardigheden leidt tot de ogenschijnlijk wetenschappelijk onderbouwde claim, dat fluoride het IQ van kinderen verlaagt. De alinea’s waarin de auteurs duidelijk maken, dat fluoride op basis van deze analyse gewoon veilig is, worden helaas niet gelezen. Het is kenmerkend voor alarmnisme.

In een recente Australische studie (Broadbent JM 2014) werd de follow-up gepubliceerd van kinderen waarvan het IQ is getest op 7, 9 en 11-jarige leeftijd. Na dertig jaar is het IQ wederom afgenomen van deelnemers die leefden in gebieden met en zonder gefluoreerd water. Uiteraard is er gecorrigeerd op sociaal-economische status, borstvoeding, geboortegewicht, etc. Er bleek geen verschil te zijn tussen de groepen. Gefluoreerd water lijkt dus het IQ niet te verlagen, hetgeen in een iets oudere meta-analyse al een keer is bevestigd (Yeung CA 2008). Beide studies, die veel beter bronmateriaal hebben dan de Harvardstudie, pleiten fluoride vrij, evenals de gewraakte Harvardstudie zelf.

Fluoride is een natuurlijk stof en het is dan ook bijzonder dat tegenstanders van fluoride regelmatig het argument ‘natuurlijk’ van stal halen om iets te verdedigen, maar bij fluoride is dit schijnbaar niet van toepassing. Hetzelfde mag gezegd worden van CO2, eveneens een zeer giftig goedje, maar wel een die ons lichaam massaal zelf produceert. Het laat alleen maar zien hoe slecht en inconsistent het allemaal onderbouwd is. En ja, kinderen tot 6 jaar wordt aanbevolen om geen tandpasta te slikken, net als dat ze niet geacht worden om op speelgoed te sabbelen. Kinderen zijn nu eenmaal kwetsbaarder, evenals zieke mensen. Het zegt iets over de relatie tussen de stof en de persoon, niets over de stof in het algemeen.

Conclusie

Fluoride is een natuurlijke stof, die net als veel andere natuurlijke stoffen, in hoge concentraties giftig is. De angst wordt gevoed door een verkeerde interpretatie van een Harvardstudie, die overigens fluoride vrijpleit. Iemand die de Harvardstudie aanhaalt om fluoride te demoniseren mag met argwaan worden benaderd, om de simpele reden dat deze de studie niet heeft gelezen of niet heeft begrepen. Dat is geen goed uitgangspunt voor een gedegen advies.peut.

Meer lezen uit deze categorie 'Klinische Leefstijl':

Remt ultrabewerkt voedsel de groei van het embryo?

dec 29, 2022

Ultrabewerkt voedsel, ook wel in de literatuur afgekort tot UPF (ultraprocessed foods), neemt een steeds groter aandeel in het voedingspatronen van mensen. Dit heeft een negatieve invloed op de inname van voedingsvezels, maar ook vaak eiwit, terwijl ze vaak wel...

Hoe effectief is de gecombineerde leefstijl interventie (GLI)

dec 9, 2022

*** Dit artikel stamt uit 2019, maar is in dec 2022 geactualiseerd.Begin 2019 werd de gecombineerde leefstijl interventie (GLI) beschikbaar voor Nederland en het is tijd voor een tussentijdse evaluatie. Dit doen we aan de hand van een aantal recente Nederlandse...

Hoe effectief is vitamine D tegen COVID-19

apr 16, 2021

De coronapandemie heeft geleid tot diverse ongegronde of sterk overdreven claims van potentiële interventies ter preventie of behandeling van COVID-19. Een van die controversiële middelen betreft vitamine D. Het heeft deels te maken met het gegeven dat lage vitamine...

Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

Recente artikelen (kennisbank) uit overige categorieën:

Wat is motivatiewetenschap?

mei 11, 2025

Motivatiewetenschap is een interdisciplinair vakgebied en heeft een eigen peer-reviewed tijdschrift (afbeelding) met die term als titel. Daarnaast bestaan er meerdere vakbladen over dit onderwerp, zoals Motivation & Emotion, het Journal of Motivation, Emotion, and...

Opleiding Vitaliteitskundige wordt in 2025 uitgebreid

okt 31, 2024

De opleiding tot vitaliteitskundige bestaat in de huidige vorm sinds 2022 en zal vanaf februari 2025 verder worden uitgebreid. De module Veranderkunde wordt opgesplitst in twee modules om de hoge dichtheid van de stof meer ademruimte te geven. Dit betekent dat de...

Het echte verhaal over Ikigai

jan 12, 2024

Op de foto zie je Mieko Kamiya, een Japanse psychiater en auteur van het boek 'Ikigai ni Tsuite' (Over de zin van het leven). Hoewel ze ze wordt beschouwd als de geestelijke moeder van Ikigai, bestaat het concept al heel lang. Er zijn heel veel misverstanden over...

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen.

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

Choi AL (2012), Sun G, Zhang Y, Grandjean P. Developmental fluoride neurotoxicity: a systematic review and meta-analysis. Environ Health Perspect. 2012 Oct;120(10):1362-8.
Broadbent JM (2014), Thomson WM, Ramrakha S, e.a. Community Water Fluoridation and Intelligence: Prospective Study in New Zealand. Am J Public Health. 2014 May 15.
Yeung CA (2008). A systematic review of the efficacy and safety of fluoridation. Evid Based Dent. 2008;9(2):39-43