De energiebalans deel 3: Een calorie is niet een calorie, het definitieve bewijs?

Na de afslankfase waren de deelnemers gemiddeld 13,6% van hun lichaamsgewicht kwijt, wat zich vertaalt in 14,3 kg verlies. Het vetpercentage ging van 33,6% naar 29,1%. Het lukte om met alle specifieke diëten het gewicht te stabiliseren en er was geen verschil tussen de groepen. Er gebeurde ook natuurlijk het een en ander met de hormonen, maar bespreking hiervan valt buiten de scope van dit artikel. De focus van het artikel is namelijk of een calorie ook een calorie is. En daarvoor moeten we kijken naar de energie-inname en -uitgave en het effect op de massa. We concentreren ons op de RMR en de Totale Dag energie uitgave (TDE).

Zoals je ziet was er een oplopende trend van laag vet naar laag koolhydraatdieet in het rustmetabolisme. Dit wordt gemeten met gasademanalyse bij nuchtere staat van de deelnemer. Door de hoeveelheid zuurstof te meten, kan een inschatting gemaakt worden van de hoeveelheid energie die men gebruikt in rust. Het verschil tussen de diëten was echter niet significant.

Het verschil in RMR (rustmetabolisme) tussen de groepen is grotendeels toe te schrijven aan de verhoogde eiwitinname in de laag koolhydratengroep

De volgende meting is iets complexer, aangezien gebruik is gemaakt van een dubbelgemerkte watertechniek. Het is de gouden standaard in meten van fysieke activiteit in het vrije leven. De analyse vereist echter nog een aantal parameters waaronder het RQ, het respiratoire quotiënt. Het RQ is een getal, dat uitdrukt hoeveel zuurstof er is gebruikt voor de verbranding van koolhydraten ten opzichte van vet. Het getal gaat van 0,7 tot 1,0, waarbij de eerste betekent, dat je alleen vet verbrandt en bij 1.0 alleen glucose. Je beweegt je ergens in die bandbreedte. In de lage vetfase zat men dan ook gemiddeld op 0,905 en in de laag KH fase op 0,826, dus dichter tegen volledige vetverbranding aan. Naast het meten van een RQ, kun je ook het RQ schatten aan de hand van de macronutriënteverhouding en dat wordt het FQ (Food) genoemd. Dit wordt gedaan als controlemiddel en als dit gelijk is met het gemeten RQ, dan klopt de meting. Deze zie je ook in de grafiek terugkomen.

Aangezien je met een dubbelgemerkte watertechniek geen inspanning kunt meten, alleen totaal hoeveelheden, droegen de deelnemers ook nog accelerometers bij zich. Daaruit bleek dat er geen significant verschil was tussen de hoeveelheid matige en intensieve beweegminuten. Na al dit voorbereidingswerk dan eindelijk het resultaat, waaruit blijkt dat men in de laag KH fase tot 300 kcal per dag meer verbrand dan in de laagvet fase. Het zou betekenen dat de macronutriëntverhoudingen invloed hebben op de energie-uitgave en daarmee is een calorie dus NIET een calorie.

Het RQ en FQ verschillen niet significant. Er is ongeveer 300 kcal per dag verschil in totale energie-uitgave tijdens de laag KH fase en de laag vet fase. Schijnbaar is een calorie dus niet een calorie

Overwegingen en context
Tot zover het rapport, maar nu pas volgt onze analyse en we zien problemen met deze publicatie, veel problemen. We hebben er meer dan twintig gevonden, maar we beperken ons tot zes om het nog leesbaar te houden.

1. Missende 600 kcal: De auteurs rapporteerden een gemiddelde inname van 2.626 kcal per dag tijdens de specifieke dieet fase. Als je echter naar de tabel kijkt met de compositie, zoals opgegeven door de onderzoekers dan zie je dat de gemiddelde inname rond de 2.000 kcal per dag moet liggen. Welke juist is, als er al een juist is, is niet te achterhalen, maar die 600 kcal zijn we in ieder geval kwijt en daarmee mag je twijfelen aan het hele rapport.

2. Eiwit is niet gelijk gehandhaafd: Als je het verschil wilt meten tussen vet en koolhydraat, dan mag je niet tornen aan het eiwitgehalte. De auteurs hebben zich daar niet aan gehouden en hoewel het gehalte gelijk is bij het laag vet en laag GI dieet, blijkt men bijna 50 gram extra eiwit te krijgen in het laag koolhydraatdieet. Dit verstoort de meting dusdanig, dat je absoluut geen waarde kunt hechten aan de conclusies van dit rapport.

3. Geen energiebalans tijdens de specifieke dieetfase: Het hele idee van een gewichtstabilisatiefase is, dat je je kunt concentreren op het effect van het specifiek dieet zelf, in plaats van de invloeden uit de vorige periode. Dit is echter niet het geval, aangezien de dagelijkse energie-uitgave boven de 3.000 kcal per dag lag, terwijl de inname rond de 2.600 kcal bleef steken. Het gemiddelde gewicht veranderde weliswaar niet, maar dat betekent dat sommige aankwamen en anderen afslankten tijdens een gewichtsstabilisatie fase. De omstandigheden zijn dus niet gecontroleerd, waarmee je kunt twijfelen aan de bruikbaarheid van dit rapport.

4. De RQ waarden zijn te hoog: We werden door dr. Kevin Hall, obesitaswiskundige, geattendeerd op deze fout. Als iemand gewichtsstabiel is, dan is het RQ lager dan het FQ, aangezien het meten van de RQ na een periode vasten gebeurt en vetverbranding dominant is. Het RQ is in deze publicatie echter hoger dan het FQ. Dat is technisch mogelijk, als de deelnemers in een positieve energiebalans zitten, waarbij het lichaam voorkeur geeft aan het verbranden van glucose. Als je dat ook nog relateert aan de vorige fout, waarbij inname lager is dan uitgave, maar het gewicht toch stabiel bleef, kun je tot de conclusie komen dat er serieuze meet- en uitvoerfouten zijn gemaakt. Het versterkt het vertrouwen in het rapport niet!

5. Ontwerpfouten: We hebben nog een hele hoop, maar we gaan er een aantal bij elkaar gooien. Zo is bekend dat het lichaam zich aanpast aan een dieet en de periode van 4 weken is te kort om goede metingen te doen. Daarnaast is het gebruikelijk om het switchen van een dieet (crossover design), te onderbreken met een herstelpauze, de zogenaamde wash-outperiode. Deze ontbrak in het ontwerp van deze studie en de fases beïnvloeden elkaar dus, waardoor een zuivere meting onmogelijk is. Lichaamscompositie data tijdens de specifieke dieetfase ontbreekt in de publicatie en in het supplement. Al met al nog meer slordigheden en fouten die mede hebben geleid tot de vele tegenstrijdigheden.

Veel van de losse elementen in deze studie zijn natuurlijk al meerdere malen uitgevoerd. We weten dus heel goed wat we zouden moeten verwachten van bepaalde interventies. Als we alleen al kijken naar het effect van laag vet en laag KH dieet op het rustmetabolisme, dan weten we dat het geen verschil maakt op de RMR (Brehm BJ 2005, Luscombe ND 2003). Het feit dat het in deze studie dus wel anders is, versterkt alleen maar de constatering dat er cruciale fouten zijn gemaakt.

Zoals eerder gemeld, zijn er ook allerlei hormoonconcentraties gemeten, maar speculeren over de mogelijk bijdragen van specifieke hormonen aan het resultaat is weinig zinvol, aangezien het resultaat goed verklaard kan worden aan de hand van de geconstateerde fouten. De energiebalans is in al haar elegante eenvoud, toch zeer complex. Het vluchten naar hormonen, omdat men de complexiteit ervan niet kan bevatten, is begrijpelijk, maar daarmee nog niet gerechtvaardigd. De energiebalans staat ook na 100 jaar nog steeds fier overeind.

6. DLW niet gevalideerd voor lowcarb: De dubbelgemerkte watertechniek vereist dat je in de periode die je meet dat je ongeveer hetzelfde blijft eten en afhankelijk van het soort dieet dienen er soms correcties te worden gedaan om foute metingen en conclusies te voorkomen. Een van de grootste problemen met het trekken van conclusies uit DLW onderzoek is dat het nooit gevalideerd is geweest voor lowcarb of ketogene voedingspatronen. We hebben dus geen idee wat de getallen eigenlijk betekenen, aangezien we niet weten wat en hoe we de uitslag moeten interpreteren. Elke uitspraak op basis van deze uitslagen is per definitie pseudowetenschap. 

Conclusie
De controversiële publicatie heeft als conclusie, dat diëten met verschillende macronutriëntverhoudingen, ook een eigen invloed hebben op de totale energie-uitgave. Het zou betekenen, dat het aloude adagium van een calorie is een calorie, niet zou kloppen. Slordigheden in het ontwerp en mede als gevolg daarvan, een mijnenveld aan tegenstrijdigheden, laten er geen twijfel over. Er kan geen conclusie worden verbonden aan dit experiment.  Tot er een goed onderzoek komt dat anders uitwijst, blijft een calorie dus nog steeds een calorie en nog steeds een calorie!

[woocommerce_members_only]