Summerschool 2024: Groeien doe je in de zomer!

Het hele jaar is het druk met een volle werkweek en een hectisch thuisleven. Toch moet je soms bijtanken en dat kan in de zomervakantie, waar je lekker je rust pakt. Meestal begint het na een paar weken alweer te kriebelen en dan kun je de zaken afhandelen, waar je normaal niet aan toekomt. Dat geldt ook voor opleidingen, die ontzettend leuk zijn, maar die niet de volle aandacht krijgen die ze verdienen. Gun jezelf dan (bij)scholing op het allerhoogste niveau met de Chivo summerschool!
Met de stof naar bed, erover dromen en er weer mee opstaan

Wat is Summerschool?
Deze zomer biedt Chivo maar liefst zes modules die je als Summerschool kunt doorlopen. Welke dat zijn, kun je verderop lezen. Een module bestaat uit 5 contactdagen achtereen (van maandag tot vrijdag) en dat kan alleen als je je van te voren hebt voorbereid via de online presentaties en het leeswerk. Dat materiaal is ongeveer een maand voor de startdatum beschikbaar. Het is raadzaam om de dag ervoor nog even de presentaties te bekijken en je aantekeningen op te halen, zodat we tijdens het klassikale contactmoment vooral kunnen concentreren op vragen en oefeningen. Het wordt intensief en je bent dan helemaal ondergedompeld. Je gaat dus met de stof naar bed, je zult erover dromen en er weer mee opstaan. Gelukkig heb krijg je concrete handvatten mee en een systeem dat elke dag wordt uitgebreid. Aan het einde van de module kun je echt iets. De koppeling met de theorie is meestal wat lastiger, maar die kun je achteraf nog allemaal nakijken. Je kunt daarna ook nog vragen stellen.

 Klassikaal zodat je door kunt vragen op de vragen en ervaringen van anderen 

Klassen op afstand of in lokaal
Op de module Emotieregulatie en Functioneel Trainen na, die je op locatie dient te volgen, zijn alle overige modules ook op afstand te volgen. Onze kleine groepen zorgen ervoor dat je dan ook echt de ruimte krijgt om vragen te stellen. Je kunt kiezen voor een variant waarbij je in een lokaal les krijgt op onze locatie in Driebergen-Rijsenburg of op afstand met Zoom. Zorg dan dat je beschikt over een werkende camera en microfoon. Wij verwachten dat de camera ook aan staat. Je zit ook op de ‘achterste’ rij in de klas. Wij geven ‘blended’ lessen, waarbij mensen op locatie en op afstand bij elkaar zitten. Die klassen vinden in de ochtend plaats van 10:00 tot 13:15 uur of van 14:00-17:15 uur, afhankelijk van de gekozen module.

Voor gemotiveerde leken tot en met gehaaide professionals
Voor wie
Onze modules en opleidingen zijn zo ingericht dat relevante theorie en praktijk hand in hand gaan. De theorie krijg je via online presentaties en een syllabus die je van te voren leest en leert. De contacturen houden we zoveel mogelijk vrij voor vragen, oefenen en het daadwerkelijk toepassen van de stof. Het is daarom voor beginners goed te volgen en uitdagend voor gevorderden. Het is voor beide groepen hard werken, maar we geven deze summerschools al jaren en het is voor iedereen haalbaar gebleken. De modules en opleidingen worden gevolgd door gemotiveerde leken en door gehaaide professionals die hun kennis willen updaten of willen uitbreiden. Het komt ook regelmatig voor dat oud-studenten via de summerschool weer in één keer up-to-date willen zijn. Je kunt ook na de module / opleidingen vragen stellen via de online-klassengroepen.

Vroegboekkorting t/m 30 juni 2023

Wat is een modules 

Een module is een op zichzelf staand onderdeel waarin een onderwerp wordt behandeld zoals Veranderkunde of Emotieregulatie. Een module maakt weliswaar onderdeel uit van een opleiding, maar kan los worden gevolgd zonder dat je ooit de andere modules doet. Na het afsluiten van de module heb je een nog steeds een compleet systeem geleerd waarmee je mensen verantwoord kunt begeleiden met dat specifieke onderwerp. Klik op het plaatje / titel van de module voor meer informatie. 

Modules vitaliteitskundige

De vitaliteitskundige is een unieke opleiding waarin rechtsfilosofie via psychologie, neurofysiologie geintegreerd is met immunologie. Je wordt dan een expert op het gebied van motivatie, energie en veerkracht. Het uitgangspunt is niet gezondheid, maar waardigheid. Het aantasten of juist het bevorderen van waardigheid heeft een enorme invloed op motivatie, zo is gebleken. Drie van de modules kunnen tijdens de summerschool worden gevolgd en geven je een compleet raamwerk met een kop en een staart dat je meteen in kunt zetten. Ook als je slechts één module volgt. 

Module Veranderkunde - Effectief doelen bereiken met Chivo

Veranderkunde

  • Van ma 24 t/m 28 juli 2023
  • Op locatie en op afstand te volgen
Module emotieregulatie, onderdeel van de opleiding Vitaliteitskundige

Emotieregulatie

  • Van ma 31 juli t/m vr 4 augustus 2023
  • Uitsluitend op locatie
Product module Toegepaste Ethiek onderdeel van de opleiding Vitaliteitskundige

Toegepaste Ethiek

  • Van ma 7 t/m 11 augustus 2023
  • Op locatie en op afstand te volgen

De leefstijlmodules

Wij hebben vitaliteit en leefstijl van elkaar gescheiden, maar onze 18 jaar expertise in leefstijl zetten we nog steeds dagelijks in. Het betekent dat de module Healthcoach continu geactualiseerd wordt naar aanleiding van wetenschappelijke inzichten en praktijkervaring. De healthcoach is veruit de meest compacte en meest complete leefstijlinterventie module. Het is geschikt voor beginnende én gevorderde leefstijlcoaches waar we vooral gericht zijn op volhouden.

Module Healthcoach van Chivo

Healthcoach

  • Van ma 31 juli t/m 4 augustus 2023
  • Op locatie en op afstand te volgen

De personal trainer modules / opleiding

De PT essentials opleiding, bedoeld voor personal trainers, bestaat uit twee modules, namelijk Healthcoach en Functioneel Trainen. Het wordt afgesloten met een losse integratiedag, waarin men casuistiek krijgt waarin fysieke training én leefstijl van belang zijn. De modules kunnen los gevolgd worden of men kan tijdens de zomer zelfs kiezen voor de gehele opleiding PT essentials. 

Module Healthcoach van Chivo

Healthcoach

  • Van ma 31 juli t/m 4 augustus 2023
  • Op locatie en op afstand te volgen
Product module Functioneel Trainen Fitness

Functioneel Trainen

  • Van ma 24 t/m 28 juli 2023
  • Op afstand en op locatie te volgen
Product opleiding PT Essentials personal trainer

PT Essentials

  • Verdeeld over 3 weken
    1. 24 t/m 28 juli 2023
    2. 31 juli t/m 4 aug 2023
    3. 7 aug 2023
  • Week 2 en 3 uitsluitend op locatie

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

 

Geraadpleegde bron(nen)

  • Chivo opleidingen

Problemen met en oplossingen voor ACT

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v202301010)
Met Acceptance Commitment Therapy (ACT) weet je feitelijk niet wat het doet, je weet niet waarom je het doet, en ook niet of je rapportages kloppen. Er zijn mensen voor minder ontslagen, en toch is het populair. We hebben het over een therapeutische behandeling die beschouwd wordt als een Zwitsers zakmes, aangezien het wordt ingezet voor aandoeningen zoals chronische pijn, depressie, obesitas en alle uitdagingen die stress in het dagelijks leven met zich meebrengt, dus ook voor persoonlijke ontwikkeling. Het is populair omdat het lijkt te werken, omdat het actiegericht is en omdat mensen het conceptueel aantrekkelijk vinden.

Psychologische flexibiliteit

Het succes van ACT zou liggen in het verhogen van de psychologische flexibiliteit. Het is een vorm van weerbaarheid of veerkracht. Er zijn verschillende definities, maar Steven Hayes, de grondlegger van ACT, beschrijft het ongeveer als volgt:

De vaardigheid om het huidige moment als bewuste mens vollediger te ervaren en gedrag te veranderen of vol te houden wanneer dit dient voor gewaardeerde doeleinden

Steven Hayes

Uit Hayes SC, et al 2006

In de context van stress betekent het dat je je zo kunt aanpassen dat je doelen kunt blijven nastreven die je belangrijk vindt. De stress blijft hetzelfde, maar de relatie met stress verandert. Dit concept is niet nieuw en is al terug te vinden in het werk van Marc Aurelius als onderdeel van de Stoïcijnse filosofie. Het is ook niet nieuw in de wetenschappelijke literatuur, omdat we al verwijzingen vinden die net na de Tweede Wereldoorlog zijn gepubliceerd (Berg EA 1948). Daarnaast zijn er minstens 20 vormen van flexibiliteit, zoals cognitieve en emotionele flexibiliteit, die enige overlap vertonen met psychologische flexibiliteit. Je zult dus buitengewoon nauwkeurig moeten zijn bij het definiëren van het psychologisch construct dat je wilt beïnvloeden om enige waarde toe te voegen. Na het goed definiëren, wil je het ook meten. Laten we daarom eens naar de meest gebruikte vragenlijst kijken, de AAQ-II. Een greep uit de vragen:

 

  1. “Ik ben bang voor mijn gevoelens.”
  2. “Emoties veroorzaken problemen in mijn leven.”
  3. “Het lijkt erop dat de meeste mensen meer controle over hun leven hebben dan ik.”

Als je goed naar deze vragen kijkt, moet je iets opvallen. Ze hebben geen relatie met het construct dat men psychologische flexibiliteit noemt. De eerste gaat over catastroferen, de tweede gaat over emotieregulatie, en de derde gaat over vergelijken. Stel je voor dat je bij aanvang van een traject gemiddeld 5 scoort op deze vragen, en na de behandeling zit je op 4, dan is er vooruitgang. Je bent immers minder bang, je hebt minder problemen, en je vergelijkt minder. Allemaal goede dingen, maar het heeft niet zoveel te maken met psychologische flexibiliteit. De stress vermindert, maar dat is niet de claim. Psychologische flexibiliteit is namelijk niet gericht op het verminderen van stress, maar op het veranderen van de relatie met stress.

Aangezien de AAQ-II de populairste vragenlijst is die in meer dan 90 procent van de onderzoeken wordt gebruikt, hebben we dus geen wetenschappelijke basis voor de claim dat de werking van ACT verloopt via het verhogen van de psychologische flexibiliteit. Dat geldt overigens ook voor de FIT-60 vragenlijst. Daarbij claimen we niet dat de psychologische flexibiliteit niet kan toenemen, want het wordt immers niet gemeten. Je kunt het dus ook niet ontkrachten.

Een reactie van Gijs Jansen op een post over de onbetrouwbare vragenlijst AAQ van ACT.

Het is evident dat onze kritiek op de vragenlijsten niet weerlegd kan worden, zo blijkt ook uit interactie op LinkedIn. Niet omdat vragenlijsten beperkt bruikbaar zijn, maar simpelweg omdat de items van de vragenlijst geen enkele relatie hebben met het construct psychologische flexibiliteit. De lat mag een stuk hoger, wat ons betreft. ** Zie opmerking in redactionele noot verderop.

Beter meten

Deze problemen worden overigens erkend, en andere onderzoekers hebben een nieuwe vragenlijst ontworpen (Landi et al. 2021Kashdan et al. 2020), waarbij ze zijn begonnen met het goed definiëren van het construct, en vervolgens de items zo hebben ontworpen dat ze het construct goed meten. Een greep van de vragen uit een dergelijk nieuwe lijst zijn:

 

  1. Wanneer ik me gestrest voel bij het nastreven van dit doel, geef ik het op
  2. Terwijl ik dit doel nastreef, probeer ik mijn negatieve gedachten en gevoelens te accepteren in plaats van ze te weerstaan

 

Het verschil met de AAQ-II items is dag en nacht. Het probleem is dat deze recentere vragenlijsten nog nauwelijks gebruikt zijn. Het betekent dat we de wetenschappelijke literatuur vervuild is met publicaties die claimen resultaten op te leveren die nooit gemeten zijn. Dat maakt die bijna 7.000 publicaties niet overbodig, als je alle verwijzingen naar psychologische flexibiliteit zou vervangen voor verminderen van neuroticisme en negatieve gedachten/gevoelens.

Het is duidelijk dat AAQ-II, de meeste gehanteerde vragenlijst, maar matig correleert met psychologische flexibiliteit. Ook suggereert nieuw onderzoek dat de zes processen geen standhouden (Rolffs et al 2018). Naar verwachting zullen we deze vragenlijsten in de komende jaren steeds meer gaan zien, waardoor we een veel beter beeld krijgen van de werking van ACT. Tot die tijd kunnen we vaststellen dat ACT stress vermindert en dat is waardevol, ook al zijn er veel meer opties naast ACT.

ACT processen en de HEXAFLEX

Met ACT begeleidt men cliënten via 6 processen, die hier beschreven staan.

ACT is opgebouwd uit 6 processen die samen de Hexaflex worden genoemd.
1. Defusie

 Dit verwijst naar het loskoppelen van gedachten, gevoelens en sensaties van hun letterlijke betekenis of waarheidsgehalte. Het helpt individuen om minder gehecht te zijn aan negatieve gedachten en meer afstand te creëren tussen zichzelf en hun innerlijke kritiek.

2. Acceptatie

 In ACT moedigt men acceptatie aan om onaangename gedachten en gevoelens te omarmen in plaats van ze te vermijden of te onderdrukken. Het gaat erom te leren dat het normaal is om ongemak te ervaren en dit toe te laten zonder oordeel.

3. Het hier en nu

Het richten van de aandacht op het huidige moment is een belangrijk proces in ACT. Mindfulness-oefeningen worden vaak gebruikt om mensen te helpen zich bewust te worden van hun huidige ervaringen en te leren hoe ze effectiever kunnen reageren op wat er nu gebeurt.

Zelf-als-context

Dit proces verwijst naar het cultiveren van een breder perspectief op het zelf. In plaats van zich te identificeren met gedachten en emoties, leren individuen te zien dat ze de waarnemer zijn van hun ervaringen, maar niet noodzakelijkerwijs gelijkstaan aan die ervaringen.

5. Waarden

Hierbij gaat het om het identificeren van persoonlijke waarden en wat voor iemand echt belangrijk is in het leven. Waarden fungeren als een kompas voor het nemen van beslissingen en het stellen van doelen.

6. Toegewijde actie

Dit is het proces waarin individuen actie ondernemen die in lijn is met hun waarden, zelfs als ze ongemak of weerstand ervaren. Het gaat om het stellen van doelen en het nemen van stappen om die doelen te bereiken, ondanks mogelijke hindernissen.

Deze processen zouden moeten bijdragen aan psychologische flexibiliteit, maar geen van deze processen komt terug in de definitie van Hayes. Het wordt ook nog, zoals eerder aangegeven, helemaal niet gemeten. Dat maakt het lastig om te bepalen welke van de processen daadwerkelijk bijdragen, in welke mate ze dat doen en of ze elkaar mogelijk op verschillende punten ook tegen kunnen werken. Als we kijken naar het mindfulness-component van het Hier en Nu-proces (3), dan weten we dat 1 op 12 beoefenaars daar negatieve gevolgen van ondervindt. In het waardenproces (5) worden waarden helaas niet goed gedefinieerd. Een waarde fungeert als een kompas. Het geeft feitelijk aan hoe je doelen wilt nastreven. Waarden zijn echter zo beperkt gedefinieerd in ACT dat we in de praktijk zien dat men behoeften, doelen en waarden verwart met elkaar. Waarden kunnen echter sociaal opgelegd zijn en daarmee mogelijk meer schade opleveren dan daadwerkelijk goed doen. Er worden ook veel verschillende methoden gebruikt om waarden te verduidelijken, zoals de vraag wat men graag op de grafsteen zou willen hebben staan (Hayes SC, 2004) of wat men graag zou willen horen in een verjaardagsspeech (Viskovich et al 2021). Het is echter onduidelijk of dit bijdraagt aan psychologische flexibiliteit. Hoewel het onderliggend sentiment morele waarden kan verdedigen, blijkt dit niet expliciet uit de definitie van psychologische flexibiliteit.

Werkt ACT beter dan traditionele CGT?

ACT is een relatieve nieuwkomer en wordt door de grondleggers een derde generatie cognitieve gedragstherapie genoemd, maar de resultaten zijn vergelijkbaar en het gaat meer om aanvullen op basis van voorkeur dan vervanging.

ACT versus traditionele cognitieve gedragstherapie

Over het algemeen blijkt ACT daadwerkelijk symptomen te verminderen, maar het effect is vergelijkbaar met traditionele cognitieve gedragstherapie (CGT). Doorgaans stelt men dat ACT een vorm van CGT is, maar met een andere werkwijze. De grondleggers claimen dan ook de derde generatie CGT te zijn. Traditionele CGT zou namelijk gericht zijn op het veranderen van negatieve gedachtepatronen, terwijl ACT gaat over het vergroten van de acceptatie en het bewustzijn van gedachten en emoties zonder ze noodzakelijkerwijs te veranderen. Uit de vragenlijst blijkt echter dat ACT exact hetzelfde resultaat oplevert als CGT, namelijk het verminderen van negatieve gedachtepatronen en negatieve gevoelens. Een verschil op lange termijn is helaas niet bekend, hoewel een follow-up van 18 maanden onder studenten die hulp via psychotherapie zochten, suggereert dat CGT effectiever is dan ACT (Forman EM et al 2012). Er was een derde minder terugval in depressie en een kwart minder bij angstklachten in de CGT-groep dan bij ACT. De symptomen waren echter middelmatig, en samen met de populatie betekent het dat je geen generaliserende uitspraken kunt doen over ACT versus CGT. Dat geldt echter ook andersom. Er is geen bewijs dat ACT beter is dan CGT. Het blijven publiceren en promoten van nietszeggende meta-analyses of netwerkanalyses van meta-analyses voegt weinig toe. Wat we nodig hebben zijn metingen met fatsoenlijke vragenlijsten en lange termijnonderzoeken waarin ACT wordt vergeleken met traditionele CGT.

Casus
Bij een klant die sterk gericht was op zelfoptimalisatie (work-hard, play hard), bleken de problemen zich op te stapelen. Een uur mediteren was niet meer genoeg om de angstgevoelens onder controle te krijgen. Daarnaast bleek zijn buikomvang uit te dijen.

Hij kwam bij een vitaliteitskundige die vaststelde dat hij een chronisch actief zelfsysteem had. Dat had geleid tot roofbouw van psychologische basisbehoeften. Het simpelweg accepteren van de gevoelens werkte een aantal jaar, maar bleek toch te komen met een prijs. Aangezien de emoties heftig waren, bleek dat er weinig emotieregulatie was. Er was ook weinig nauwkeurigheid. Hij stelde dat hij een hoogsensitieve persoonlijkheid had, maar bleek niet specifiek sensititef, maar vooral onnauwkeurig. Hij bleek zaken te voelen die er niet waren, zo bleek uit diverse testen. Hij kreeg training in het nauwkeuriger voelen en dat verminderde de intensiteit aanzienlijk. Vervolgens werd hem geleerd om minder met zichzelf bezig te zijn, maar met activiteiten die zijn psychologische basisbehoeften voeden. Die werden opgelijn met zijn persoonljke waarden, die hij eerst moest ontdekken en ontwikkelen. In totaal duurde het traject 12 weken.

 

Relationele kadertheorie

Een goede behandeling is niet alleen gebaat bij een duidelijk construct, maar ook bij een goede wetenschappelijke theorie. ACT heeft een fascinerende onderliggende theorie, namelijk de relational framing theory (RFT), ook wel vertaald in het Nederlands als de relationele kadertheorie. Ondanks honderden empirische studies op het vlak van RFT is de relatie tussen RFT en ACT niet zo sterk als wordt verondersteld.

RFT gaat over taal en cognitie, maar wordt verondersteld gegrond te zijn in operante psychologie. Het zou dichter bij het behaviorisme liggen dan bij cognitie. Het is geen gemakkelijke theorie, maar gaat uit van het idee dat je via taal nieuwe relaties kunt ontdekken en die relatie kunt aanvaarden als een gegeven. Het bekendste voorbeeld is dat als je stelt dat A = B en B = C, de nieuwe relatie A = C ook waar is. In de wiskunde wordt dat de transitieve eigenschap van gelijkheid genoemd.

In ACT speelt deze theorie een belangrijke rol bij het proces van cognitieve defusie. Taal is dan een expressie van de verbale regels die gedrag sturen, en via taal probeert men dat gedrag ook te beïnvloeden. Als A gelijk is aan B, wat betekent dat een trigger leidt tot negatieve emoties, dan wordt vermijding (het gedrag) de letter C in het voorbeeld. A is dan gelijk aan C, en de trigger betekent dat we de negatieve emoties moeten vermijden. Dit staat haaks op psychologische flexibiliteit, dat de negatieve emoties omarmt als wat het is, namelijk ‘slechts’ een gevoel. Via taal probeert men de acceptatie van de negatieve emotie te bevorderen. Daarnaast is er een actief component dat zou moeten leiden tot bekrachtiging. Het gebruik van metaforen is een andere manier om die ontkoppeling te bekrachtigen, bijvoorbeeld door emoties voor te stellen als voorbijgaande wolken.

Met deze voorbeelden doen we tekort aan de elegantie van RFT, maar vertaald naar de praktijk komt het hier wel op neer. De vraag is natuurlijk of dit beschreven proces ook het daadwerkelijke mechanisme is. Kan taal bijvoorbeeld de pijntolerantie verhogen? Een methode om dit te testen is deelnemers blootstellen aan een ijsbad om te zien hoe lang ze het kunnen verdragen. Vervolgens gebruik je een visualisatie waarin iemand door ijswater zwemt naar iets van waarde, en dan hertest je de pijntolerantie. Dit is gevonden in onderzoek (Martinez MAS et al 2016), maar een replicatie (Pendrous et al 2020) kon deze bevindingen niet bevestigen. Er zijn dan ook geen onderzoeken die RFT overtuigend koppelen aan de effectiviteit van ACT. Daarmee is niet gezegd dat RFT op zichzelf staand geen waarde heeft als theorie, aangezien er veel onderzoek naar is. Dat onderzoek is echter niet gedaan in relatie tot ACT, maar vooral in relatie tot impliciete bias. Het is onjuist om dat soort onderzoek te gebruiken om de effectiviteit van ACT te verantwoorden.

Een reactie van Richard van Romunde op ACT en RFT.

Ook de post op LinkedIn over de relationele kadertheorie (RFT) leidde tot interessant commentaar. Hoewel dat onderwerp veel meer aandacht mag dan op sociale media passend is, was de conclusie hetzelfde. RFT is geen geschikte basis om effectiviteit van ACT te verklaren of te verantwoorden.

Verbetering van ACT

Het construct psychologische flexibiliteit is te breed, de vragenlijsten te onnauwkeurig, de theorie mogelijk irrelevant, het aandeel van de processen onduidelijk en wat de processen nu precies inhouden verre van concreet. Het openingssalvo dat je met ACT feitelijk niet weet wat je doet, niet weet waarom je het doet en je rapportages (metingen) ook niet kloppen, is dus verre van overdreven. Waar kunnen we verbeteren?

We zullen daarvoor juist uit de wereld van de geestelijke gezondheidszorg moeten stappen. Hoewel bijna 7.000 publicaties over ACT heel indrukwekkend klinken, verbleken die bij de ruim 300.000 publicaties over bijvoorbeeld de zelfdeterminatietheorie. Als het gaat om moraalpsychologie is 7.000 ongeveer de jaarlijkse bijdrage. Dat is belangrijk, omdat het raar is om mensen te behandelen met moreel trauma, zonder thuis te zijn in moraalpsychologie, en toch is dat de realiteit bij therapeuten. Zowel zelfdeterminatie als moraliteit hebben heel duidelijk effect op het welbevinden van mensen. Dat geldt ook voor het veld van persoonlijke waarden, eveneens met duizenden publicaties.

Als het gaat om het leven in het moment, is er niets meer in het moment dan de belichaming, het gevoel. Het is de reden voor de bodyscan in ACT. Dat is duidelijk te koppelen aan interoceptie, een explosief groeiend onderzoeksveld vanuit het voorspellende brein. Wat ze allemaal delen is dat ze waarde hechten aan goed gedefinieerde constructen, goede meetinstrumenten, consistente uitkomsten in observaties en experimenten. Ook is er een duidelijke meerlaagse opbouw, waarvan duidelijk is welke laag in welke mate bijdraagt aan de theorie. Het belangrijkste nog is dat wetenschappelijke theorie uitkomsten voorspelt in situaties die je nog nooit eerder hebt meegemaakt.

Het gaat niet altijd om meer voelen, maar om nauwkeuriger voelen. Soms ontstaan heftige negatieve emoties door onnauwkeurigheid in het systeem. Dan gaat het niet om zonder oordeel accepteren, maar concreet trainen zoals je kunt leren in onze los te volgen module Emotieregulatie.

Psychologische basisbehoeften

Baumeister en Leary formaliseerden de eerste set van regels waaraan een psychologische basisbehoefte moet voldoen, en dit vormt ook de basis van de zelfdeterminatietheorie (ZDT). Dit is een wetenschappelijke theorie die begon als een motivatietheorie, maar zo uitgebreid is geworden dat het nu een raamwerk vormt voor de sociale psychologie en het menselijk welbevinden. Binnen de ZDT is er consensus over drie psychologische basisbehoeften (PBB), en er zijn verschillende kandidaten om toegevoegd te worden, waaronder een van Chivo, namelijk rechtvaardigheid.

Het concept van basisbehoeften bestaat al heel lang, maar de psychologische basisbehoefte heeft een beperktere geschiedenis. Dit concept begint nu ook zijn weg te vinden in de gezondheidszorg. Schematherapie, bijvoorbeeld, heeft een vergelijkbaar wankele basis als ACT. Het veronderstelde 5-domeinenmodel van Young bleek bijvoorbeeld helemaal nooit empirisch getoetst te zijn. Na analyse en herziening zijn er nu 4 domeinen overgebleven en 14 tot 18 positieve schema’s (Hoffart A et al 2005). Elk van deze domeinen is nu gekoppeld aan een basisbehoefte, en de drie basisbehoeften van de ZDT komen ook terug in de eerste twee domeinen. Domeinen drie en vier zouden wel eens het beste kunnen passen bij onze eigen kandidaat, rechtvaardigheid. Het is overduidelijk dat het idee van psychologische basisbehoeften als onderdeel van welbevinden steeds meer erkenning krijgt.

Deze drie PBB’s, genaamd autonomie, binding en competentie, zijn ook gemeten tijdens een validatieproces van de vragenlijst over psychologische flexibiliteit (Kashdan et al. 2020). Tot verbazing van de auteurs bleken deze PBB’s nagenoeg perfect te correleren met psychologische flexibiliteit (PF). Als de PBB’s laag scoorden, was er weinig flexibiliteit. Als deze PBB’s hoog scoorden, was er veel PF. Hoewel de auteurs verrast waren, blijkt dat er een duidelijke basis is binnen de ZDT. Rond de eeuwwisseling betoogden onderzoekers dat zelfbeschikking de weerbaarheid en veerkracht verhoogt (Ryan R, Deci EL 2000). Dit is sindsdien veelvuldig aangetoond. Ze toonden ook dat een van de psychologische basisbehoeften betrekking heeft op het maken van eigen keuzes in overeenstemming met de eigen waarden. Met andere woorden, het proces van waarden en eigenlijk ook psychologische flexibiliteit komt grotendeels overeen met autonomie in de zelfdeterminatietheorie. Deze bevinding heeft belangrijke implicaties, omdat de solide basis van de zelfdeterminatietheorie meteen ook aanwijzingen biedt voor verbeteringen of aanvullingen op ACT. Wij gaan deze direct koppelen aan de HEXALFEX processen.

1. Defusie, acceptatie en Hier-en-Nu (processen 1, 2 en 3)

We weten dat mindfulness de mentale staat kan vertragen, waardoor we minder op de automatische piloot handelen. Dit helpt bij het herstellen van welzijn. We weten echter ook dat mindfulness geen toegevoegde waarde biedt als de PBB’s zijn vervuld (Neufeld A et al. 2020). Dit geldt ook voor zelfcompassie, een concept dat vaak in één adem wordt genoemd met acceptatie (Wouters-Soomers L et al. 2022). Wat betreft defusie zien we dat mindfulness een rol speelt, maar nog belangrijker is dat het draait om autonome emotieregulatie. Emotieregulatie gaat vaak over het onderdrukken van emoties, maar autonome emotieregulatie gaat over begrijpen wat emoties betekenen en wat je ermee wilt doen. In dit laatste aspect zien we een afwijking van ACT. Het draait niet om het zonder oordeel waarnemen, maar om integratie (Benita M 2019). Met deze koppeling aan de ZDT zien we dat processen 1 tot en met 3 al grotendeels kunnen worden ingevuld en uitgebreid.

2. Hier-en-Nu en Zelf-als-context (processen 2 en 3)

Wat betreft het Hier-en-Nu valt echter nog wel wat te zeggen. Meer voelen en deze gevoelens ook kunnen ondergaan dragen bij aan weerbaarheid. Die weerbaarheid wordt grotendeels geleverd door het vervullen van de psychologische basisbehoeften. Wat echter vaak over het hoofd wordt gezien, is dat veel voelen niet per se betekent dat men ook nauwkeurig voelt. Wat als veel voelen vooral onnauwkeurig voelen is? Blijkt namelijk dat we niet allemaal even nauwkeurig kunnen voelen, en deze onnauwkeurigheid is consistent gecorreleerd met een hogere intensiteit van chronische pijn (Die Lernia D et al. 2016). Ook wordt onnauwkeurigheid waargenomen bij mensen met obesitas in vergelijking met mensen met een normaal gewicht (Robinson E et al. 2021).

Het is niet voldoende om alleen maar te voelen en onaangename gevoelens slechts te ondergaan. Je kunt daadwerkelijk de nauwkeurigheid van je waarneming hertrainen. Dit heeft te maken met interoceptie, ook wel (ten onrechte) het “achtste zintuig” genoemd. Interoceptie is veel meer dan dat. Interoceptie is een compleet systeem waarin informatie over lichaamsprocessen wordt verzameld, geïntegreerd en geïnterpreteerd. Als die interpretatie leidt tot enige urgentie, ervaren we dat als gevoel. Dit maakt ons bewust zonder dat we daar gedachten bij hebben. Het zou moeten leiden tot actie, maar wat als die interpretatie onjuist is? Of als meer of minder urgentie wordt geïnterpreteerd? Dan heeft dat effect op de intensiteit van gevoelens, zowel pijn als emoties. Hiermee wordt niet beweerd dat pijn hetzelfde is als emotie, maar wel dat ze uiteindelijk overlappen in het dynamische netwerk van interoceptie. We moeten meer doen dan alleen voelen en bewust worden; we moeten ook sturen en trainen. Interoceptie is de toekomst van lichaamsbewustzijnstraining.

3. Waarden en Toegewijde actie (processen 5-6)

Onderzoek naar waarden vindt al decennia plaats, en er zijn verschillende systemen zoals culturele waarden zoals het World Values Survey, Hofstee en Schwartz. Waarden geven ons richting, maar belangrijker nog is dat we onze identiteit eraan ontlenen. We herkennen onszelf vaker in onze waarden dan in onze persoonlijkheid (Roccas S et al. 2014). Waarden zijn cognitieve representaties van onze innerlijke drijfveren. Er is veel kritiek op ACT als het gaat om ‘waardeverduidelijking’. Met andere woorden, het is voor de cliënt vaak onduidelijk wat waarden zijn en hoe deze concreet kunnen worden gemaakt. Het is ook belangrijk om ze te scheiden van basisbehoeften, omdat we namelijk allemaal dezelfde basisbehoeften hebben, maar niet allemaal dezelfde waarden delen.

We willen allemaal aardig zijn voor anderen. We willen aardig gevonden worden, en dit is een aspect van de basisbehoefte ‘binding’. Hieruit kan voortvloeien dat je een gevoel hebt voor liefdadigheid. Als sociale rechtvaardigheid een belangrijke waarde voor je is, ligt helpen meer voor de hand dan wanneer je gericht bent op presteren. Bij presteren ben je juist bezig om het verschil te benadrukken in plaats van de gelijkwaardigheid. Toch kunnen beide perspectieven betrokken zijn bij liefdadigheid. Bij sociale rechtvaardigheid wil je feitelijk iedereen helpen, en in de praktijk help je vooral de mensen die de meeste of juist acute hulp nodig hebben. Iemand die presteren als waarde heeft, kiest er echter voor om zijn geld en tijd te optimaliseren. Waarom zou je één persoon helpen met bijvoorbeeld duizend euro als je met datzelfde bedrag tien mensen kunt helpen? Dat wordt effectief altruïsme genoemd. De behoeften zijn hetzelfde, het doel ook, maar de weg ernaartoe verschilt, evenals de uitkomst. Deze weg wordt bepaald door je waarden.

Nog interessanter is dat waarden niet gelijk zijn aan morele waarden. Zowel de ZDT als ACT, maar ook de positieve psychologie, flirten met moraliteit. Vaak omarmen ze de eudaimonievisie van Aristoteles zonder deze concreet in te vullen, behalve de Values in Action (VIA) van de positieve psychologie. Er is geen twijfel over mogelijk dat moraliteit invloed heeft op welbevinden. Daarom werkt Chivo actief aan het formaliseren en integreren van rechtvaardigheid als basisbehoefte binnen de BPNT, wat een langdurig proces is vanwege de hoge standaard binnen de ZDT. Voor een onderbouwing verwijzen we graag naar onze whitepaper, maar het kennisgebied over rechtvaardigheid gaat diep. Toch is het duidelijk dat het in de kern draait om eerlijk delen. Dat is contextgevoelig, omdat eerlijk delen tussen ouder en kind anders is dan tussen broer en zus, of winkelpersoneel en klant. Het zijn ongeschreven regels die geschonden bijdragen aan morele verwonding. Het in reine komen met deze morele verwonding kan een onderdeel zijn van het helingsproces. Men kan hier oneindig in verdiepen, maar je kunt het ook eenvoudig houden. Het is namelijk belangrijk om cliënten te ondersteunen bij hun waarden en doelen. Als ze doelen nastreven op basis van hun waarden, kun je altijd de vraag stellen: is dit rechtvaardig? Dit biedt cliënten een leidraad om betere keuzes te maken en legt zo de basis voor een morele code om naar te leven.

Dit vormt de basis voor toegewijde actie. Het volgen van waarden wordt niet uitgebreid besproken binnen de ZDT, maar maakt wel een integraal onderdeel uit van het motivatiecontinuüm van de ZDT. Hoe meer je leeft volgens je echte waarden, hoe autonomer je wordt. Dit leidt tot authentiekere keuzes en, zoals in de ZDT is vastgesteld, maakt je weerbaarder tegen negatieve gedachten en gevoelens (Hodgins HS 2010).

Dexter en de morele code

Dexter, de bekende TV seriemoordernaar kon geen empathie voelen, maar volgde een gedragscode waarmee hij zijn driften onder controle kreeg, zodat hij niet opgepakt zou worden. Hij leefde volgens zijn waarden en combineerde dat met toegewijde actie door volop te moorden. 

Casus

Wij hebben talloze casussen van aanhoudende lichamelijk klachten (ALK) die tijdens re-integratie nog niet werk-fit zijn, maar wel uitstromen bij de huidige werkgever. Naast het zoeken van een nieuwe baan moeten we werken aan symptoommodicatie.

Zo was er een casus van een man die pijn en vermoeidheid, maar niet gediagnosticeerd werd met burnout. Hij had de klachten namelijk thuis opgelopen gedurende zijn ziekteverzuim door een ongeval. De symptomen leken wel op burnout volgens de bedrijfsarts, maar het was niet werkgerelateerd.

Vitaliteitskundigen werken niet zozeer met burnout, omdat de criteria daarvan onwetenschappelijk zijn, maar wel met (werkgerelateerde) depressie. De klachten werden toegeschreven aan ‘nutteloos’ voelen door het ongeval. Er was ook nog pijn, terwijl er lichamelijk voldoende heling had plaatsgevonden. De client scoorde laag op de psychologische basisbehoeften en bleek ook de pijnlocatie niet goed te kunnen duiden. Na een korte aanraking op de rug, bleek de man niet in staat te zijn om goed aan te wijzen waar hij nu aangeraakt was. Daarnaast voelde hij weinig emotie, maar als hij het voelde was het heftig. Uit de anamnese bleek ook dat dit al voor het ongeluk zo was.

Er zijn verschillende problemen.

1. Onduidelijke chronische pijn
2. Depressie-achtige symptomen
3. Gefrustreerde basisbehoeften

Bij dit soort pijn is er vaak sprake van ruimtelijke ervaringsproblemen (Zomarono AM 2015). Het aanraken van de rug met een pen en vervolgens de patiënt vragen om die plek te lokaliseren, gaat vaak gepaard met afwijkingen. Ze kunnen de plek niet met hun vinger vinden. Deze afwijkingen kunnen het gevolg zijn van verhoogde immunologische activiteit, waardoor er sensitisatie optreedt. Depressie draagt vaak bij aan sensitisatie (Ishak MW 2018). Deze immunologische activiteit kan deels worden veroorzaakt door gefrustreerde psychologische basisbehoeften (Bartholomew KJ et al. 2011). Het daadwerkelijk helpen lerne lokaliseren van deze plek draagt bij aan meer nauwkeurigheid en leidt ook tot minder symptomen. Dit doen vitaliteitskundigen ook met emotie door affect labeling en autonome emotieregulatie. Technieken die zich niet gemakkelijk laten beschrijven in een nieuwsbrief.

Daarnaast werd er gewerkt aan de psychologische basisbehoeften en slaap. Het bleek dat de man het lastig vond om contact te maken. Hij kreeg een training in contact maken, zowel oogcontact, als we rapport maken. De psychologsche basisbehoeften werden verbeterd en dat leidde tot meer eigenwaarde, meer energie en welbevinden. Alle symptomen begonnen te verlichten, voldoende om te kunnen solliciteren.

 

Conclusie

Door de processen van ACT langs bestaande solide wetenschappelijke theorieen te leggen, ontstaat er een betere onderbouwing, maar ook meer cohesie tussen de onderdelen. ACT zou aanzienlijk verbeteren als men deze theorieen zou bestuderen en op zou lijnen met de processen van ACT. De interventies zouden gerichter ingezet kunnen worden en de effecten zouden elkaar versterken in plaats van elkaar in de weg zitten. Het effect noemt men misschien psychologische flexibiliteit, maar is feitelijk weerbaarheid door autonomie.

Inschrijven nieuwsbrief #35

Schrijf je in voor één of beide nieuwsbrieven

Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit en/of leefstijl. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun onderaan de nieuwsbrief met een paar klikken uitschrijven.


Meer lezen uit deze categorie 'Vitaliteit' :

Introductie Chivo kompas

Introductie Chivo kompas

Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.  Het Chivo kompas Het kompas is opgebouwd uit vier...

Bestaat voedselverslaving?

Bestaat voedselverslaving?

In een recente wetenschappelijke publicatie komt men tot de conclusie dat er weinig tot geen bewijs is voor de gehypte voedselverslaving (Hebebranda J 2014). Het veronderstelde fenomeen is daarnaast slecht begrepen, aangezien men geen onderscheid maakt tussen de...

Zijn familieopstellingen effectief?

Zijn familieopstellingen effectief?

Familie-opstellingen zijn populair onder coaches en therapeuten. Het is een therapeutische sessie waarbij een deelnemer een vraagstuk inbrengt waar hij of zij helderheid over wil krijgen. Voor de hoofdrolspelers in dat vraagstuk, vaak familieleden van degene die het...

Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

Recente artikelen (kennisbank) uit overige categorieën:

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens...

Introductie Chivo kompas

Introductie Chivo kompas

Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.  Het Chivo kompas Het kompas is opgebouwd uit vier...

Connect community, welkom!

Connect community, welkom!

Chivo heeft altijd actief geïnteracteerd met (aspirant)professionals, omdat kennis delen en verantwoording afleggen voor claims behoren tot de kernwaarden. We zullen dit blijven voortzetten en gaan dat doen op ons nieuwe communityplatform genaamd Connect, dat volledig...

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

  • De afbeelding van de reactie van Gijs Jansen is zonder toestemming geplaatst, maar heeft nieuwswaarde en is om journalistieke redenen geplaatst, hetgeen binnen de AVG regels past. Er is wel van te voren contact over gezocht door Chi L. Chiu, maar toen bleek dat Gijs Jansen de connectie had geblokkeerd. Jansen heeft na publicatie wel via email bezwaar gemaakt, waarop wij dit hebben toegelicht. 

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)
Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens meegekeken, maar de invulling blijkt doorgaans oppervlakkig en ontoereikend te zijn. Dit komt doordat men uitgaat van een onvolledig en weinig levensvatbaar mensbeeld. In deze editie van VisieVitaal willen we niet alleen doordringen tot de kern van het probleem, maar willen we ook het gevoel van urgentie verhogen.

Bestaanszekerheid, misschien moet je iets hoger mikken!

Hoewel het aantal mensen in Nederland dat rond de armoedegrens leeft al jaren wordt geschat op ongeveer één miljoen, heeft de pandemie, net als vele andere problemen, dit uitvergroot. De daaropvolgende inflatie als gevolg van wereldwijde lockdowns en daarbovenop de oorlog in Oekraïne heeft ook de middeninkomens getroffen. Dit maakt het plotseling urgent, aangezien arme mensen nauwelijks stemmen. Het heeft het noodzakelijke bewustzijn en draagvlak gecreëerd voor deze sociale problematiek, maar richt zich vooral op de biologische basisbehoeften, en dat is ontoereikend.

In het boek ‘Misschien moet je iets lager mikken‘ vertelt socioloog Milio van de Kamp zijn eigen verhaal over armoede en kansenongelijkheid. Het illustreert niet alleen de gevolgen van schulden, maar ook hoe zijn waardigheid regelmatig werd aangetast. Thuis waren ze afgesloten door het energiebedrijf en de buurman had hen geholpen met een stekkerblok om wat stroom te krijgen. Zo valt te lezen dat Milio voor het eerst bezoek kreeg van een meisje, een collega.

Ik had de tweedehands televisie van mijn vader naar beneden gesleept en had alle stekkers uit het stekkerblok gebruikt om de illusie te wekken dat ik in een normaal huis woonde.

Milio van der Kamp

Uit: "Misschien moet je iets lager mikken"

Dit is een van de vele voorbeelden van de psychologische obstakels die men moet overwinnen om sociaal geaccepteerd te worden. De poging om normaal sociaal contact te hebben brengt een risico met zich mee, en dit risico kan ernstige gevolgen hebben, gezien het feit dat volgens TNO ongeveer een half miljoen mensen op het werk gepest worden. Zij schatten dat het ziekteverzuim en productiviteitsverlies als gevolg van pesten een kostenpost van 900 miljoen euro per jaar met zich meebrengen. Natuurlijk zijn deze pesterijen niet alleen gebaseerd op het stigmatiseren van armoede, maar ze laten wel zien waarom we verder moeten kijken dan alleen de biologische basisbehoeften. Er zullen meer citaten uit het boek van Milio van de Kamp (MvdK) volgen, omdat ze zo treffend beschrijven waarom bestaanszekerheid slechts een oppervlakkige oplossing is voor het probleem.

Waar middenklassenkinderen in dure wijken wekenlang klaargestoomd werden met allerlei bijlessen, had ik nooit het belang van de Cito-toets meegekregen en was ik onvoorbereid aan de toetsweek begonnen. Zittend achter mijn tafeltje in de klas wilde ik vooral snel klaar zijn en vulde ik op elke toetsvraag het eerste antwoord in dat me te binnen schoot. Niemand had mij ooit verteld dat dit een van de belangrijkste momenten in de schoolcarrière van een kind is. Althans, de leerkracht probeerde het ons vast te vertellen, maar ik had nooit geleerd om naar de toekomst te kijken.

Milio van der Kamp

Uit: "Misschien moet je iets lager mikken"

Boek Cover: Misschien moet je iets lager mikken

Het lezen van het boek ‘Misschien moet je lager mikken‘ van Milio van de Kamp was als een achtbaan van emoties. Het ging van verdriet tot boosheid, met momenten waarop je even in het luchtledige leek te zweven, gevolgd door diepe gevoelens in je onderbuik wanneer je de ontroerende passages las over de liefde van zijn moeder en vriendin. Zonder afbreuk te doen aan zijn doorzettingsvermogen en talent, rijst de vraag of hij het ooit zonder die liefde had gered.

De voortdurende nadruk op een minimumniveau van HBO heeft geleid tot een aanzienlijke toename van HBO- en WO-studenten. Dit wordt beschouwd als een succes, maar het heeft ook de sociale kloof vergroot. Diegenen die het niet halen, blijven aanzienlijk achter. Als diploma’s lager dan HBO niet meer als waardevol worden beschouwd, neemt de motivatie af. Het aantal mensen dat hun middelbare school niet afmaakt en dus geen startkwalificatie behaalt, stijgt al jaren, en in gezinnen met een lage sociaaleconomische status (SES) is die kans twee keer zo groot. Vooral MBO-studenten worden hierdoor getroffen, waarvan er afgelopen jaar 30.000 zonder diploma zijn gestopt. Dit veroorzaakt een kettingreactie van problemen. Ze raken eerder werkloos, maken meer gebruik van zorg en uitkeringen, en belanden bovengemiddeld vaak in de criminaliteit. Het wordt ook moeilijker om MBO-vacatures in te vullen, zoals in de zorg, techniek en logistiek. Als marktwerking effectief zou zijn, zouden de salarissen daar aanzienlijk stijgen, maar de harde realiteit is dat marktwerking vooral voordelig is voor mensen die al kansrijk zijn.

Subjectieve sociale status

De Europese grondwet vermeldt in artikel II-61 dat waardigheid onschendbaar is en beschermd dient te worden. Dit betekent dat elk mens waarde heeft simpelweg omdat hij of zij lid is van de menselijke gemeenschap. Niet alleen hebben mensen waarde, maar alle mensen zijn ook gelijkwaardig. Met deze verankering in de grondwet wordt bijvoorbeeld slavernij uitgebannen, omdat dit in strijd is met het principe van gelijkwaardigheid. Iedereen is dus van gelijke waarde. Maar wat gebeurt er als je je niet zo voelt of als je zo behandeld wordt?

Gemotiveerd begon ik aan mijn tweede jaar. Ik kwam in een nieuwe klas, had nieuwe docenten en was klaar om met een schone lei te beginnen. In de eerste week merkte ik echter al dat zoiets als een schone lei niet bestond. Nagenoeg alle docenten zuchtten wanneer ze mijn naam op de presentielijst zagen, hoewel de meesten van hen me nog nooit eerder hadden gezien. Ze zuchtten alsof ik garant stond voor problemen.

Milio van de Kamp

Uit "Misschien moet je iets lager mikken"

De sociometertheorie gaat uit van het idee dat de ervaring van sociale acceptatie en afwijzing geïnternaliseerd wordt als een representatie van iemands waarde binnen een groep. Er is observationeel en experimenteel bewijs dat aantoont dat de eigenwaarde van een persoon op zowel korte als lange termijn sterk afhangt van hoe iemand behandeld wordt. Dit betekent dat we onbewust en voortdurend aan het scannen zijn waar onze plaats is op verschillende niveaus, zoals:

  1. Macroniveau, bijvoorbeeld binnen gemeenschappen.
  2. Instrumentele coalities, zoals teams en commissies.
  3. Romantische relaties.
  4. Familierelaties.
  5. Vriendschappen.

Het is daarom niet voldoende om alleen naar de sociaaleconomische status, zoals opleiding, beroep en inkomen, te kijken. Het is namelijk heel goed mogelijk dat iemand zich, ondanks dezelfde SES-criteria, toch aanzienlijk lager in de rangorde plaatst. Dit fenomeen staat bekend als subjectieve sociale status en is cruciaal voor het welzijn van mensen.

Ik was moe van alles en iedereen. Moe van de ruzies thuis tussen mijn ouders en de conflicten tussen mijn vader en mij. Moe van de conflicten met andere leerlingen, leraren, afdelingscoördinatoren en directieleden. Moe van het voorliegen van mijn vrienden en doen alsof ik nog op het vmbo-t zat.

Die zomer voelde ik me als een leeggelopen ballon. Als een nutteloos stuk plastic zweefde ik door de dagen heen. In die periode kreeg ik voor het eerst te maken met een depressie, al wist ik toen nog niet wat dat was. Ik had moeite met uit bed komen en kon nergens meer plezier uit halen, zelfs niet uit sporten. Als ik een slogan had moeten bedenken die zomer, dan zou het ‘waarom zou ik?’ zijn geweest.

Mijn toekomst leek op dat moment onvermijdelijk, de intergenerationele reeks van armoede binnen mijn familie zou voortgezet worden en ik zou niet de krab zijn die uit de bak klom.

Milio van de Kamp

Uit: "Misschien moet je iets lager mikken"

Van de Kamp is een jonge man die van sporten houdt, maar heel duidelijk symptomen van depressie beschrijft door conflicten, door hoe hij behandeld wordt, maar ook hoe hij zijn eigen subjectieve sociale status (SSS) ervaart. Het begrip subjectieve sociale status, ook wel bekend in de literatuur als subjectieve SES, is goed terug te vinden in de literatuur. De befaamde Whitehall studie II, een doorlopende gezondheidsmonitoring van Britse werknemers, is een goed voorbeeld waarin de SSS als onafhankelijke factor correleert met gezondheidsproblemen. Twintig jaar later zien we bijvoorbeeld een publicatie opduiken waarin de SSS in een longitudinale studie wordt gecorreleerd met laaggradige ontstekingen. De samenhang tussen deze ontstekingen en depressie is al heel vaak gevonden. Het chronische karakter van deze sluimerende immuunactiviteit zou mogelijk leiden tot schade. Ook is experimenteel een dosis-responsrelatie gevonden tussen SSS en een ontstekingsreactie op een sociale stressor. De niet te bewijzen evolutionaire verklaring is dat het immuunsysteem gevoelig wordt als de sociale status daalt, omdat de kans op een uitsluiting of fysiek geweld toeneemt.

Hoe lager de subjectieve sociale status, hoe sterker de inflammatoire reactie op een sociale stressor

Op de horizontale as zie je de subjectieve sociale status uitgedrukt van 1 tot 10. Blootstelling aan een sociale stressor correleert omgekeerd met de productie van interleukine-6, een immuunreactie. Hoe hoger de SSS, hoe lager de immuunrespons (Muscatell KA et al 2016).

Het is van groot belang om te begrijpen dat armoede niet hetzelfde is als een lage subjectieve sociale status. Sterker nog, een lage sociaaleconomische status (SES) is ook niet per definitie gelijk aan een lage SSS (Sociale Status Score). Je kunt een beroep hebben met maatschappelijk aanzien in Nederland en toch een lage sociale status ervaren, vooral als de rest van je werkomgeving voornamelijk bestaat uit mensen met hogere academische graden. Dit effect kan versterkt worden als je ook minderwaardig behandeld wordt. Met de sociometertheorie groeien psychologische constructen als eigenwaarde en subjectieve sociale status naar elkaar toe. Er zijn echter ook verschillen, die buiten de scope van deze nieuwsbrief vallen.

Subjectieve sociale status heeft niet alleen invloed op gezondheidsindicatoren, maar ook op motivatie. In een longitudinaal onderzoek werden nieuwe studenten van een Chinese universiteit gescreend op de sociaal-economische status van hun familie, subjectieve sociale status en de mate waarin ze gericht waren op prestatie. Een lage SES leidde doorgaans tot een hogere prestatiegerichtheid dan een hoge familie SES. Over het algemeen daalde de prestatiegerichtheid in de loop van de tijd, en dit werd voornamelijk bemiddeld door de subjectieve sociale status. De prestatiegerichtheid daalde samen met de SSS. Dit is onafhankelijk van de objectieve familie SES. De SSS heeft invloed op motivatie en zou mogelijk de uitval binnen het MBO kunnen verklaren.

 

Hoe je mensen kunt helpen met het stellen en behalen van doelen, kun je leren in onze module Veranderkunde, die deel uitmaakt van de opleiding tot Vitaliteitskundige. In deze module leer je niet alleen alles over motivatie, maar ook hoe je hun (en jouw) eigen effectiviteit kunt vergroten, hoe je om kunt gaan met met, en zoals uit het voorbeeld blijkt, ook nieuwe gesprekstechnieken die gebaseerd zijn op wetenschappelijke theorie. Deze vaardigheden zijn van toegevoegde waarde voor elk beroep waar menselijke motivatie een rol speelt.

Casus opwaarts complimenteren
Het gevoel van ongelijkwaardigheid kan mogelijk invloed hebben op motivatie en gezondheidsindicatoren. Als vitaliteitskundigen streven we daarom ernaar om actief de subjectieve sociale status (SSS) te verhogen in onze communicatie. Daarom hebben we onze eigen gesprekstechnieken ontwikkeld, omdat de bestaande technieken, zoals motiverende gespreksvoering, dat niet doen en bovendien niet gebaseerd zijn op wetenschappelijke theorie, zoals je hier kunt lezen.

In onze eigen gesprekstechnieken maken we gebruik van positieve bekrachtiging door middel van opwaarts complimenteren. Hierbij zoeken we naar positieve eigenschappen of gewenst gedrag bij de cliënt waarop we ons compliment baseren. Dit betreft gedrag dat door een minderheid van onze cliënten wordt vertoond. We beginnen met oprechte belangstelling:

Dat is interessant. Kun je me vertellen hoe je dit doet? Komt dit vaker voor?

Het interessante is dat wanneer de cliënt voorbeelden geeft in reactie op deze vraag, de cliënt eigenlijk bezig is met zelfcomplimenteren. Vervolgens sluiten we als volgt af:

Ik vind het in ieder geval opmerkelijk. Ik wou dat al mijn cliënten dit deden.

Het positieve gedrag wordt vergeleken met het gedrag van de rest en wordt geduid als een voorbeeld voor anderen. Op deze manier wordt de sociale status verhoogd. En wellicht ten overvloede, alles is oprecht gemeend, maar ook onderbouwd en gericht op een specifiek psychologisch construct.

In een beperkt aantal onderzoeken is ook gerapporteerd dat ongeveer driekwart van de populatie met een lage objectieve SES ook een lage SSS ervaart, terwijl een kwart van de mensen met een hoge SES dat eveneens ervaart. Armoede is geen synoniem voor een lage SSS, maar het vergroot wel het risico op een lage subjectieve sociale status. Dit wordt ook bevestigd in het rapport ‘Eigentijdse Ongelijkheid‘ van het Sociaal en Cultureel Planbureau, waarin wordt erkend dat er sprake is van een klassenmaatschappij. De onderste drie klassen geven aan dat de overheid te weinig voor hen doet, wat samen een derde van de bevolking beslaat. Ruim 15 procent beoordeelt hun eigen SSS als duidelijk onvoldoende. Voor deze groep is gelijkwaardigheid ver te zoeken, en het is tevens de groep die het minst vaak gaat stemmen.

Links en rechts hadden voor mij geen betekenis, omdat de politiek er niet is voor de mensen in mijn wereld. Mijn ouders stemden al jaren niet meer, in hun ogen waren alle politici hetzelfde. Ze hadden geen enkel vertrouwen in het systeem, en gezien onze geschiedenis kon ik ze dat ook niet verwijten.

Milio van de Kamp

Uit: "Misschien moet je iets lager mikken"

De zeven klassen uit het SCP rapport 'Eigen Eigentijds ongelijkheid".

In deze infographic van het SCP over Eigentijdse Ongelijkheid is alles overzichtelijk samengebracht. De verticale as loopt van klasse 1 (werkende bovenlaag) tot en met klasse 7 (Precariaat). De horizontale as, aangeduid met de letters A tot en met H, geeft de SSS (Sociale Status Score) weer in kolom B, het vertrouwen in de overheid in kolom F en het percentage dat niet gaat stemmen in kolom H.

Wat is waardigheid?

Hoewel de Europese grondwet spreekt van waardigheid als rechtsfilosofisch construct is er geen onderliggende wetenschappelijke basis. Die basis kan echter gefundeerd worden in hoe men waarde uitdrukt, namelijk in basisbehoeften. Het recht op basisbehoeften betekent niet dat iedereen recht heeft op hetzelfde. Een groot persoon heeft meer voeding nodig om in de eigen levensbehoefte te voorzien dan een klein persoon en daarom ook recht op meer. Daarnaast is er nog steeds ruimte voor merite, maar wel bovenop de basisbehoeften. Bestaanszekerheid is heel duidelijk verweven met basisbehoeften, maar vooral de biologische basisbehoeften. Warmte, eten, kleiding en elektriciteit. Het is inderdaad onvoorstelbaar dat een rijk land als Nederland niet eens hierin kan voorzien.

Toch betogen we dat het onvoldoende is. Er zijn ook psychologische basisbehoeften en ze zijn net zo belangrijk als de biologische basisbehoeften. Het gaat dus niet om wat je wilt, maar wat elk mens nodig heeft. De term psychologische basisbehoefte betekent dat deze behoefte cross-cultureel is gevonden en net zoals cruciaal voor welbevinden zijn als voedsel of zuurstof. Het gaat dus niet om wat men wilt, maar wat elk mens nodig heeft.

Om de invloed van psychologische basisbehoeften op welzijn te begrijpen, hebben onderzoekers recentelijk gegevens geanalyseerd van de European Social Survey in 27 Europese landen (n = 48,550) met structurele vergelijkingsmodellen die hen in staat stelden om vergelijkbare indicatoren voor de verschillende landen te verkrijgen. Zowel in heel Europa als binnen elk van de 27 landen waren de psychologische basisbehoeften – zowel wanneer ze afzonderlijk werden onderzocht als wanneer ze samen werden onderzocht – sterk gerelateerd aan belangrijke welzijnsindicatoren (geluk, levenstevredenheid en betekenis in het leven) en een belangrijke indicator van slecht welzijn (symptomen van depressie), zelfs na correctie voor demografische factoren en sociaaleconomische positie. Bovendien verklaarden de psychologische basisbehoeften aanzienlijk en soms volledig de effecten van sociaaleconomische positie op welzijn. Het bevestigt de cruciale rol van psychologische markers als het gaat om welzijn.

Grafiek waarin je kunt zien hoe inkomen als factor bij depressie wegvalt als je corrigeert op psychologische basisbehoeften

In de grafiek zie je dat als je het inkomen (blauwe stippen) corrigeert voor de mate waarin psychologische basisbehoeften (groene stippen) worden bevredigd, het effect van inkomen in alle 27 landen rond de nullijn blijft cirkelen. Het wordt volledig geneutraliseerd door de psychologische basisbehoeften die overtuigend omgekeerd correleren met depressie (Martela F et al 2022, bewerking Chivo).

Men kan pas van waardigheid spreken wanneer de biologische en psychologische basisbehoeften vervuld kunnen worden, oftewel het minimale wat iemand nodig heeft. Daarbovenop kan men streven naar individuele bevrediging. Er bestaat een verschil tussen 2.000 kcal aan astronautenvoer en 2.000 kcal aan voedsel dat je daadwerkelijk lekker vindt. In het eerste geval is aan de basisbehoefte aan calorieën voldaan, terwijl in het tweede geval bevrediging optreedt. In dit laatste geval draait het om ‘merite’, een morele behoefte die eveneens cross-cultureel is gevonden. De rol van de overheid zou moeten zijn om instrumenteel bij te dragen aan het vervullen van de basisbehoeften en daarnaast de individuele bevrediging van deze basisbehoeften te stimuleren en zelfs te faciliteren.

 

Bestaanszekerheid gaat veel verder dan alleen maar armoede bestrijden. Dat is namelijk sterk gericht op biologische basisbehoeften, maar het is onvoldoende. Er is ook heel duidelijk een psychosociale zijde van het probleem. Dat probleem wordt slechts oppervlakkig geadresseerd, aangezien het namelijk vooral draait om financiele stress. Ook Pharos, het zeer gewaardeerde expertisecentrum armoede, bespreekt feitelijk alleen maar de gevolgen van financiele stress. Het doet geen recht aan het mens zijn. Het is niet een kwestie van leven of overleven. Als men tekort heeft aan basisbehoeften dan is men bezig met overleven. Als men vervuld zijn, dan kan men leven, maar mensen willen ontwikkelen. Het is een psychologische basisbehoefte die meesterschap heet en over de hele wereld is gevonden. Als een mens daartoe de kans krijgt, dan zal van leven naar een waardig leven gaan. Dit vereist zoveel meer dan het verbinden van de zorg en het sociaal domein met een loketfunctie, waarbij men. Het vereist een compleet nieuw mensbeeld, zo hebben we beschreven in onze whitepaper.

Schermafdruk commentaar linkedin
Chivo vitaliteitskompas

Psychomarkers

De focus op  de biologische basisbehoeften heeft biomedische voorspellers opgeleverd, die men biomarkers noemt. Bekende biomarkers zijn cholesterol, bloeddruk en bloedglucose. Ze vertellen iets over de huidige staat van zijn en voorspellen eventueel onheil in de toekomst. Daarmee heeft men sturingsparameters. We vonden dat we daarom een psychologisch equivalent nodig hebben van deze biomarkers en wij noemen ze psychomarkers. Ze geven de huidige staat weer van onze psychologische basisbehoeften. Wij hebben ze in een venndiagram geplaatst en het gaat om:

  1. Jezelf kunnen zijn (autonomie)
  2. Samen kunnen zijn (binding)
  3. Samen kunnen ontwikkelen (rechtvaardigheid)*
  4. Jezelf kunnen ontwikkelen (competentie)

Het overlap van de psychomarkers verwijst naar een thema van interventies die bijdragen aan het verbeteren van die psychomarkers. Autonomie, binding en competentie zijn geformaliseerd als psychologische basisbehoeften. Rechtvaardigheid* is een kandidaat van Chivo die we willen invouwen in de psychologische basisbehoeftentheorie (BPNT) en hebben dan ook al formele stappen ondernomen. De literatuur is echter al zoveel bezaaid met observationeel en experimenteel bewijs dat wij het opnemen als psychomarker verantwoord achten. Dit psychomarker model gebruiken we als meetinstrument bij werknemers, leidinggevenden, leerlingen, maar ook in het sociaal domein en re-integratie. Het vertelt ons de status en het voorspelt zowel geluk als depressie.

Uw zoon heeft een telefoon gestolen, maar wil het niet toegeven,’ beweerde de afdelingscoördinator. ‘O?’ zei mijn moeder. ‘Hoe weten jullie dat?’ Ik kreeg een glimlach op mijn gezicht. Ik had nog nooit zoveel van mijn moeder gehouden als op dat moment. Ze geloofde me meteen, in tegenstelling tot de rest van de school. Ze hoefde niet eens mijn kant van het verhaal te horen om achter me te staan, want ze wist dat ik zoiets nooit zou doen. Terwijl de afdelingscoördinator dezelfde beschuldiging aan mijn moeder voorlegde, onderbrak ze hem. ‘Hij was gisteren niet eens op school, hebben jullie daar wel naar gekeken?’

Milio van de Kamp

Uit: "Misschien moet je iets lager mikken"

In de geciteerde passage zie je twee basisbehoeften naar voren komen, namelijk de behoefte aan een sterke band met de moeder en de behoefte aan rechtvaardigheid, die in dit geval wordt gefrustreerd. Je hoeft geen genegenheid te ontvangen van een afdelingscoördinator; waar het om gaat, is rechtvaardige behandeling. Dit illustreert een verschil in de relatie tussen mensen met wie je een emotionele band wilt hebben en mensen met wie je moet samenwerken. De psychologische basisbehoeften kunnen onafhankelijk van elkaar bevredigd of gefrustreerd zijn. De vaststelling vindt plaats via gevalideerde vragenlijsten. Die blijken niet alleen te verklaren, maar ook te voorspellen. Dat is een kenmerk van een wetenschappelijke theorie, ook bij subjectieve metingen. Vervolgens kan met gerichte interventies inzetten.

In de module Toegepaste Ethiek, die deel uitmaakt van de opleiding tot vitaliteitskundige, leren we je hoe je samenwerking kunt optimaliseren, maar ook hoe het fout kan gaan. De onderwerpen die aan bod komen, zijn onder andere de spelregels, het groepsdynamische proces, de rol van moraliteit en rechtvaardigheid, de analyse en het advieswerk. Deze kennis en vaardigheden worden ingezet bij relatiecounseling, teamtraining en conflictcounseling.

Casus rechtvaardigheid

Vitaliteitskundigen kunnen prestaties teams vergroten, maar ook als mediator optreden als er conflicten zijn in teams. Moreel psychologie geeft aan dat moraliteit en rechtvaardigheid in het bijzonder, niets anders is dan een set van ongeschreven regels om samen te werken. Rechtvaardigheid gaat dan over eerlijke verdeling en dat is een complex omdat het een contextgevoelige construct is, maar binnen de contexten zijn de regels mondiaal universeel gebleken. Uit de psychomarkers blijkt namelijk dat sommige teamleden onvoldoende zichzelf kunnen zijn en een van de leden is uitgevallen met werkgerelateerde depressie. Bij een nadere analyse blijkt er een rechtvaardigheidsprobleem te zijn. Er wordt namelijk alleen eerlijk verdeeld als mensen zich inschikken, waardoor ze keuzes maken die in strijd zijn met hun eigen waarden. Dit leidt tot roofbouw van de psychologische basisbehoeften en daarmee tot een verhoogd risico op ziekteverzuim.

Aanbevelingen

De aandacht voor bestaanszekerheid is belangrijk, maar niet voldoende. We moeten veel verder gaan en ons richten op waardigheid. Dit betekent concreet dat ons beleid moet worden gevormd rondom biologische en psychologische basisbehoeften. De eerste lijkt intuïtief te zijn en dat blijkt ook uit verschillende initiatieven. Zo is er vanuit gemeenten het initiatief “Kansrijke Start” dat zich richt op de eerste 1.000 dagen van een kind. Een medisch equivalent met dezelfde naam is er vanuit het Erasmus MC in het doorlopende project “Generation R.” Beide initiatieven zijn belangrijk, maar leggen sterk de nadruk op de biologische basisbehoeften.

Waarom dit te beperkt is, blijkt onderander uit de zogenaamde “pedagogische tik,” die sinds 2007 bij wet verboden is. Dat klinkt volstrekt redelijk tot men zich realiseert dat het regelmatig toepassen van een ‘time-out’ kan leiden tot de ervaring van sociale uitsluiting voor het kind. Dit aspect wordt vaak over het hoofd gezien door wetgevers, maar de gevolgen kunnen desastreus zijn voor de gezonde ontwikkeling van de identiteit van een kind.

Op de vraag of we samen iets leuks zouden gaan doen, kreeg ik in het begin vaak het argument te horen dat hij er geen tijd voor had. Later deed hij geen moeite meer om iets te verbergen en zei hij simpelweg dat hij er geen zin in had. In die momenten voelde ik me ongewenst, maar er was altijd iemand in de buurt die dat gevoel kon wegnemen. Daarom koos ik uiteindelijk voor de boze variant van mijn vader boven de ongeïnteresseerde. Boosheid is immers toch een vorm van aandacht.

Milio van de Kamp

Uit: "Misschien moet je iets lager mikken"

Met de nadruk op de fysieke aspecten lijkt de mentale pandemie nu bijna een zegen te zijn, omdat het in ieder geval aandacht krijgt. Helaas richt men zich dan vaak op symptomen zoals sociale media of prestatiedruk, maar we moeten ons juist focussen op wat eronder ligt. Subjectieve sociale status zou dan het gevolg zijn van het vergelijkingseffect op sociale media. We weten echter dat diegene die zich slechter voelen door sociale media blootstelling voornamelijk al gefrustreerd zijn in hun psychologische basisbehoeften. En natuurlijk is er prestatiedruk, maar daar kan tegen gewapend worden. Ook daar blijkt het bevredigen van de psychologische basisbehoeften te leiden tot meer veerkracht. En voor diegenen die denken dat we in een existentiele crisis zitten omdat we de kerk in ban hebben gedaan, is het goed om te vernemen dat het gevoel van zingeving voortvloeit uit de bevrediging van psychologische basisbehoeften. Als het gaat om polarisatie dan kennen we twee bekende factoren. De eerste is inkomensongelijkheid en de ander is de frustratie van psychologische basisbehoeften, zoals recent is vastgesteld in Amerikaanse rechtsextremisten. Het is ook een trend in Nederland, zo heeft de AIVD recent laten weten. Zowel inkomensongelijkheid als de psychologische basisbehoeften zijn onlosmakelijk verbonden met bestaanszekerheid, maar ook opvoeding.

 

Daarom moeten we ons richten op de psychomarkers en monitoren wat werkelijk van belang is. Het gaat hierbij niet alleen om de pedagogische tik of een time-out, maar ook om de vraag of dit nog enigszins aansluit op het gevoel van rechtvaardigheid van het kind. Belangrijk is ook of deze rechtvaardigheid afbreuk doet aan de sociale verbintenis die het kind ervaart met zijn of haar ouders, en of het kind zich nog steeds kan ontwikkelen en begrepen voelt, zodat ze samen kunnen groeien.

 

Dit zijn zaken die aan kinderen kunnen worden onderwezen op school, maar ook als onderdeel van een kansrijke start voor ouders. Educatie over opvoeding op basis van uitgebreid sociaalwetenschappelijk onderzoek. Dat onderzoek naar motivatie, ontwikkeling en veerkracht is al decennialang laag voor laag opgebouwd en is zeer solide. Daarbij zijn duidelijke psychologische constructen door onafhankelijke onderzoekers getoetst en experimenteel bevestigd. Of het nu gaat om autonomie, wat ook in collectivistische culturen belangrijk is gebleken, of vitaliteit. Letterlijk honderdduizenden publicaties vormen zo langzamerhand een coherent beeld van de factoren die ervoor zorgen dat mensen kunnen floreren of zichzelf zullen saboteren. Het draait niet om meer ideologie, maar om een solide wetenschappelijk fundament voor waardigheid. Er is wetenschappelijke kennis en er is ervaringskennis. We hebben meer van beiden nodig.

Post van Tim S'Jongers over arm voelen, ook als je het niet bent.

Tim S’ Jongers, directeur van het wetenschappelijk instituut van de PvdA, kan net als Milio van de Kamp zijn ervaringen over armoede delen en pleit voor spreidstandburgers die hun ervaringsdeskundigheid kunnen inzetten, zodat ze kunnen praten over de subjectieve sociale status, zoals Tim dat ook doet in zijn artikel ‘Strak in het pak, hoog op de ladder – maar voor je gevoel nog altijd arm‘.

Als mensen niet leren wat hun psychologische basisbehoeften zijn en ook niet weten hoe ze die op een gezonde manier kunnen vervullen, dan ontstaan er problemen met emotieregulatie. Dit is in verschillende onderzoeken al crosscultureel vastgesteld, en de bevindingen sluiten aan bij al het werk over emotieregulatie.

Mijn moeder probeerde soms nog wel eens over onze emoties te praten door gevoelige onderwerpen aan te snijden, maar we merkten al snel dat we niet in staat waren om zulke gesprekken te voeren. Bovendien voelde ik me bezwaard om over mijn problemen te praten. Mijn moeder werkte zes dagen per week en had zelf genoeg problemen. Bij mijn vader hoefde ik niet aan te kloppen, en dat wilde ik ook niet.

Milio van de Kamp

Uit: "Misschien moet je iets lager mikken"

Interessant Amerikaans onderzoek toont aan dat er trends te vinden zijn in opvoedstijlen, afhankelijk van de sociaaleconomische status (SES). Arme mensen hechten meer waarde aan gehoorzaamheid, terwijl de hoge SES meer nadruk legt op onafhankelijkheid. In het eerste geval gaat het niet om praten, maar om luisteren. Als er echter gestuurd wordt op onafhankelijkheid, dan gaat het om begrijpen en ontwikkelen.

 

Autonomie-ondersteunend opvoeden gaat over het creëren van betrokkenheid en bewustwording, maar ook begeleiding bieden. Kinderen hebben het recht om hun eigen fouten te maken, omdat dit de enige manier is om te groeien en te ontwikkelen. Het is belangrijk op te merken dat arme mensen niet meer domme fouten maken dan anderen, omdat fouten maken menselijk is en voor iedereen geldt. Het grote probleem is echter dat arme mensen zich vaak geen fouten kunnen veroorloven. Dit maakt armoede zo desastreus, omdat het gebrek aan ruimte voor fouten maken de persoonlijke ontwikkeling belemmert.

Er waren momenten waarop de begeleiders van school probeerden met mij te praten, maar praten had ik nooit geleerd, dus eindigde ik vaak op een stoel, luisterend naar een preek en knikte ik maar wat mee totdat ik weer de deur werd uitgestuurd. Ik was onbereikbaar.

Milio van de Kamp

Uit: "Misschien moet je iets lager mikken"

Wanneer arme mensen gehoorzaamheid eisen van hun kinderen, wordt de ruimte voor het maken van fouten nog kleiner. In de sociale wetenschap wordt dit vaak aangeduid als een “gecontroleerde opvoedstijl.” Het komt vaak voort uit gefrustreerde psychologische basisbehoeften en kan leiden tot verdere frustratie van deze basisbehoeften bij de kinderen. Dat is alles behalve een kansrijke start. Het kan namelijk resulteren in een psychosociaal intergenerationeel effect, waarbij de problemen van de ene generatie worden doorgegeven aan de volgende. Wij kunnen jonge ouders leren hoe ze autonomie-ondersteunend kunnen opvoeden.

In onze module Emotieregulatie, die deel uitmaakt van de opleiding Vitaliteitskundige, leer je het verschil tussen intenser voelen en vooral nauwkeuriger voelen. Dit is van groot belang, aangezien bijna de helft van de mensen problemen lijkt te hebben met een gezonde regulatie van emoties, en 10 procent zelfs een disfunctionele emotieregulatie heeft. Je leert hoe je de energie kunt richten en doorzetten, zelfs wanneer er obstakels zijn. Deze vaardigheden kunnen worden toegepast bij het begeleiden van cliënten, zowel bij leerlingen als bij leidinggevenden.

Conclusie

Bestaanszekerheid staat momenteel hoog op de politieke agenda, maar in deze nieuwsbrief hebben we betoogd dat het belangrijk is, maar niet voldoende. Waardigheid moet centraal staan, met het idee dat elk mens gelijkwaardig is. Deze gelijkwaardigheid geeft het recht op het vervullen van basisbehoeften en de facilitering daarvan. We moeten niet alleen kijken naar de biologische basisbehoeften, maar ons ook richten op de psychologische aspecten. Het is duidelijk dat wanneer deze basisbehoeften worden bevredigd, dit leidt tot meer veerkracht, zingeving en welzijn. Het vervullen van deze basisbehoeften draagt bij aan meer gelijkwaardigheid en heeft invloed op subjectieve sociale status, wat op zijn beurt het welzijn, de motivatie en fysieke gezondheid beïnvloedt. Schuldsanering is belangrijk, maar verhoogt niet de subjectieve sociale status. Het kan hoogstens leiden tot tijdelijke stressverlichting. Daarom moeten we streven naar waardigheid, niet alleen naar bestaanszekerheid, omdat dit laatste slechts een gevolg is van het recht op het vervullen van basisbehoeften. We kunnen het subjectieve aspect monitoren met behulp van psychomarkers en interventies kunnen worden toegepast in de training van ouders, leerkrachten, leiders en politici. Alleen dan kunnen we de sociale kloof overbruggen en samen werken aan een waardig leven voor iedereen.

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)

Inschrijven nieuwsbrief #35

Schrijf je in voor één of beide nieuwsbrieven

Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit en/of leefstijl. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun onderaan de nieuwsbrief met een paar klikken uitschrijven.


Meer lezen uit deze categorie 'Vitaliteit' :

Introductie Chivo kompas

Introductie Chivo kompas

Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.  Het Chivo kompas Het kompas is opgebouwd uit vier...

Bestaat voedselverslaving?

Bestaat voedselverslaving?

In een recente wetenschappelijke publicatie komt men tot de conclusie dat er weinig tot geen bewijs is voor de gehypte voedselverslaving (Hebebranda J 2014). Het veronderstelde fenomeen is daarnaast slecht begrepen, aangezien men geen onderscheid maakt tussen de...

Zijn familieopstellingen effectief?

Zijn familieopstellingen effectief?

Familie-opstellingen zijn populair onder coaches en therapeuten. Het is een therapeutische sessie waarbij een deelnemer een vraagstuk inbrengt waar hij of zij helderheid over wil krijgen. Voor de hoofdrolspelers in dat vraagstuk, vaak familieleden van degene die het...

Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

Recente artikelen (kennisbank) uit overige categorieën:

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens...

Introductie Chivo kompas

Introductie Chivo kompas

Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.  Het Chivo kompas Het kompas is opgebouwd uit vier...

Connect community, welkom!

Connect community, welkom!

Chivo heeft altijd actief geïnteracteerd met (aspirant)professionals, omdat kennis delen en verantwoording afleggen voor claims behoren tot de kernwaarden. We zullen dit blijven voortzetten en gaan dat doen op ons nieuwe communityplatform genaamd Connect, dat volledig...

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

id Plein en Chivo starten een opleiding re-integratiecoach

Een re-integratiecoach helpt werknemers om te re-integreren bij een nieuwe werkgever als dat niet lukt bij de huidige werkgever. Dit vereist gevorderde coachvaardigheden en kennis van de wet- en regelgeving. De combinatie blijkt zeldzaam te zijn, en daarom starten het re-integratiebureau id Plein en Chivo samen de opleiding Re-integratiecoach.

De noodzaak

Er zijn talloze opleidingen op het gebied van re-integratie, maar vaak zijn ze breder van opzet en minder gericht op coaching. Deze opleidingen leiden meestal op tot verzuimspecialist, casemanager of deskundige in duurzame inzetbaarheid. Hierdoor is er relatief weinig aandacht voor het re-integratieproces zelf, waarbij een cliënt geholpen moet worden bij het vinden van een baan die ook echt bij hem of haar past. Dit is een specialisme op zich, zoals blijkt uit de ervaring van id Plein, een groot re-integratiebureau. Vanwege het beperkte aantal specialisten hebben id Plein en Chivo een nieuwe opleiding tot re-integratiecoach ontwikkeld onder het label “idc Academie”. Beide partijen bundelen hun expertise om re-integratiecoaches op te leiden, waarbij ze de beste wetenschappelijke onderbouwing combineren met praktisch efficiënte best practices.

 

Basisstructuur

De opleiding Re-integratiecoach van de IDC academie bestaat uit drie modules, respectievelijk:

1. Veranderkunde

Wanneer een werknemer moet re-integreren, zijn er verschillende veranderingen nodig. Het blijkt dat deze veranderingen niet erg gemakkelijk zijn, en Chivo is gespecialiseerd in motivatie, energie en veerkracht – de drie pijlers die essentieel zijn voor verandering. Dit omvat niet alleen gespreksvoering, maar ook het helpen ontdekken van de ware aard van de cliënt, waar zijn of haar waarden liggen, wat de sterke eigenschappen zijn en hoe deze ingezet kunnen worden om betere keuzes te maken en door te zetten.

2. Re-integratiekunde

Het re-integratieveld kent specifieke wet- en regelgeving met betrekking tot re-integratie, maar het vereist ook een specifieke interpretatie en vertaling naar de praktijk. Je hebt immers te maken met verschillende partijen, zoals een werkgever, het UWV, de cliënt en ook de opdrachtgever (bijvoorbeeld een re-integratiebureau). Het kennen van de regels, het balanceren van de belangen en vertalen naar de praktijk vraagt om de specifieke ervaring waarover id Plein beschikt. Bovendien is id Plein actief betrokken bij het vormgeven van het beroep van re-integratiecoach op nationaal niveau.

3. Praktijkvoering

Na het succesvol afronden van de twee voorgaande modules, worden alle aspecten samengebracht in de behandeling van casuïstiek onder begeleiding van ervaren re-integratiecoaches. Deze coaches combineren daarbij best-evidence met best-practices. 

Elke module bestaat uit 5 contactdagen verspreid over 9 weken, waarin men de les dient voor te bereiden en opdrachten uit de les uit dient te werken. Ontheffingen van de module Veranderkunde is uitsluitend mogelijk als je een Chivo vitaliteitskundige bent en voor de module Re-integratiekunde als je al geruime tijd re-integratiecoach bent die werkzaam is voor id Plein. Voor deze groepen hebben we ook nog korting op de modules die ze wel dienen te volgen. De lessen kunnen grotendeels op afstand worden gevolgd via Zoom, maar bij voorkeur op locatie in Driebergen-Rijsenburg.

Betekenisvol werk

Het vak van re-integratiecoach is dynamisch vanwege de verschillende partijen waar je mee te maken hebt. Daarnaast is elke casus uniek. Het belangrijkste is dat je voldoende tijd hebt om samen met een werknemer daadwerkelijke verandering teweeg te brengen. Hierdoor kun je mensen echt helpen bij het vinden van een nieuwe en verbeterde toekomst. Dit maakt het werk bevredigend en betekenisvol. Voor meer informatie verwijzen we je graag naar de idc-academie.nl. De communicatie over de opleiding zal ook via die website plaatsvinden.

 

Inschrijven nieuwsbrief #35

Schrijf je in voor één of beide nieuwsbrieven

Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit en/of leefstijl. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun onderaan de nieuwsbrief met een paar klikken uitschrijven.


Meer lezen uit deze categorie 'Beroepsontwikkeling':

Introductie Chivo kompas

Introductie Chivo kompas

Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.  Het Chivo kompas Het kompas is opgebouwd uit vier...

Connect community, welkom!

Connect community, welkom!

Chivo heeft altijd actief geïnteracteerd met (aspirant)professionals, omdat kennis delen en verantwoording afleggen voor claims behoren tot de kernwaarden. We zullen dit blijven voortzetten en gaan dat doen op ons nieuwe communityplatform genaamd Connect, dat volledig...

Bestaat voedselverslaving?

Bestaat voedselverslaving?

In een recente wetenschappelijke publicatie komt men tot de conclusie dat er weinig tot geen bewijs is voor de gehypte voedselverslaving (Hebebranda J 2014). Het veronderstelde fenomeen is daarnaast slecht begrepen, aangezien men geen onderscheid maakt tussen de...

Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

Recente artikelen (kennisbank) uit overige categorieën:

Summerschool 2024: Groeien doe je in de zomer!

Summerschool 2024: Groeien doe je in de zomer!

  Het hele jaar is het druk met een volle werkweek en een hectisch thuisleven. Toch moet je soms bijtanken en dat kan in de zomervakantie, waar je lekker je rust pakt. Meestal begint het na een paar weken alweer te kriebelen en dan kun je de zaken afhandelen,...

Problemen met en oplossingen voor ACT

Problemen met en oplossingen voor ACT

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v202301010)Met Acceptance Commitment Therapy (ACT) weet je feitelijk niet wat het doet, je weet niet waarom je het doet, en ook niet of je rapportages kloppen. Er zijn mensen voor minder ontslagen,...

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens...

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

  • Chivo – Kennisinstituut vitaliteit

Introductie Chivo kompas

Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.
 

Het Chivo kompas

Het kompas is opgebouwd uit vier cirkels, een zogenaamd venndiagram, dat vier psychologische behoeften vertegenwoordigt. Deze behoeften zijn autonomie, competentie, verbondenheid en onze eigen kandidaat rechtvaardigheid. Die hebben we vertaald naar jezelf ontwikkelen, jezelf zijn, samen zijn en samen ontwikkelen. Elke van die vier basisbehoeften drijven vitaliteit, de energie om doelen na te streven. Ze gaan over mens én motivatie. Die vitaliteit kan kortstondig zijn, van seconden tot enkele jaren. Maar als je je leven lang die energie wilt hebben, dan zal je alle basisbehoeften moeten blijven bevredigen: dat resulteert in duurzame vitaliteit. Het is daarom belangrijk om nader kennis te maken met de vier cirkels:
Chivo vitaliteitskompas

1. Jezelf kunnen zijn
Deze cirkel gaat over keuzes kunnen maken die in lijn liggen met jouw behoeften en waarden. Iedereen heeft dezelfde basisbehoeften, maar we hebben niet allemaal dezelfde waarden. Jouw eigen waarden vormen de persoonlijke routekaart waarmee je je basisbehoeften wilt bevredigen. Weten hoe je jouw behoeften kunt bevredigen in lijn met jouw waarden maakt dat je jezelf kunt zijn.

2. Samen zijn
Wij willen allemaal behoren tot een groep, maar er zijn mensen met wie we samen willen zijn en er zijn mensen met wie we samen moeten werken. We hebben allebei nodig. De mensen met wie je samen wil zijn, zijn de mensen die je zo waarderen dat je jezelf kunt zijn.

3. Samen willen ontwikkelen
Je leeft niet op een eiland, maar in een dynamische wereld waarin alles verandert en steeds op elkaar afgestemd moet worden. Vroeger moesten we bijvoorbeeld vooral samen voor eten zorgen en nu moeten we samen voorkomen dat bijvoorbeeld het klimaat niet ontspoort. Het is meer dan alleen samenwerken, het gaat vooral om samen ontwikkelen.

4. Jezelf ontwikkelen
Zolang je leeft ben je bezig met jezelf ontwikkelen. Dat doe je door je te verdiepen in je interesses of activiteiten waar je van ‘aan’ gaat. Meestal gaat dat vanzelf, tenzij je bijvoorbeeld andere zaken of andere mensen altijd voorrang geeft en dan sta je stil. Wanneer dat zo is wordt het tijd om jezelf weer aandacht te geven en jezelf weer te prikkelen.

Psychomarkers

Als het gaat om welbevinden, kijkt men al snel naar lichamelijke functies en signalen, zoals bloedglucose, cholesterol of BMI. Deze biomarkers voorspellen of de gezondheidstoestand in de verkeerde richting evolueert, zodat er tijdig kan worden ingegrepen voordat iemand daadwerkelijk ziek wordt. Ze geven echter weinig inzicht in iemands waardigheid, motivatie om voor zichzelf te zorgen, energieniveau of vermogen om vol te houden. Juist deze aspecten zouden we willen weten, omdat ze vaak veel beter voorspellen hoe het met iemand gaat. Daarom hebben we een equivalent nodig van de biomarkers, en dat noemen we psychomarkers. Die psychomarkers zijn de indicatoren die iets zeggen over de psychologische basisbehoeften: Jezelf zijn (autonomie), samen zijn (binding), jezelf ontwikkelen (competentie) en samen ontwikkelen (rechtvaardigheid). Die helpen voorspellen of iemand zal floreren of zal verpieteren!

Vitaliteit is geen gezondheid

De energie hebben om doelen na te streven blijkt ook aanwezig te zijn als je ziek bent, zelfs als je nooit meer beter wordt. Je kunt dan nog steeds gemotiveerd zijn om een waardig leven op te bouwen of zelfs waardig je leven af te ronden. Daar staat tegenover dat er zat gezonde mensen met hun ziel onder hun arm kunnen lopen en helemaal niets meer willen en voor elkaar krijgen. Als je vitaliteit hoog genoeg is, dan heb je ook de motivatie om je gezondheid te verbeteren. Zonder vitaliteit voel je die aandrang niet eens. Het is voorwaardelijk gebleken. Ook TNO en RIVM zijn tot de conclusie gekomen dat vitaliteit niet gelijk is aan gezondheid of kwaliteit van leven. Het gaat over motivatie, energie en veerkracht. Het is de reden waarom we in ons Chivo kompas richten op psychologische en niet op de biologische basisbehoeften.

Vitaliteit is geen geluk

Het is intuïtief om te denken in termen van geluk, maar onze insteek is waardigheid, het idee dat elk mens van waarde is én ook gelijkwaardig is. Ook mensen met mentale ziekten kunnen perioden geen geluk ervaren, maar wel vitaliteit, omdat ze doelen hebben of doelen willen. Sturen op geluk is daarmee in strijd met de realiteit. Als we echter insteken op waardigheid, dan kunnen we ons zelf zijn en hebben we een basis om echt samen te werken. Voor de één leidt dat tot geluk, voor de ander tot zingeving, ook als men daarvoor moet lijden. In alle gevallen leidt het tot een waardig leven, een leven dat de moeite van het leven waard is. Dat geeft een leven lang energie en is de basis voor duurzame vitaliteit. 

Domeintoepassingen voor het Chivo vitaliteitskompas

Domeintoepassingen

Het Chivo kompas met de psychomarkers kan in allerlei domeinen worden ingezet. In de gezondheidszorg om het biopsychosociale model aan te vullen, in het privédomein van opvoeding en relaties, in het werk- en schooldomein als het gaat om welbevinden én prestaties, en in het sociaal domein in relatie tot sociale rechtvaardigheid.

De universele toepassing van de psychomarkers is mogelijk omdat ze universeel zijn. Ze zijn in alle onderzochte culturen gevonden. Ze gaan namelijk over de mens en motivatie. Ze vormen de basis van waardigheid en daarmee het uitgangspunt voor beschaving, omdat beschaving gaat over individuele en collectieve waardigheid. De psychomarkers zijn universeel en betekenisvol gebleken in alle culturen. Ze zijn ook van betekenis als het gaat om werk, de relatie met de gemeente, school of de eigen leefstijl. 

Wetenschap 

Dit is geen intuïtief samengesteld venndiagram, maar één gebaseerd op wetenschappelijke theorie en statistische analyse. De posities van de cirkels zijn ook niet willekeurig, maar gebaseerd op een circumplex waarin doelen zich statistisch concentreren rondom behoeften. Wanneer deze behoeften bevredigd worden, heeft dat een positieve invloed op het welbevinden, veerkracht, zingeving, prosocialiteit, eigenwaarde en natuurlijk duurzame vitaliteit. De wetenschappelijke onderbouwing van het kompas kun je lezen in onze whitepaper ‘Homo collaboratus, de essentie van duurzame vitaliteit‘.

Overlappende cirkels

Daar waar de cirkels overlappen tref je een wat meer technische benaming aan, zoals persoonlijke identiteit of weerbaarheid. Jezelf ontwikkelen in combinatie met jezelf zijn, betekent dat je werkt aan je persoonlijke identiteit. Wie ben je en waar sta jij voor? Sociale identiteit gaat over in welke groepen je je herkent, zoals familie, je werk of een land van herkomst. Maar veel belangrijker nog is dat je die groepen een ‘thuis’ zou willen noemen. Weerbaarheid en veerkracht worden worden vaak als synoniemen ingezet, maar verschillen weldegelijk. Weerbaar zijn betekent dat je onder (emotionele) druk niet zomaar omvalt. Mocht je onverhoopt omvallen dan betekent veerkracht dat je snel weer op kunt staan. Beide zijn nodig voor duurzame vitaliteit, want zonder wrijving krijg je geen glans.

Duurzame vitaliteit

Als alle cirkels overlappen in je leven, dan heb je waardigheid. Je hebt alles van waarde voldoende aandacht gegeven. Dat biedt je een platform voor duurzame vitaliteit, de energie hebben om een waardig leven op te bouwen. Het embleem in het midden is het beeldmerk van Chivo. Dat is gekozen, omdat het Chivo een samentrekking is van het Chinese Chi en het Latijnse Vivo, wat zoveel betekent als het verlevendigen van levensenergie. Vitaliteit dus en is daarmee een integraal onderdeel van het ontwerp. Je ziet dat het bij ons niet draait om geluk of per se een gelukkig leven leiden, maar om een waardig leven. Wat jij de moeite waard vindt is nogal persoonlijk. Het belangrijkste is dat je je realiseert dat je het nooit in je eentje doet, maar met de mensen met wie je wilt zijn en de mensen met wie je moet samenwerken. Het klinkt tegenstrijdig, maar alleen samen kan een ieder zijn persoonlijke basisbehoeften bevredigen. Dat is de basis voor duurzame vitaliteit. 

Wat heb je nodig?

Er zullen momenten in je leven zijn dat de vier cirkels elkaar niet overlappen en dan kan het Chivo kompas je helpen met bepalen waar je bent en waar je aandacht aan kunt schenken. Je bevindt je in een specifieke situatie in je leven en soms is het goed om even stil te staan bij vragen die je jezelf kunt stellen. Leef je niet teveel in je comfortzone? Ontwikkel je zelf nog genoeg? Kun je je gevoelens delen met de mensen met wie je graag samen wilt zijn? Leef jij nog voldoende naar je eigen waarden? Die vragen in het kompas kunnen je helpen om je aandacht te richten op je waardigheid. Wil je echte diepgang, dan kun je je laten begeleiden door een vitaliteitskundige al dan niet  met een specialisatie leiderschap of klinisch en lid van de beroepsvereniging BOvV

Chivo vitaliteitskompas met vragen

Conclusie

Er is een wetenschappelijke formule voor duurzame vitaliteit, die onderbouwd kan worden met duizenden publicaties van observationeel en experimenteel onderzoek. Het betekent dat het niet alleen werkt op papier, maar ook in de praktijk. Het hart van die formule is dat duurzame vitaliteit het gevolg is van samenwerken om ieders persoonlijke basisbehoeften te bevredigen, zodat er een waardig leven opgebouwd kan worden. 

Inschrijven nieuwsbrief #35

Schrijf je in voor één of beide nieuwsbrieven

Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit en/of leefstijl. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun onderaan de nieuwsbrief met een paar klikken uitschrijven.


Meer lezen uit deze categorie 'Vitaliteit' :

Introductie Chivo kompas

Introductie Chivo kompas

Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.  Het Chivo kompas Het kompas is opgebouwd uit vier...

Bestaat voedselverslaving?

Bestaat voedselverslaving?

In een recente wetenschappelijke publicatie komt men tot de conclusie dat er weinig tot geen bewijs is voor de gehypte voedselverslaving (Hebebranda J 2014). Het veronderstelde fenomeen is daarnaast slecht begrepen, aangezien men geen onderscheid maakt tussen de...

Zijn familieopstellingen effectief?

Zijn familieopstellingen effectief?

Familie-opstellingen zijn populair onder coaches en therapeuten. Het is een therapeutische sessie waarbij een deelnemer een vraagstuk inbrengt waar hij of zij helderheid over wil krijgen. Voor de hoofdrolspelers in dat vraagstuk, vaak familieleden van degene die het...

Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

Recente artikelen (kennisbank) uit overige categorieën:

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens...

Introductie Chivo kompas

Introductie Chivo kompas

Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.  Het Chivo kompas Het kompas is opgebouwd uit vier...

Connect community, welkom!

Connect community, welkom!

Chivo heeft altijd actief geïnteracteerd met (aspirant)professionals, omdat kennis delen en verantwoording afleggen voor claims behoren tot de kernwaarden. We zullen dit blijven voortzetten en gaan dat doen op ons nieuwe communityplatform genaamd Connect, dat volledig...

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

Polyvagaaltheorie is fictie

De afgelopen jaren zien we een opleving van de polyvagaaltheorie. Een verklaringsmodel waarbij men de interactie tussen lichaam en geest tastbaarder wil maken om klachten te kunnen duiden. De hypothese van bedenker Stephen Porges ligt regelmatig onder vuur, waarna hij zich verdedigt met weinig steekhoudende argumenten. Wij richten ons in dit stuk dan ook op het meest recente peerreviewed artikel, waarin hij zijn argumenten uiteen zet.

 

 

 

Vaag, vaag en vaag
De polyvagaaltheorie maakt een aantal claims over de vagale zenuw waar het zijn naam aan ontleent. De klassieke kijk op deze zenuw is dat er sprake is van een tweedeling in functie, namelijk het activeren of gas geven via de sympathische tak, en het kalmeren of remmen via de parasympathische tak. Volgens Porges is er een derde functie, namelijk het sociaal betrokkenheidssysteem. Een soort tussenvorm waarin activatie en kalmering samenkomen om tot een sociale interactie over te gaan. Ook wordt het parasympathisch systeem opgedeeld in een zogenaamd ventraal vagaal complex en een dorsaal vagaal complex, zonder duidelijke anatomische duiding. Het is door Porges verzonnen en er wordt geen bewijs geleverd van het bestaan. Daarnaast wordt er gesproken van het sociaal betrokkenheidssysteem en hoe dit neuroanatomisch verschilt bij zoogdieren ten opzichte van andere gewervelden. Aangezien er een breed palet is aan sociaal gedrag, zou je dat moeten specificeren. Vervolgens beschrijf je het deel dat je wilt koppelen aan een specifieke neuroanatomische structuur. Dat gebeurt nergens en Porges blijft ondanks alle neurowetenschappelijke retoriek vooral heel vaag. Porges verzint wel meer zaken, zoals neuroceptie, zonder echt duidelijk te maken wat dat betekent. Uit de diverse teksten zou je het dreigevaluatie kunnen noemen, maar daar hebben we geen nieuwe term voor nodig. Dat is namelijk al heel lang onderwerp van onderzoek, ruim voor de PVT verscheen en de polyvagaaltheorie voegt niets toe aan dat werk. In punt 9 van zijn artikel spreekt Porges van testbare hypotheses. Deze vereisen echter op zijn minst dat je duidelijk bent in je claims. 

Stephen Porges legt hier uit hoe de nervus vagus drie standen kent.

Evolutionaire verzinsels
De claims van Porges zijn al door diverse neurowetenschappers getoetst en onjuist gebleken. Porges kadert alles in een evolutionair adaptatie-raamwerk, waarbij er een chronologie wordt gesuggereerd. Het doet denken aan de triune-indeling: hierbij is er sprake van een reptielenbrein voor basale fysiologische functies met daar bovenop een emotioneel zoogdierenbrein en als kroon de neocortex, waar ons redeneren zou zetelen. Die driedeling is er niet echt, omdat veel functies de drie gebieden constant kruisen. Daarnaast is het inmiddels duidelijk dat het overzichtelijke stapelsprookje geen tred houdt met de realiteit. Zo blijkt het emotionele brein, dat toegekend wordt aan zoogdieren, ook bij reptielen te worden aangetroffen. Ook vogels beschikken over een neocortex, en dat is bovendien tegelijkertijd ontstaan met de ontwikkeling bij zoogdieren. De onderzoekers spreken daarom liever van een isocortex in plaats van een neocortex. Porgers redeneert met dezelfde stapellogica als men bij het triunebrein heeft gedaan. Zo zouden zoogdieren een uniek ventraal vagaal gemyeliniseerd pad hebben, dat je bij andere gewervelden niet tegenkomt. Dat is echter allang ontkracht en het wordt aangetroffen bij onder andere hagedissen en longvissen. Ook blijken vogels, die dichter bij reptielen zitten dan zoogdieren, complexe sociale interacties te hebben. Het is niet uniek aan zoogdieren en de claim is dus vals. De opbouw lijkt een soort Maslow piramide van sociale neurowetenschappen, maar ook die vermeende volgorde in de Maslow piramide is onjuist.

Hartritmevariatie

Porges heeft zijn theorie gebaseerd op hartritmevariatie (HRV) onderzoek bij reptielen en de verschillen bij zoogdieren. Het idee is dat de respiratory sinus arrhythmia (RSA) ontstaan is bij zoogdieren als dynamisch adaptatiemechanisme tegen stress van nieuwe stimuli. Het houdt gelijktijdig contact met anderen (sociale interactie). HRV, de dynamische wijze waarmee hartslagen in opvolging van elkaar variëren, zou daarmee een indicator zijn van psychopathologie. Los van het gegeven dat het HRV-onderzoek van Porges van dubieuze kwaliteit is, zit het vol aannames die niet alleen onlogisch en implausibel zijn, maar ze zijn nu ook ontkracht. De RSA en HRV zijn geen zoogdierenuitvinding, het is ook heel duidelijk bij reptielen gevonden. Desalniettemin is het is één van de uitgangspunten van de theorie. Op basis van dit gegeven wordt vervolgens verondersteld dat RSA-activiteit een sterke indicator is van diverse psychische ziektebeelden. Men heeft echter al vaker geprobeerd RSA-activiteit te analyseren bij patiënten en inmiddels hebben diverse meta-analyses aangetoond dat de correlatie er niet is.

 

Alternatieven
Er is dus geen duidelijke neurofysiologische basis voor claims van Porges. Desalniettemin wordt de polyvagaal theorie, door bijvoorbeeld Bessel van der Kolk, overgenomen en dat is buitengewoon betreurenswaardig. Daar komt nog bovenop dat Van der Kolk zelf ook claims maakt die dubieus en zelfs ontkracht zijn. Zo legt van der Kolk de nadruk op onderdrukte herinneringen, zonder daar enig bewijs voor te leven. Dat zou dan verklaard moeten worden door de polyvagaaltheorie, maar dat is een kaartenhuis dat nog geen zuchtje wind kan verdragen. Van der Kolk ontkent ook dat het zoeken naar trauma’s kan leiden tot valse herinneringen. Die claim blijft hij volhouden, terwijl gecontroleerd onderzoek laat zien dat het heel goed mogelijk is om in een derde tot de helft van de gevallen ‘traumatische’ herinneringen aan te praten. Het is weinig professioneel en soms ronduit gevaarlijk, mede omdat er onder de fans ook veel behandelaars zijn, die zich dikwijls weinig kritisch opstellen. In het rijtje van Bessel van der Kolk en Stephen Porges tref je natuurlijk ook Gabor Maté. Deze arts vindt het ook geen enkel probleem om tegen deze dubieuze theorie aan te leunen. Wat ze gemeen hebben is dat ze het graag hebben over emotie, als oorzaak van klachten, maar ze gaan voorbij aan andere verklaringen.

Natuurlijk willen we graag een verklaring hebben voor ‘vage’ klachten, zeker als die sterk invaliderend werken. Dat hoeft helemaal niet door trauma te zijn ontstaan, laat staan dat het verklaard moeten worden via de polyvagaaltheorie. Het kan bijvoorbeeld komen uit hypersensitisatie na een virale infectie. Daardoor ervaart men vaker onverklaarbare pijn en vermoeidheid. Ook kan er nog actieve inflammatie zijn en dat verklaart bijvoorbeeld waarom een virale infectie van het Epstein Barr-virus wordt gecorreleerd met dementie 15 jaar later. Er is ook veel bekend door onderzoek naar zowel het nociceptieve alswel het interoceptieve systeem in combinatie met het immuunsysteem. Hierin zien we sensitisatie en predictive coding samenkomen. Nagenoeg alle symptomen zijn biopsychosociaal en het betekent natuurlijk dat een trauma behandelen doorgaans leidt tot verzachting van de symptomen. Dat doet een kusje op een zere knie ook, als je zoontje struikelt. Het betekent niet dat de onderliggende wond daarmee heelt. Pijn en vermoeidheid zijn complexe uitingen van ‘sickness behavior’ die niet door de polyvagaaltheorie verklaard kunnen worden. Daar is veel solidere onderbouwing voor nodig. Het getuigt van weinig kritisch denkvermogen als je het beperkt tot een enkele oorzaak -trauma-, om dit vervolgens te verklaren met neurofysiologische fictie van Porges. Dit betekent niet dat lichamelijke klachten niet het gevolg kunnen zijn van trauma, maar dat de diagnose en het mechanisme veel complexer zijn dan de boeken van Porges en van der Kolk veronderstellen.

Porges weet dit ook en heeft na jaren van kritiek op zijn onhoudbare claims eindelijk in een wetenschappelijk tijdschrift het volgende geschreven:

The theory was not proposed to be either “proven” or “falsified,…“.

Falsificatie vormt echter het hart van de wetenschappelijke methodiek, wat deze zinsnede veelzeggend maakt. Fictie hoeft namelijk niet te worden bewezen of weerlegd. Laten we daarom duidelijk zijn: de polyvagaaltheorie is fictie.

Lisa Feldman Barrett over trauma vanuit een neurowetenschappelijke perspectief.

Hoewel er vorderingen zijn  in het diagnosticeren en behandelen van trauma, heeft men nog een lange weg te gaan. Het onderzoeksveld integreert steeds vaker met de ontwikkelingen in de neurowetenschap van ‘predictive coding’. Het idee is dat het lichaam constant voorspellingen doet en dat er voorspellingsfouten gemaakt worden, die niet altijd gecorrigeerd worden. Traumagerelateerde symptomen zouden daar een gevolg van kunnen zijn, zo betoogt dr. Lisa Feldman-Barrett, in de video. Daarmee rekent ze ook af met het idee van ‘ the body keeps score’. Feldman is neurowetenschapper, psycholoog en onderzoeker op het vlak van emoties. Zij behoort tot de top 1 procent van meest geciteerde onderzoekers ter wereld. Ondanks het gegeven dat er geen directe oplossing is die voor iedereen werkt, blijft haar boodschap hoopvol. Er zijn betere verklaringen dan de polyvagaaltheorie en er zijn vorderingen. Het is daarom tijd om de PVT te begraven.

Conclusie
Stephen Porges heeft bijna 30 jaar geleden zijn polyvagaaltheorie gelanceerd met heel matig onderzoek met veel te kleine populaties. Daarin zitten veel ontkrachtte aannames in over de evolutionaire adaptatie en de neuroanatomie van andere dieren dan de mens. Daarnaast heeft Porges ook diverse termen verzonnen voor zaken die al bestonden, maar waar serieus wetenschappelijk onderzoek van uitwijst dat ze anders werken dan hij claimt. Bovendien is er veel ontwikkeling op het gebied van biomedisch onverklaarbare klachten waar hij aan voorbij gaat: het betekent dat patiënten niet de zorg krijgen die ze verdienen, omdat men vast blijft houden aan een ontkrachtte theorie die van meet af aan al dubieus is. We hebben het ook niet nodig om biopsychosociaal te werken. Wel moeten we naar een concretere invulling van het biopsychosociaal model met een centraal stuk dat door alle hulpverleners wordt gedeeld. Maar laten we vooral beginnen met erkennen dat hoe we mensen behandelen, invloed heeft op het lijden. 

Inschrijven nieuwsbrief #35

Schrijf je in voor één of beide nieuwsbrieven

Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit en/of leefstijl. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun onderaan de nieuwsbrief met een paar klikken uitschrijven.


Meer artikelen uit deze categorie 'Klinische leefstijl':

Problemen met en oplossingen voor ACT

Problemen met en oplossingen voor ACT

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v202301010)Met Acceptance Commitment Therapy (ACT) weet je feitelijk niet wat het doet, je weet niet waarom je het doet, en ook niet of je rapportages kloppen. Er zijn mensen voor minder ontslagen,...

Lessen over veerkracht van David Goggins

Lessen over veerkracht van David Goggins

David Goggins is een voormalig Navy seal, ultramarathonloper en motiverende spreker. Hij claimt geen bijzondere talenten te hebben, maar wel ontdekt te hebben hoe hij belemmerende gedachten kan overwinnen waardoor hij deze onmenselijke prestaties heeft neer kunnen...

Maakt nociplasticiteit de pijn minder centraal?

Maakt nociplasticiteit de pijn minder centraal?

Het lichaam zit vol zenuwuiteinden genaamd nociceptoren die gespecialiseerd zijn in het waarnemen van prikkels die een (potentieel) schadelijke invloed hebben op het lichaam. Het uitschakelen van deze nociceptie bij mensen met chronische pijn leidt vaak niet tot...

Dit onderwerp wordt behandeld in de opleidingen:

Recente artikelen (Kennisbank) uit overige categorieën:

 

Problemen met en oplossingen voor ACT

Problemen met en oplossingen voor ACT

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v202301010)Met Acceptance Commitment Therapy (ACT) weet je feitelijk niet wat het doet, je weet niet waarom je het doet, en ook niet of je rapportages kloppen. Er zijn mensen voor minder ontslagen,...

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Bestaanszekerheid is onvoldoende

Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens...

Polyvagaaltheorie is fictie

Polyvagaaltheorie is fictie

De afgelopen jaren zien we een opleving van de polyvagaaltheorie. Een verklaringsmodel waarbij men de interactie tussen lichaam en geest tastbaarder wil maken om klachten te kunnen duiden. De hypothese van bedenker Stephen Porges ligt regelmatig onder vuur, waarna hij...

Redactionele noot

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

Geraadpleegde bron(nen)

  • Referenties zijn in het artikel verwerkt als hyperlinks

Connect community, welkom!

Chivo heeft altijd actief geïnteracteerd met (aspirant)professionals, omdat kennis delen en verantwoording afleggen voor claims behoren tot de kernwaarden. We zullen dit blijven voortzetten en gaan dat doen op ons nieuwe communityplatform genaamd Connect, dat volledig geïntegreerd is op de eigen website chivo.nl.

Opzet en indeling van Connect

Connect heeft grote gelijkenis met andere sociale media, maar het is meer een microversum voor een specifieke doelgroep van (aspirant)professionals die interesse hebben in informatie en discussies over (klinische) vitaliteit en leefstijl. Het platform bestaat grofweg uit vier delen:

  1. Nieuwsberichten
  2. Groepen
  3. Ledenlijst
  4. Profielpagina

De mate van functionaliteit is afhankelijk van of je ingelogd bent en welke relatie je hebt met Chivo. 

 

Connect homepage (niet ingelogd)

Afbeelding connect homepage

Op de afbeelding zie je hoe je de nieuwsberichten kunt vinden. Bovenaan het menu tref je namelijk de optie Connect community en daaronder de keuze berichten activiteit. Ook kun je op deze pagina aan de rechterzijde inloggen of een account aanmaken. Je kunt alle berichten lezen in het nieuwsoverzicht: of je nu wel of niet ingelogd bent. Je kunt ook zoeken op de hele website vanaf deze pagina en je krijgt dan zowel de artikelen uit de kennisbank als wel de posts uit Connect te zien als resultaat. Er worden bijna dagelijks meerdere berichten gepost op het vlak van vitaliteit en leefstijl.

Ingelogd

Als je echter ingelogd bent, dan heb je een aantal extra opties:

  1. Je kunt je aanmelden voor bepaalde groepen en berichten lezen uit die groepen
  2. Je kunt berichten ‘liken’ en je kunt erop reageren
  3. Je kunt het profiel van andere leden zien

Groepen in Connect

Eenmaal ingelogd kun je aanmelden voor verschillende groepen. Die kun je vinden via het hoofdmenu onder de optie Connect community. Er zijn vier soorten groepen:

  1. Café
  2. Intervisiegroep
  3. Supervisiegroep
  4. Klas
  5. Overig

Niet alle groepen zijn toegankelijk voor iedereen, maar voor alle groepen moet je tenminste ingelogd zijn. Voor de groepen waar je lid van bent, kun je instant, eenmaal per dag of eenmaal per week een emailmelding krijgen, als je dat wenst. Welke groepen er zijn en tot welke je toegang hebt, hangt af van de relatie die je hebt met Chivo. Voor nieuwsberichten en kennis over vitaliteit en leefstijl uitwisselen zijn de Cafés het meest interessant en die zijn voor iedereen toegankelijk die ingelogd is. De soorten groepen worden in het volgende uitklapmenu toegelicht.

Wat voor soort groepen kent Connect?

1. Café-groepen


Café-groepen zijn openbare groepen waar je voor aan kunt melden als je eenmaal ingelogd bent. Er zijn verschillende soort cafés:

  • Café persoonlijk leiderschap
    Dit betreft nieuws over vitaliteit in het algemeen en gaat daarmee vooral over motivatie, energie en veerkracht voor zelfregie en zelf-optimalisatie. Het gaat zelden over gezondheid of leefstijl; daarvoor verwijzen we je graag naar Café gezond.
  • Café professioneel leiderschap
    Hier draait het om nieuws over professioneel leiderschap in het bedrijfsleven, veelal in relatie tot leiding geven, duurzame inzetbaarheid en presteren.
  • Café maatschappelijk leiderschap
    Hier draait het om nieuws over een vitale maatschappij, waarbij beschaving wordt uitgedrukt als collectieve waardigheid. De onderwerpen strekken van sociaal onrecht, crisismanagement tot politiek.
  • Café klinisch
    Patiënten met chronische klachten, al dan niet te verklaren (SOLK/ALK) vormen hier de rode draad van de nieuwsberichten. Ook hier draait het om motivatie, energie en veerkracht, maar dan in een klinische omgeving. 
  • Café gezond
    Hier lees je van alles omtrent gezondheid en leefstijl. Het heeft vooral een preventief karakter.
2. Intervisiegroepen

Deze groepen zijn voor (oud)studenten die dezelfde onderwerpen als in de cafés bespreken binnen het Chivo-specifieke interventieraamwerk. Zo leert men van elkaar door casussen te bespreken. Er zijn drie intervisiegroepen:

  • Intervisiegroep vitaliteitskundige
    Je kunt toegang aanvragen als je de opleiding vitaliteitscoach, vitaliteitstherapeut en vitaliteitskundige volgt of hebt gevolgd. Ook kun je toegang krijgen als je de modules Functioneel coachen, Lifecoachen, Veranderkunde, Fysiek Coachen, Belichaamd Coachen, Emotieregulatie of Toegepaste Ethiek hebt gevolgd.
  • Intervisiegroep leiderschap
    Je hebt toegang als je de modules (strategisch) vitaliteitsmanagement, Prestatiecoachen, Professioneel Leiderschap en Persoonlijk Leiderschap of de specialisatie Vitaliteitskundige Leiderschap volgt of hebt gevolgd.
  • Intervisiegroep Klinisch
    Je hebt toegang tot deze groep als je de opleiding Vitaliteitstherapeut of de specialisatie Klinische vitaliteitskundige volgt of hebt gevolgd.
3. Supervisiegroepen

Dit zijn groepen die opgezet zijn in samenwerking met de Beroepsorganisatie voor Vitaliteitsprofessionals (BOvV), waarbij leden van de beroepsorganisatie onder toeziend oog van een Chivodocent kennis uitwisselen in maandelijkse bijeenkomsten. Als je interesse hebt in een dergelijke groep, dan dient een aanvraag via de BOvV plaats te vinden. Er zijn de volgende opties:

  • Supervisie vitaliteitskundige
  • Supervisie leiderschap
  • Supervisie klinisch
  • Supervisie re-integratie
    4. Klasgroepen

    In de opleidingen hebben we klassen en de studenten van een klas zitten in een groep waar ze met elkaar en met de docent kunnen interacteren. Elke klas heeft zijn eigen unieke groep die te vinden is aan de hand van een unieke code.

    5. Overige
    • Er zijn nog wat interne groepen, waaronder een BOvV-groep, die een heel specifiek publiek dienen.

    Ledenregister

    Als je eenmaal lid en ingelogd bent, dan heb je toegang tot het ledenregister. Deze pagina en het onderliggend profiel zijn afgeschermd van zoekmachines.

    Profiel op Connect

    Het uploaden van een representatieve foto is verplicht (change avatar), omdat we met mensen werken en dan willen we daar ook een gezicht bij zien. Het wordt ook gestimuleerd om meer gegevens toe te voegen, zodat mensen weten wat je relevante professionele achtergrond is, interesses zijn, etc.

    Waarom Connect?

    Wij zijn actief op sociale media, maar niet iedereen heeft of wil op sociale media zitten. Daarnaast blijkt dat berichten en reacties niet altijd terug te vinden zijn. We willen de berichten en de kennis daarom op een centrale plaats houden. Dat deden we al op community.chivo.nl, maar dat bleek verre van optimaal, waardoor er minder werd gepost. Naast het centraal posten en delen in de groepen hebben we ook een Connect nieuwsbrief die periodiek uitgezonden wordt via email. Wij hopen met Connect een betere oplossing te hebben voor nieuwsvoorziening, verbinding en interactie. 

    Nog in ontwikkeling

    Het Connectplatform heeft een sociaal mediumachtige interface en is qua functionaliteit nog in ontwikkeling. Als er nieuwe functies bijkomen, dan zal dit document verder worden geactualiseerd.

    Conclusie

    Zoals het een kennisinstituut vitaliteit betaamt, delen we graag en uitbundig informatie over vitaliteit en leefstijl die we in de context presenteren. Dat doen we aan de hand van de (wetenschappelijke) actualiteit, waarbij we vaak iets kunnen toevoegen als het gaat om het duiden van tegenstrijdige claims. Dit willen we blijven doen, omdat veel mensen aangeven dat te waarderen, maar ook omdat we verantwoording willen blijven afleggen over onze standpunten.

    Inschrijven nieuwsbrief #35

    Schrijf je in voor één of beide nieuwsbrieven

    Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit en/of leefstijl. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun onderaan de nieuwsbrief met een paar klikken uitschrijven.


    Meer lezen uit deze categorie 'Beroepsontwikkeling':

    Introductie Chivo kompas

    Introductie Chivo kompas

    Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.  Het Chivo kompas Het kompas is opgebouwd uit vier...

    Connect community, welkom!

    Connect community, welkom!

    Chivo heeft altijd actief geïnteracteerd met (aspirant)professionals, omdat kennis delen en verantwoording afleggen voor claims behoren tot de kernwaarden. We zullen dit blijven voortzetten en gaan dat doen op ons nieuwe communityplatform genaamd Connect, dat volledig...

    Bestaat voedselverslaving?

    Bestaat voedselverslaving?

    In een recente wetenschappelijke publicatie komt men tot de conclusie dat er weinig tot geen bewijs is voor de gehypte voedselverslaving (Hebebranda J 2014). Het veronderstelde fenomeen is daarnaast slecht begrepen, aangezien men geen onderscheid maakt tussen de...

    Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

    Recente artikelen (kennisbank) uit overige categorieën:

    Summerschool 2024: Groeien doe je in de zomer!

    Summerschool 2024: Groeien doe je in de zomer!

      Het hele jaar is het druk met een volle werkweek en een hectisch thuisleven. Toch moet je soms bijtanken en dat kan in de zomervakantie, waar je lekker je rust pakt. Meestal begint het na een paar weken alweer te kriebelen en dan kun je de zaken afhandelen,...

    Problemen met en oplossingen voor ACT

    Problemen met en oplossingen voor ACT

    Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v202301010)Met Acceptance Commitment Therapy (ACT) weet je feitelijk niet wat het doet, je weet niet waarom je het doet, en ook niet of je rapportages kloppen. Er zijn mensen voor minder ontslagen,...

    Bestaanszekerheid is onvoldoende

    Bestaanszekerheid is onvoldoende

    Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens...

    Redactionele noot

    Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

    We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

    Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

    Geraadpleegde bron(nen)

    • Chivo – Kennisinstituut vitaliteit

    Oxytocine, het knuffelhormoon? Is de liefde over?

    aIn 2010 werd het hormoon oxytocine wereldwijd populair. De auteurs van een baanbrekend onderzoek concludeerden dat het mensen zou helpen om elkaar meer te vertrouwen en daarmee meer te binden. In een 2011 TED talk gaf Paul Zak, een van de auteurs, een recept mee. Acht knuffels per dag en je oxytocineniveaus zouden omhoog vliegen en de wereld zou een mooiere plaats worden. Hij noemde het zelfs het moraalhormoon. Is de liefde nu over?

     

     

    In plaats van knuffelen kon je ook een neusspray gebruiken net als in de onderzoeken. Minder fijn, maar net zo effectief. Oxytocine kreeg de bijnaam ‘het knuffelhormoon’. In de onderzoeken bleek namelijk na een inname van oxytocine, het vertrouwen toe te nemen. Zo moesten deelnemers een geheim opschrijven en in een envelop doen. Zij die de oxytocinespray hadden genomen, die bleken vaker de envelop niet te sluiten. Onderzoek na onderzoek leek de conclusie te versterken, hoewel er hier en daar wat vreemde effecten gevonden werden, want oxytocine leek ook jaloezie te versterken en daarmee werd het een booster van alle sociale emoties.

    Tot de schrik van de hoofdonderzoeker, bleek het resultaat niet repliceerbaar

    De wetenschappelijke regels vereisen dat een vinding opnieuw getoetst moet worden, om zeker te weten dat er geen fouten gemaakt zijn. De hoofdauteur van het originele experiment besloot het eigen onderzoek te repliceren, maar onder strengere voorwaarden. Het eerste onderzoek was enkelblind en de begeleiders wisten dus wie oxytocine had ontvangen en wie een placebo in hun neusspray. Aangezien je ziet wat je zoekt is het beter om het dubbelblind uit te voeren. Tot zijn schrik konden zij hun eigen resultaten niet repliceren.

    Hulde voor deze onderzoekers, die de integriteit hadden om hun eigen resultaten in twijfel te trekken

    Belangrijker nog was dat zijn lab door de jaren heen al 25 experimenten hadden uitgevoerd, maar uiteindelijk waren er slechts zes gepubliceerd. Toen zij alle 25 analyseerden, kwamen ze tot de conclusie dat alleen die zes het effect hadden gevonden, dus 6 uit 25. Die zes bleken ook nog hele kleine experimenten te zijn, waardoor de kans op een vals resultaat alleen maar toeneemt. Als een effect alleen maar komt uit kleine experimenten, dan is het effect of heel klein of het is volledig toe te schrijven aan toeval. Het is van grote waarde dat de originele hoofdauteur bereid was om zijn eigen conclusie opnieuw te toetsen. Dat is de wetenschappelijke manier van werken! Hulde voor deze onderzoekers, die de integriteit hadden om hun eigen resultaten in twijfel te trekken.

    Oxytocine niet nodig voor langdurige binding?

    Het is altijd lastig om te bepalen wat het effect van een enkel hormoon is, maar met gerichte dierproeven krijgt men een concreter idee. Onderzoekers hebben namelijk de productie van oxytocinereceptoren van prairie woelmuizen via gentechnieken uitgeschakeld (Berendzen et al 2023). Die dieren bleken net zo vaak monogame relaties op te bouwen, te kunnen baren en net zo goed voor hun nakomelingen te zorgen als de dieren met oxytocine receptor. Lange tijd is gedacht dat deze eigenschappen onlosmakelijk verbonden waren met oxytocine. Wel bleken de muizen zonder oxytocinereceptor minder melk te produceren en dat leidde tot kleiner nageslacht.   

    Conclusie
    Hormonen hebben vaak vele functies en elk van hen vormt slechts een tandwiel in een veel grotere machine. Het is tekenend als er een enkele eigenschap wordt toegekend aan een hormoon of neurotransmitter, zoals stress aan cortisol, blijheid aan serotonine of testosteron aan een zogenaamde powerpose. De praktijk blijkt namelijk veel weerbarstiger te zijn en de oversimplificering is daarom zelden een goed teken. De neurobiologie, de wetenschap waar hormonen en neurotransmitters toebehoren, laat zich namelijk zelden of nooit vertalen in psychologie, de wetenschap van gedrag. Je bent geen slaaf van je hormonen, vooral niet als ze het in een TED talk vertellen.

     

    Inschrijven nieuwsbrief #35

    Schrijf je in voor één of beide nieuwsbrieven

    Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit en/of leefstijl. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun onderaan de nieuwsbrief met een paar klikken uitschrijven.


    Meer lezen uit deze categorie 'Coachen':

    Oxytocine, het knuffelhormoon? Is de liefde over?

    Oxytocine, het knuffelhormoon? Is de liefde over?

    aIn 2010 werd het hormoon oxytocine wereldwijd populair. De auteurs van een baanbrekend onderzoek concludeerden dat het mensen zou helpen om elkaar meer te vertrouwen en daarmee meer te binden. In een 2011 TED talk gaf Paul Zak, een van de auteurs, een recept mee....

    Lessen over veerkracht van David Goggins

    Lessen over veerkracht van David Goggins

    David Goggins is een voormalig Navy seal, ultramarathonloper en motiverende spreker. Hij claimt geen bijzondere talenten te hebben, maar wel ontdekt te hebben hoe hij belemmerende gedachten kan overwinnen waardoor hij deze onmenselijke prestaties heeft neer kunnen...

    Zijn familieopstellingen effectief?

    Zijn familieopstellingen effectief?

    Familie-opstellingen zijn populair onder coaches en therapeuten. Het is een therapeutische sessie waarbij een deelnemer een vraagstuk inbrengt waar hij of zij helderheid over wil krijgen. Voor de hoofdrolspelers in dat vraagstuk, vaak familieleden van degene die het...

    Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

    Meer lezen uit overige (kennisbank) categorieën:

    Problemen met en oplossingen voor ACT

    Problemen met en oplossingen voor ACT

    Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v202301010)Met Acceptance Commitment Therapy (ACT) weet je feitelijk niet wat het doet, je weet niet waarom je het doet, en ook niet of je rapportages kloppen. Er zijn mensen voor minder ontslagen,...

    Introductie Chivo kompas

    Introductie Chivo kompas

    Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.  Het Chivo kompas Het kompas is opgebouwd uit vier...

    Connect community, welkom!

    Connect community, welkom!

    Chivo heeft altijd actief geïnteracteerd met (aspirant)professionals, omdat kennis delen en verantwoording afleggen voor claims behoren tot de kernwaarden. We zullen dit blijven voortzetten en gaan dat doen op ons nieuwe communityplatform genaamd Connect, dat volledig...

    Redactionele noot

    Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

    • Het oorspronkelijke artikel werd gepubliceerd op 22 sept 2016, maar op 29 jan 2023 geactualiseerd naar aanleiding van een onderzoek met prairie woelmuizen (Berenzen KM et al 2023). 

    We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

    Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

    Geraadpleegde bron(nen)

    • Lane A (2016), Luminet O, Nave G, Mikolajczak M. Is there a Publication Bias in Behavioural Intranasal Oxytocin Research on Humans? Opening the File Drawer of One Laboratory. J, Neuroendocrienology Volume 28, Issue 4 April 2016

    Bestaat voedselverslaving?

    In een recente wetenschappelijke publicatie komt men tot de conclusie dat er weinig tot geen bewijs is voor de gehypte voedselverslaving (Hebebranda J 2014). Het veronderstelde fenomeen is daarnaast slecht begrepen, aangezien men geen onderscheid maakt tussen de wetenschappelijke begrippen smakelijkheid en beloning.

    Verslaafd aan voedingsmiddelen die je niet lekker vindt?

    Smakelijkheid en beloning
    Met beloning wordt in de neuropsychologie de constellatie van prikkels bedoeld waarmee gedrag wordt versterkt. Smakelijkheid is het gevolg van het beleven van plezier, maar ook het strelen van de smaakpapillen. In voeding gaan smakelijkheid en beloning vaak samen, maar bij verslaving hoeft dit zeker niet het geval te zijn. Een goed voorbeeld is er een van de alcoholist die zich genoodzaakt ziet om spiritus te consumeren om in de alcoholbehoefte te voorzien. Er is geen sprake van smakelijkheid en ondanks dat spiritus giftig is, gaat men over op consumptie. Er is hier sprake van zogenoemde substantieverslaving. Het probleem met voeding is dat men zelden ‘verslaafd’ is aan producten die men niet lekker vindt. Daarmee is het heel duidelijk anders dan substantieverslaving en kan er van voedselverslaving geen sprake zijn. Het gegeven dat de neurotransmitter dopamine betrokken is bij beloning en bij verslaving, betekent nog niet dat het synoniemen zijn.

     

    Deze TED talk video speculeert er nogal op los door dopamine de hoofdrol te geven

    Cocaïne is niet de norm, het is de uitzondering

    Verslaving?
    Het idee van verslaving wordt in de hand gewerkt door zogenaamde suikerverslaafde ratten, maar om die zover te krijgen, moet men nogal wat kunst en vliegwerk verrichten. Daarnaast verwijst men graag naar breinscans waarin suiker dezelfde delen in de hersenen doet oplichten als cocaïne. Dat zijn nogal overtuigende plaatjes, ware het niet dat water hetzelfde gebied doet oplichten. Jammer genoeg verschijnen die nooit in documentaires en in de populaire pers. Voedsel hoort belonend te zijn, aangezien het noodzakelijk is voor overleven. Cocaïne daarentegen levert daar geen bijdrage in en voeding vergelijken met cocaine vergelijken is dan ook de wereld op zijn kop. Cocaïne is dus niet de norm, het is de uitzondering. De sterke overeenkomst tussen vermeende voedselverslaafden en binge-eaters suggereert dan ook dat een groot deel van de voedselverslaafden mogelijk last heeft van een psychopathologie, niet zozeer van voedselverslaving. De DSM-V suggereert weliswaar het bestaan van voedselverslaving, maar biedt geen biologische onderbouwing voor het fenomeen.

    Yale Food Addiction Scale (YFAS)

    De Yale Food Addiction Scale (YFAS) vragenlijst is ontworpen om voedselverslaving te meten en is inmiddels beland in revisie 2.0. Daarin zijn vragen te vinden als: “Ik vermijd plaatsen waar ik niet het voedsel kan krijgen wat ik wil.” en “De wijze waarop ik eet brengt mij in de problemen.“. De vraag is wat men nu precies meet, omdat we dit soort gedrag wel vaker tegenkomen zoals bij eetstoornissen. In een recente analyse naar de prevalentie (aanwezigheid) van voedselverslaving bleek 20 procent van de onderzochte populatie de norm te halen (Dafiny ES et al 2021). Dat is opvallend hoog, maar dat werd vooral gevonden in klinische populaties en kan dus niet representatief zijn voor de bevolking. De verslavingsnorm volgens die YFAS werd bovendien vooral gevonden in patiënten met een eet- of een gewichtsstoornis. 

    Kenmerkend aan verslaving zijn de afkickverschijnselen die volgen op onthouding van dit voedsel. Ook kenmerkend aan verslaving is dat je steeds meer van dezelfde substantie nodig hebt om hetzelfde effect te bewerkstelligen. Dat komt omdat het lichaam in reactie op de substantie, de dopaminereceptoren neerwaarts gaat reguleren, waardoor effect afneemt en je dus meer nodig hebt. Het betekent dat er een waarneembare verandering in de hersenen moet zijn. Dat is bestudeerd bij suiker en nog nooit overtuigend gevonden. 

    Die afkickverschijnselen blijken ook het probleem te zijn tijdens kwalitatieve evaluaties van de YFAS. Juist die items leveren de meeste misverstanden op (Schiestl ET et al 2022). Dat komt waarschijnlijk omdat er hele andere zaken spelen, zoals emoties en andere psychologische problemen, zo blijkt uit die kwalitatieve evaluatie. Er is dus geen overtuigend mechanisme en een vragenlijst die waarschijnlijk niet meet wat we denken te meten.

    Zijn de problemen gerelateerd aan voeding?

    Conclusie
    Er is weinig bewijs is voor een fenomeen als voedselverslaving, zo suggereren de wetenschappelijke publicaties die de zaak bekijken vanuit een substantieverslavingsperspectief. Dat wil niet zeggen dat er geen mensen zijn die symptomen gelijkende op verslaving kunnen vertonen, maar de vraag is of het specifiek met voeding te maken heeft. Bij verslaving speelt smakelijkheid / plezier namelijk een ondergeschikte rol aan beloning. Dit lijkt bij voeding niet het geval te zijn. Het zijn vooral eet- en geen voedingsproblemen en dat maakt het een gedragsprobleem.

    Inschrijven nieuwsbrief #35

    Schrijf je in voor één of beide nieuwsbrieven

    Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit en/of leefstijl. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun onderaan de nieuwsbrief met een paar klikken uitschrijven.


    Meer lezen uit deze categorie 'Voeding':

    Bestaat voedselverslaving?

    Bestaat voedselverslaving?

    In een recente wetenschappelijke publicatie komt men tot de conclusie dat er weinig tot geen bewijs is voor de gehypte voedselverslaving (Hebebranda J 2014). Het veronderstelde fenomeen is daarnaast slecht begrepen, aangezien men geen onderscheid maakt tussen de...

    Hebben dikke mensen meer cravings?

    Hebben dikke mensen meer cravings?

    Als verlangen verandert in hunkeren naar voedsel dan wordt het een craving genoemd. Die cravings lijken vooral sterk te zijn gecorreleerd met hyperpalatibele (smakelijk) en hypercalorische voedingsmiddelen. Dik en dun kennen het verschijnsel van cravings, maar is er...

    Wat voegt de leefstijlarts toe?

    Wat voegt de leefstijlarts toe?

    De belangstelling voor leefstijlgeneeskunde bij (huis)artsen neemt toe en dat lijkt terecht te zijn, aangezien veel van de gezondheidsproblemen ontstaan door de wijze waarop we leven. Nu hebben we al leefstijlcoaches en diëtisten. Wat voegt de leefstijlarts toe?    ...

    Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

    Recente artikelen (kennisbank) uit overige categorieën:

    Summerschool 2024: Groeien doe je in de zomer!

    Summerschool 2024: Groeien doe je in de zomer!

      Het hele jaar is het druk met een volle werkweek en een hectisch thuisleven. Toch moet je soms bijtanken en dat kan in de zomervakantie, waar je lekker je rust pakt. Meestal begint het na een paar weken alweer te kriebelen en dan kun je de zaken afhandelen,...

    Problemen met en oplossingen voor ACT

    Problemen met en oplossingen voor ACT

    Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v202301010)Met Acceptance Commitment Therapy (ACT) weet je feitelijk niet wat het doet, je weet niet waarom je het doet, en ook niet of je rapportages kloppen. Er zijn mensen voor minder ontslagen,...

    Bestaanszekerheid is onvoldoende

    Bestaanszekerheid is onvoldoende

    Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens...

    Redactionele noot

    Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

    • Dit artikel werd oorspronkelijk op 13 sep 2014 gepubliceerd, maar is op 17 jan 2023 geactualiseerd met opmerkingen over de Yale Food Addiction Scale (YFAS)

    We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

    Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

    Geraadpleegde bron(nen)

    • Hebebranda J (2014), Albayraka O, Adanb R, e.a. Eating addiction”, rather than “food addiction”, better captures addictive-like eating behavior. Neuroscience & Biobehavioral Reviews Available online 6 September 2014

    Lessen over veerkracht van David Goggins

    David Goggins is een voormalig Navy seal, ultramarathonloper en motiverende spreker. Hij claimt geen bijzondere talenten te hebben, maar wel ontdekt te hebben hoe hij belemmerende gedachten kan overwinnen waardoor hij deze onmenselijke prestaties heeft neer kunnen zetten.   

    Veerkracht

    Goggins beschrijft in zijn memoires ‘Can’t hurt me’ hoe hij in zijn jeugd heel onzeker opgroeide en zich altijd beter voordeed dan hij was, ondanks dat hij altijd bang was. Hij was ook bang voor water en kon ook niet zwemmen, mede omdat hij niet kon blijven drijven. Na het zien van een documentaire en nadat hij klaar was met zijn leven als ongediertebestrijder, besloot hij op een dag in te schrijven voor de opleiding tot Navy Seal, een van de zwaarste militaire trainingen ter wereld in en buiten het water. Daarvoor moest hij binnen drie maanden 50 kg afslanken, hetgeen lukte. Vervolgens ging hij verzwakt ‘hell week’ in en raakte geblesseerd waardoor hij weg moest. Hij besloot nogmaals een poging te doen en brak de patellaschijf van zijn knie, waardoor hij er weer uitviel. Hij kreeg een derde en laatste kans die hij met beide handen aangreep. Hij liep verschillende fracturen voor en tijdens de derde hell week op, maar hij besloot met behulp van ducktape door te gaan. Hij ronde met succes de Navy seal training af.

     

    Hoe heeft Goggins zich 3 x door hell week heen gesleept?

    De ‘real deal’

    David Goggins is de eerste man die SEAL training, de Army Ranger school en de Air Force Tactical Air Controller training succesvol heeft doorlopen. Een van de drie was al indrukwekkend, maar het was niet genoeg. Hij is wereldrecordhouder meeste pull-ups in 17 uur en toen hij geld wilde inzamelen voor een stichting, besloot hij een ultramarathon te lopen van 100 mijl. Dat was niet alleen een compleet nieuwe ervaring, maar rond de 70 mijl brak hij ook nog eens zijn voet. Hij besloot hem uit te lopen en haalde de finish. Twee weken later liep hij een marathon. Hij heeft inmiddels meer dan 70 ultramarathons op zijn naam staan. De ondernemer Jesse Itzler, eveneens een duuratleet, raakte tijdens de eerste ultramarathon van Goggins zo onder de indruk, dat hij hem jaren later uitnodigde om 30 dagen zijn leven te delen als zijn personal trainer. Goggins accepteerde en dicteerde die 30 dagen de agenda, waar Itzler jaren later een boek over schreef.  

    Jesse Itzler vertelt hilarische verhalen over de tijd dat David Goggins in zijn huis woonde als personal trainer. 

    Jeugdtrauma

    David Goggins is pijnlijk open over zijn jeugd en vooral in zijn audioboeken die een uniek interview format hebben, komt ook zijn moeder aan het woord. Zij vertellen het verhaal van een leven in een gezin met een gewelddadige alcoholist. Goggins moest vaak als jonge jongen, in de zaak werken van zijn vader waardoor hij nauwelijks leerde lezen en schrijven. Als hij wel naar school mocht, dan kon dat vaak niet vanwege de zichtbare mishandelingen. Hij vertelt hoe bang hij was als kleine jongen die zijn moeder probeerde te verdedigen als zijn vader haar afranselde, maar keer op keer faalde. Buiten het huis was zijn vader de aardige succesvolle ondernemer en Goggins vertelt hoe hij door dit jeugdtrauma, jarenlang zelf, de schone schijn ophield om maar aardig gevonden te worden. Zijn moeder vond, toen hij acht jaar was, uiteindelijk de moed om te scheiden, maar hij was getekend voor het leven. 

    David Goggins vertelt over zijn jeugd(trauma’s)

    John Henryisme

    David Goggins vertelt in details hoe hij pijn doorstaat en door blijft gaan. Hij voldoet daarmee aan de drie belangrijkste voorwaarden van John Henryisme.

    • effectieve mentale en fysieke kracht
    • een bijzondere toewijding aan werk
    • een obsessieve focus op succes

    De term is vernoemd naar John Henry, een man met een slaafverleden die nauwelijks een opleiding had genoten, maar toch kon lezen en schrijven. Op zijn 40ste bezat hij als een van de weinigen eigen land, waar hij hard voor gewerkt had. Op zijn vijftigste had hij hypertensie, arthritis en een heftige maagzweer. Hij is onderdeel van een folklore waarin hij het opnam tegen de toen nieuwe efficiënte stoomboren om tunnels te graven. Volgens de overleveringen won hij, maar stierf hij door uitputting.

    Dit is een typisch beeld van mensen die door blijven gaan ondanks alle pijn en vermoeidheid. Wij komen het veel tegen en als we een cold pressortest afnemen (hand in ijswater voor drie minuten) dan ervaren ze net als anderen pijn. Gemiddeld is dat 3 op een schaal van 0-10. Deze mensen die voldoen aan John Henryisme criteria daarentegen, geven een pijnscore van 8, maar zullen hun hand zeker niet terugtrekken. Ze hebben veel meer pijn, waarschijnlijk als gevolg van toegenomen sensitisatie. Wij komen niet anders dan tot de conclusie dat als de ‘mind’ sterker moet zijn dan de ‘body’, dat het lichaam altijd de prijs betaalt. 

    Lage sociaal economische status (SES)

    De term John Henryisme werd uitgevonden door de Afro-Amerikaanse epidemioloog en gezondheidswetenschapper Sherman James toen hij gezondheidsverschillen onderzocht tussen etnische groeperingen. Hij ontdekte dat zij die hoog scoorden op Henryisme en een lage tot middelhoge SES kenden, een hogere bloeddruk hadden dan diegenen die een hoge SES genoten. Ondanks het gegeven dat de mensen met een hoog Henryisme zelden rookten of gerookt hadden (James SA et al 1992). Later onderzoek onder 3.126 jonge mensen die 25 jaar zijn gevolgd, toonde aan dat de mensen met hoog Henryisme net als de legende, last hadden van hypertensie, hogere kans op hart- en vaatziekten en cognitieve problemen (Albanese E et al 2016). Doorzettingsvermogen en veerkracht wordt overal ter wereld bewonderd, maar als je over een langere periode bekijkt, zie je dat het komt met een prijs. Vooral als je een minder gunstige sociaal economische status hebt. Het staat haaks op het romantische en hoopvolle beeld dat ‘grit‘ uit de positieve psychologie beschrijft. 

    Opgeven is ook een optie

    In de ogen van Goggins zijn zelfs veel Navy Seals een beetje te zacht. Recent is hij brandweerman in onbegaanbare gebieden geworden, omdat hij vond dat hij te weinig eelt op zijn handen had. Hij moet dan met een schop mijlenlange sleuven graven om brandhaarden te scheiden. Hoe het met Goggins af gaat lopen weten we niet, maar de ervaringen met Henryisme voorspellen weinig goeds. Wat hem anders maakt is dat hij een hoge sociale status heeft en er sprake is van vrijwillig lijden, hoewel je het ook obsessief zou kunnen noemen. Opgeven is geen optie, dus doorgaan met gebroken botten is de norm. Dat leidt waarschijnlijk tot sensitisatie, waardoor er chronische pijn ontstaat. Het lichaam wil zich namelijk beschermen, ook als de geest iets anders beslist. Goggins heeft dagelijks 2 tot 3 uur stretchen aan zijn regime toegevoegd, waarschijnlijk om de pijn te verminderen. Sensitisatie en ontstekingen verklaren waarom veel mensen in fysieke banen al vroeg chronisch ziek worden. Je kunt niet veel anders dan ontzag hebben voor het verhaal van Goggins, maar opgeven om in harmonie met het lichaam te leven is ook een optie. Het is namelijk duidelijk dat bewegen gezond is, maar zwaar fysiek werk ziekmakend werkt, hetgeen de beweegparadox wordt genoemd (Holtermann A et al 2018). Opgeven is soms verstandiger of zoals de Amerikanen vaak kernachtig kunnen stellen: ‘Live to fight another day’.

    Conclusie

    De veerkracht van David Goggins is onmenselijk inspirerend en hij is de ‘real deal’ in geloofwaardigheid als motiverende spreker. Die veerkracht komt voor de meesten en mogelijk ook voor Goggins met een prijs. Bovenmenselijke fysieke en mentale prestaties zullen waargenomen worden tot het vijftigste levensjaar, waarna een snel verval zal volgen. Dat is Henryisme, waarbij de geest sterker moet zijn dan het lichaam. Het is mogelijk, maar zoals gezegd, komt het met een prijs. Vrijwillig lijden is prima, obsessief lijden is het probleem. Gedwongen lijden, omdat je weinig maatschappelijke kansen hebt, is helemaal destructief voor lichaam en geest. Laat je daarom inspireren door Goggins, maar kies je veldslagen zorgvuldig in plaats van altijd maar elke strijd tot het maximale aan te gaan.

    Inschrijven nieuwsbrief #35

    Schrijf je in voor één of beide nieuwsbrieven

    Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit en/of leefstijl. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun onderaan de nieuwsbrief met een paar klikken uitschrijven.


    Inschrijven nieuwsbrief #35

    Schrijf je in voor één of beide nieuwsbrieven

    Ontvang periodiek onze meest recente nieuwsberichten over vitaliteit en/of leefstijl. Als het geen waarde (meer) toevoegt dan kun onderaan de nieuwsbrief met een paar klikken uitschrijven.


    Meer lezen uit deze categorie 'Vitaliteit' :

    Introductie Chivo kompas

    Introductie Chivo kompas

    Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.  Het Chivo kompas Het kompas is opgebouwd uit vier...

    Bestaat voedselverslaving?

    Bestaat voedselverslaving?

    In een recente wetenschappelijke publicatie komt men tot de conclusie dat er weinig tot geen bewijs is voor de gehypte voedselverslaving (Hebebranda J 2014). Het veronderstelde fenomeen is daarnaast slecht begrepen, aangezien men geen onderscheid maakt tussen de...

    Zijn familieopstellingen effectief?

    Zijn familieopstellingen effectief?

    Familie-opstellingen zijn populair onder coaches en therapeuten. Het is een therapeutische sessie waarbij een deelnemer een vraagstuk inbrengt waar hij of zij helderheid over wil krijgen. Voor de hoofdrolspelers in dat vraagstuk, vaak familieleden van degene die het...

    Dit onderwerp komt aan bod in de volgende opleidingen:

    Recente artikelen (kennisbank) uit overige categorieën:

    Bestaanszekerheid is onvoldoende

    Bestaanszekerheid is onvoldoende

    Dit artikel is integraal overgenomen uit onze nieuwsbrief VisieVitaal (v20230919)Het thema bestaanszekerheid lijkt nu het speerpunt te zijn waarmee alle politieke partijen kiezers naar hun winkel willen trekken. Op verzoek van diverse partijen hebben wij eens...

    Introductie Chivo kompas

    Introductie Chivo kompas

    Wat is de basis van duurzame vitaliteit, de energie die nodig is om je leven lang doelen na te streven? Dat kun je meten aan de hand van psychomarkers. We hebben ze voor je samengetrokken tot het Chivo kompas.  Het Chivo kompas Het kompas is opgebouwd uit vier...

    Connect community, welkom!

    Connect community, welkom!

    Chivo heeft altijd actief geïnteracteerd met (aspirant)professionals, omdat kennis delen en verantwoording afleggen voor claims behoren tot de kernwaarden. We zullen dit blijven voortzetten en gaan dat doen op ons nieuwe communityplatform genaamd Connect, dat volledig...

    Redactionele noot

    Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, worden opgeslagen of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

    We vernemen graag feedback over onze artikelen, omdat we verantwoording afleggen voor claims belangrijk vinden. Dit artikel is een korte post over actualiteit, een uitgelicht onderzoek of een curiositeit. Het is geen uitputtende verhandeling over het onderwerp, maar het is bedoeld om een punt te maken door het in de context te plaatsen. 

    Wil je kennis uitwisselen over vitaliteit, fitness en leefstijl met andere (aspirant)professionals, bezoek dan onze connect community. Reageren op het artikel kan ook op de community, maar dan in de café's waar je lid van kunt worden.

    Geraadpleegde bron(nen)

    • Referenties zijn toegevoegd als hyperlinks naar de artikelen.