Terwijl het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) claimt dat het wel meevalt met de polarisatie suggereert de verkiezingsuitslag iets anders. De strijd zit niet zozeer tussen links en rechts, maar tussen conservatief en progressief.

Om dat beter te begrijpen is het goed om even naar de afbeelding te kijken. Deze is gebaseerd op wat men noemt ‘higher order’ basiswaarden.

1. Conservatisme (conservatief midden)
2. Zelfoptimalisatie (rechts, neoliberaal)
3. Openstaan (progressief)
4. Zelftranscedent (links sociaal)

VVD zit rechtsboven (en klein beetje naar het midden) en de meeste linkse partijen huizen in de zuiverste vorm links onder. De strijd vond echter plaats tussen linksboven (conservatief) en rechtsonder (progressief). De focus lag heel duidelijk op de verkeerde kwadranten.

Kort door de bocht heeft progressief het imago van minder vlees, minder auto’s, minder vliegen, meer Europa en meer klimaatmaatregelen. Conservatief daarentegen wil bij voorkeur koeien cremeren op een BBQ (en daarmee de boeren houden), ‘schone’ diesels rijden, lekker op vakantie gaan, Europa als handelsverdrag ipv superstaat en verwarmen op gas.

De ogen waren dus gericht op de verkeerde kwadranten en de VVD heeft daarmee een volledige miscalculatie gemaakt. Hun geschut was op de overkant gericht terwijl het gevaar vanuit de flanken kwam. De VVD zit weliswaar rechtsboven, maar heeft vanwege de juridisch afgedwongen klimaatmaatregelen voor veel mensen een progressief beleid (milieuzones, stikstofcrisis, etc.). Ook hebben ze zich met de toeslagenaffaire vervreemd van het conservatisme dat in de kern sociaal is.

Het meest interessante zijn wel de linkse partijen die met elkaar optrekken. GroenLinks en PvdA staan nl op deze cirkel diametraal tov elkaar. De PvdA zit meer aan de conservatieve zijde van zelftranscedent, terwijl GroenLinks meer aan progressieve zijde zit. PvdA zou wel eens meer last hebben gehad van dat progressieve imago dan ze hadden gehoopt.

De grote winnaar is het conservatisme en dat is deels een proteststem. Dit is wat er gebeurt als je de waardigheid van mensen aantast. De meeste mensen zijn niet uit op macht, maar als de machtigen immoreel handelen, dan gaan mensen samenwerken om de machtshebbers te onttronen zo voorspelt evolutionaire leiderschapstheorie. Het begint met roddelen en escaleert dan naar openlijke kritiek, ongehoorzaamheid, etc. Deze hele set wordt STOP’s genoemd (STrategies to Overcome the Powerful).

De combinatie van Groen Links en PvdA kan ook alleen maar werken, als je PvdA de lead geeft om de waardigheid te herstellen. Begin met waardigheid, want dan worden ze pro-socialer en dan staan mensen open voor nieuwe ideeën.

De onderbouwing met betrekking tot waardigheid, pro-sociaal gedrag en vitaliteit, vind je in onze whitepaper.

Whitepaper Homo Collaboratus – De essentie van duurzame vitaliteit

#waardigheid #verkiezingen #politiek #maatschappij